Уладзімір Яўгенавіч Солтан

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Солтан.

Уладзімір Яўгенавіч Солтан (9 студзеня 1953, Баранавічы — 1 чэрвеня 1997) — беларускі кампазітар.

Уладзімір Яўгенавіч Солтан
Дата нараджэння	9 студзеня 1953(1953-01-09)
Месца нараджэння	Баранавічы, Баранавіцкая вобласць, Беларуская ССР, СССР
Дата смерці	1 чэрвеня 1997(1997-06-01) (44 гады)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Краіна	Беларусь
Альма-матар	Беларуская дзяржаўная кансерваторыя імя А. В. Луначарскага (1979) Брэсцкае музычнае вучылішча (1974)
Месца працы	Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі
Музычная дзейнасць
Прафесіі	кампазітар
Грамадская дзейнасць
Член у	Беларускі саюз кампазітараў
Прэміі
Узнагароды

Біяграфія

Скончыў Брэсцкае музычнае вучылішча (1974), Беларускую дзяржаўную кансерваторыю па класе кампазіцыі прафесара А. Багатырова (1979) і асістэнтуру-стажыроўку (1983) пад яго ж кіраўніцтвам. Член Саюза кампазітараў Беларусі (1980). З 1983 года выкладчык Беларускай акадэміі музыкі. Працаваў на кафедры інструментоўкі, аранжыроўкі і чытання партытур, якую тады ўзначальваў Уладзімір Дарохін.

Творчасць

Аўтар шэрагу інструментальных і вакальных твораў разнастайных малых і буйных жанраў. Музыка У. Солтана вызначаецца інтанацыйнай выразнасцю, насычанай эмацыянальнасцю, выкарыстаннем нацыянальных і фальклорных элементаў. Найзначнейшае творчае дасягненне — опера «Дзікае паляванне караля Стаха» (1988), найбольш папулярная беларуская опера у рэпертуары Тэатра оперы і балета Беларусі^[1].

На пачатку творчага шляху У. Солтан захапляўся вакальнымі жанрамі, але яго цікавілі і аркестравая, і камерна-інструментальная музыка. З ліку найбольш вядомых твораў гэтага часу — сюіта для камернага аркестра «Думкі і настроі», якая кранае шчырасцю, эмацыянальнасцю, меладыйнай выразнасцю. Наступным творчым крокам У. Солтана сталі дзве сімфоніі. Змест Сімфоніі № 2 абумоўлены героіка-драматычнай вобразнасцю. Суровы, напружаны каларыт гучання толькі зрэдку перарываецца лірычнымі інтанацыямі распеўных мелодый ці, як у фінале, танцавальнымі тэмамі. Сімфонія выяўляе характэрныя рысы творчасці кампазітара: адзінства цэлага, меладычны, распеўны тэматызм, частае і працяглае выкарыстанне поліфанічнай тэхнікі і асцінатных рытмавых формул, насычанае гучанне сімфанічнага аркестра. Адначасова з сімфоніяй кампазітар стварыў Канцэрт для аркестра, шмат мініяцюр для розных інструментаў. У 1987 г. ён напісаў Канцэрт для віяланчэлі з аркестрам — твор маштабны, экспрэсіўны, з пераканаўчай музычнай драматургіяй. Развіты тэматызм, насычаная фактура, віртуозная партыя саліруючага інструмента — усе гэтыя асаблівасці Канцэрта сведчаць пра яскравы талент і інтэнсіўны творчы рост аўтара.

У канцы 1980-х гадоў У. Солтан скончыў працу над операй «Дзікае паляванне караля Стаха» паводле матываў аповесці Уладзіміра Караткевіча. Ініцыятарам стварэння і пастаноўкі гэтай оперы выступіў оперны спявак Віктар Скорабагатаў, лібрэта напісала літаратарка і перакладчыца Святлана Клімковіч, якая асабіста ведала У. Караткевіча^[1]. Асноўны канцэптуальны сэнс і пафас оперы сканцэнтраваны на паказе трагічнай барацьбы супраць цемры і зла, увасабляемых праз «дзікае паляванне». Музычная мова оперы мае розныя стылявыя вытокі: з аднаго боку фальклор, які набывае арыгінальную трактоўку, а з другога — прыёмы стылізацыі, традыцыі «вялікай оперы». Прэм’ера оперы з вялікім поспехам прайшла ў 1989 годзе у Тэатры оперы і балета Беларусі. У 1990 годзе опера атрымала Дзяржаўную прэмію БССР.

Сярод пазнейшых твораў У. Солтана — оперы «Пані Ядвіга» (паводле аповесці Кастуся Тарасава «Чорны шлях»; лібрэта зноў напісала Святлана Клімковіч), «Мілавіца», вакальныя цыклы на вершы М. Багдановіча, А. Таркоўскага, хары на вершы Я. Купалы, Ф. Цютчава, песні і музыка да кінафільмаў «Жил-был Пётр» (1983), «Юрка – сын командира» (1984), тэлесерыяла «Проклятый уютный дом» (1998; 34 серыі).

Загінуў 1 чэрвеня 1997 года ў дарожна-транспартным задарэнні.

Творы

Оперы

• «Дзікае паляванне караля Стаха» (лібр. С. Клімковіч, паводле рамана У. Караткевіча, 1988; паст. ДАВТам РБ, 1989)
• «Пані Ядвіга» (лібр. С. Клімковіч, паводле аповесці К. Тарасава «Чорны шлях», 1990)
• «Мілавіца» (лібр. С. Клімковіч, 1991)

Вакальна-інструментальная музыка

• «Лірычная кантата» для барытона, камернага хору і аркестра (сл. народныя і беларускіх паэтаў, 1981).

Аркестравая музыка

• Сімфоніі: № 1 (1981), № 2 (1983). Канцэрт для віяланчэлі з аркестрам (1987). Камерная сюіта «Думкі і настроі» (1978). Канцэрт для камернага аркестра (1983).

Камерна-інструментальная музыка

• Для віяланчэлі і фартэпіяна: Элегія (1983), Мелодыя і харал (1991).
• Для балалайкі і фартэпіяна: П’еса (1982), канцэртная п’еса «Думка» (1987), Канцэртная п’еса (1990).
• Для фартэпіяна: Тры п’есы (1981), Саната (1984). Раманс для валторны і фартэпіянана (1981).
• Пяць прэлюдый для скрыпкі, віяланчэлі і валторны (1982), Практыкаванне для дзвюх скрыпак (1983).

Вакальная музыка

• Для хору без суправаджэння: «Дожджык» (сл. І. Мельнічука, 1984), «Снег», «Паліліся мае слёзы» (сл. Я. Купалы, 1983).

Узнагароды

• Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1990).