Трэці Дом Саветаў

Трэці Дом Саветаў — жылы дом у Мінску, размешчаны на рагу вуліц Максіма Багдановіча (дом № 23) і Старажоўскай.

Славутасць
Трэці Дом Саветаў
53°54′34″ пн. ш. 27°33′28″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжанне	Мінск
Архітэктар	Аляксей Аляксандравіч Дзянісаў і Уладзімір Мікалаевіч Вараксін
Дата пабудовы	1936 год
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 713Г000012шыфр 713Г000012
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Дом у 1936 годзе

Пабудаваны ў 1936 годзе па праекце А. Дзянісава і У. Вараксіна^[1]. Да вайны меў адрас вул. Горкага, 21/52^[2]. У будынку, дзе былі пераважна трох- і чатырохпакаёвыя кватэры, пасяліліся пераважна сем’і старшых афіцэраў РККА. Кватэры мелі ўсе магчымыя тым часам выгоды: каналізацыю, тэлефанізацыю і нават ванныя пакоі^[3].

У кватэры № 24 жыў наркам асветы Ананій Дзякаў^[3], арыштаваны дома 11 мая 1937 года. У кватэры № 2 -- беларускі пісьменнік і эканаміст Янка Нёманскі, арыштаваны дома 27 красавіка 1937 года. Паводле гісторыка Ірыны Варанковай, да 1941 года ў доме жыла артыстка Ларыса Александроўская^[2].

На пачатку Вялікай Айчыннай вайны, 24 ліпеня 1941 года падчас масіраванай бамбардзіроўкі Мінска, у прыстасаваных пад бомбасховішча скляпеннях дома хаваліся яго жыхары, у асноўным жанчыны і дзеці^[1], неэвакуаваныя сем’і вайскоўцаў^[3]. Паводле ўспамінаў старшыні Савета Народных Камісараў БССР Івана Крупені «бомба, якая ўзарвалася побач у адзін момант выклікала пажар. Усе пад’езды і падыходы былі ахоплены полымем. Там загінула больш за 100 безабаронных людзей»^[1].

Будынак адноўлены ў 1947 годзе^[2]. Першы паверх займае прадуктовы магазін «Траецкі»^[1].

Архітэктура

Вядомы беларускі архітэктар А. Воінаў не раз крытыкаваў дрэнную планіроўку ўнутраных памяшканняў^[1]:

Самы вялікі па плошчы пакой аднесены ўглыб кватэры, і каб прайсці ў яго, трэба прайсці праз меншае па памерах жылое памяшканне. Разам з тым тут цікава вырашаны фасады, у якіх простымі сродкамі з ужываннем рознай па колеры і фактуры тынкоўкі і вертыкальных невялікага выступу пілястраў дасягнута высокая архітэктурна-мастацкая выразнасць.

Зноскі

1. III Дом Саветаў. Вуліца Максіма Багдановіча, 23.
2. Расстраляныя літаратары. Янка Нёманскі, акадэмік з лірычнай душой, забіты за «шкодніцтва». 23 кастрычніка 2017(недаступная спасылка)
3. Траецкая гара ў гісторыі. Вандроўка вакол месца, дзе адбудзецца канцэрт #БНР100(недаступная спасылка)