Сяргей Львовіч Собалеў

Сяргей Львовіч Со́балеў (руск.: Сергей Львович Соболев; 23 верасня (6 кастрычніка) 1908, Санкт-Пецярбург — 3 студзеня 1989, Масква) — савецкі вучоны, матэматык і механік. Акадэмік АН СССР (1939), Герой Сацыялістычнай Працы (1968). Доктар фізіка-матэматычных навук (1934), прафесар (1937).

Сяргей Львовіч Собалеў
руск.: Сергей Львович Соболев
Дата нараджэння	23 верасня (6 кастрычніка) 1908[1][2][…]
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя[3][4]
Дата смерці	3 студзеня 1989(1989-01-03)[1][2][…] (80 гадоў)
Месца смерці	Масква, СССР
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі[5]
Грамадзянства	Расійская імперыя  РСФСР[d]  СССР
Род дзейнасці	матэматык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	матэматычная фізіка, функцыянальны аналіз, дыферэнцыяльнае злічэнне, вылічальная матэматыка, функцыя размеркавання[d], матэматыка[6], матэматычны аналіз[6], дыферэнцыяльнае ўраўненне ў частковых вытворных[d][6] і Sobolev space[d][6]
Месца працы	Матэматычны інстытут імя У. А. Сцяклова РАН[d][7] Курчатаўскі інстытут[d][7] механіка-матэматычны факультэт МДУ[d][7] Sobolev Institute of Mathematics SB RAS[d][7][8] Новасібірскі дзяржаўны ўніверсітэт[7]
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук[9] (1934)
Навуковае званне	прафесар[d] (1937) акадэмік РАН[d] (1939)
Альма-матар	фізіка-матэматычны факультэт Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта[d] (1929)
Навуковы кіраўнік	Nikolai Günther[d][10] і Уладзімір Іванавіч Смірноў
Партыя	КПСС
Член у	Акадэмія навук ГДР[d] Французская акадэмія навук Расійская акадэмія навук Акадэмія навук СССР[11] Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Акадэмія навук СССР[11]
Прэміі
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Собалеў.

Біяграфія

С. Л. Собалеў нарадзіўся 6 кастрычніка 1908 г. у Санкт-Пецярбургу. З 1918 г. сям’я жыла ў Харкаве, дзе ён вучыўся ў тэхнікуме. У 1923 г. сям’я вярнулася ў Петраград. У 1924 годзе С. Собалеў скончыў сярэднюю школу, у 1924—1925 гг. вучыўся ў 1-й Дзяржаўнай мастацкай студыі. У 1929 годзе скончыў фізіка-матэматычны факультэт Леніградскага ўніверсітэта. У 1929—1936 гг. працаваў у сейсмалагічным інстытуце АН СССР, у 1932—1943 гг. у Матэматычным інстытуце АН СССР. У 1935—1957 гг. С. Л. Собалеў прафесар МДУ.
Падчас Вялікай Айчыннай вайны С. Л. Собалеў знаходзіўся ў эвакуацыі ў Казані і займаўся пытаннямі абароны.
З 1943 г. С. Л. Собалеў у Інстытуце атамнай энергіі АН СССР (намеснік дырэктара ў 1945—1958 гг.), з 1957 года дырэктар Інстытута матэматыкі Сібірскага аддзялення АН СССР і прафесар Новасібірскага ўніверсітэта.
У 1984—1989 гг. С. Л. Собалеў працаваў у Маскве галоўным навуковым саветнікам у Матэматычным інстытуце АН СССР.

Памёр С. Л. Собалеў 3 студзеня 1989 г. Пахаваны на Новадзявочых могілках у Маскве.

Навуковая дзейнасць

С. Л. Собалеву належаць працы па аналітычнай тэорыі дыферэнцыяльных ураўненняў, тэорыі пругкасці, варыяцыйным злічэнні, функцыянальнай матэматыцы, матэматычнай фізіцы і інш. Падчас Вялікай Айчыннай вайны, між іншым, зрабіў разлікі дакладнасці артылерыйскай стральбы і балістычных уласцівасцяў снарадаў. Таксама прымаў удзел у атамным праекце СССР, да якога быў адным з першых прыцягнуты ў 1943 годзе^[12].

Замежны член Французскай і Берлінскай акадэмій навук, ганаровы член Эдынбургскага каралеўскага таварыства, член Амерыканскага матэматычнага таварыства, ганаровы доктар навук некалькіх універсітэтаў свету^[12].

Узнагароды і прэміі

• Медаль «Серп і Молат» Героя Сацыялістычнай Працы
• 7 ордэнаў Леніна
• ордэн Кастрычніцкай Рэвалюцыі
• ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга
• ордэн «Знак Пашаны»
• Вялікі залаты медаль імя М. В. Ламаносава АН СССР
• залаты (1981) і сярэбраны (1987) медалі «За заслугі перад навукай і чалавецтвам» АН Чэхаславакіі
• медалі.

Лаўрэат Сталінскіх прэмій (1941, 1951, 1953), Дзяржаўнай прэміі СССР (1986).

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Sergei Lwowitsch Sobolew // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Соболев Сергей Львович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. http://link.springer.com/article/10.1007%2FBF02409655
5. https://warheroes.ru/hero/hero.asp?id=12382
6. Národní autority České republiky Праверана 2 чэрвеня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
7. http://www.mi-ras.ru/index.php?c=inmemoriapage&l=1&id=21698
8. Птушенко В. В., Ляпунова Е. А. История отечественной науки в переписке семьи Ляпуновых (1955–1962 гг.), The history of Russian science through the correspondence of the Lyapunov family (1955–1962) // Историко-биологические исследования — 2021. — Т. 13, вып. 4. — С. 150–168. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24412/2076-8176-2021-4-150-168

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q126725109'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q129449914'></a>
9. Матэматычная генеалогія — 1997.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
10. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 8 жніўня 2016.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
11. http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-52167.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12
12. Сяргей Львовіч Собалеў на сайце «Героі краіны»