Стары Улас

Стары́ Ула́с^[1], сапраўднае імя Уладзіслаў Пятровіч Сівы-Сівіцкі^[1] (10 (22) сакавіка 1865, Валожын — 30 верасня 1939, Шашэльгішкі^[d], цяпер Літва) — беларускі паэт, публіцыст, этнограф.

Стары Улас
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Уладзіслаў Сівы-Сівіцкі
Псеўданімы	Стары Ўлас, Стары Ўляс і Свой
Дата нараджэння	10 (22) сакавіка 1865
Месца нараджэння	Валожын, Ашмянскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	30 верасня 1939(1939-09-30) (74 гады)
Месца смерці	Шашэльгішкі[d], Сужоніская сянюнія[d], Віленскі раён, Літва
Пахаванне	Сужаны[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  Польская Рэспубліка
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	публіцыст, пісьменнік, паэт, ляснік
Мова твораў	беларуская
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Біяграфія

Дом у Валожыне, дзе жыў Стары Улас.

З каталіцкай сям’і валожынскіх сялян Пятра і Людвікі^[2]. Бацька служыў кухарам у графа Міхала Тышкевіча.

Асірацеў у 9 гадоў, быў узяты пад апеку цёткай Юзэфай Амяльянскай. У больш дарослым узросце пайшоў працаваць памочнікам кухара да графа Тышкевіча, пазней стаў кухарам. Сістэмнай асветы не атрымаў, пісьменнасці яго навучыў выпускнік Маладзечанскай настаўніцкай семінарыі Зяновіч, чалавек ліберальна-дэмакратычных поглядаў^[3]. Авалодаў рускай і польскай граматай, пісаў па-беларуску лацінкай^[2]. З 1909 года пачаў друкавацца ў «Нашай Ніве».

Ва ўзросце каля 20 гадоў Стары Улас быў аб’ездчыкам, потым ляснічым у графа Тышкевіча (да пачатку Першай сусветнай вайны). Жонка Антаніна з Вайцяхоўскіх, у пары было 8 дзяцей (4 хлопчыкі і 4 дзяўчынкі)^[2]. У сваім валожынскім доме адкрыў беларускамоўную школу. У 1914 годзе паводле службы быў пераведзены ў Варняны Вілейскага павета (цяпер Астравецкі раён). Пазней пераехаў з сям’ёй у Вільню. У 1920 годзе пераехаў у вёску Сужаны на Віленшчыне, дзе працаваў у маёнтку ляснічым. У 1922 годзе гэтыя землі афіцыйна адышлі да Польшчы. У 1934 годзе пераехаў у суседнія з Сужанамі Шашэльгішкі, дзе атрымаў зямлю ад Тышкевіча за доўгую службу, займаўся земляробствам. Памёр ад запалення лёгкіх^[2] у Шашэльгішках^[3]. Пахаваны на могілках у Сужанах^[2][4].

Творчасць

Дэбютаваў вершамі ў 1909 годзе ў «Нашай Ніве». Змяшчаў свае вершы і вершаваныя апавяданні ў беларускіх дарэвалюцыйных і заходнебеларускіх календарах. Выступаў і як публіцыст. Рабіў вершаваныя апрацоўкі народных легенд і паданняў. Аўтар парадыйна-сатырычнага апавядання «Тры злодзеі» (1912), паэмы «Год беларуса» (1911^[5] ці 1910^[1]). На творчасці адчуваецца ўплыў фальклорных традыцый^[5].

Шэраг вершаў надрукаваны ў «Анталогіі беларускай паэзіі» (1961), зборніку «Беларуская дакастрычніцкая паэзія» (1969). Выйшла кніга вершаў і публіцыстыкі «Год беларуса» (1990). Рукапісы захоўваюцца ў архівах Беларусі, Літвы, Польшчы^[1].

Памяць

На доме ў Валожыне, дзе жыў Стары Улас, размешчана памятная дошка^[6].