Філіп Картэрэт

Філіп Ка́ртэрэт (англ.: Philip Carteret, 22 студзеня 1733 г. — 21 ліпеня 1796 г.) — брытанскі мараплавец, даследчык Ціхага акіяна.

Філіп Картэрэт
Род дзейнасці	мараплавец
Дата нараджэння	22 студзеня 1733(1733-01-22)[1][2][…]
Месца нараджэння	Востраў Джэрсі
Дата смерці	21 ліпеня 1796(1796-07-21)[1][2] (63 гады)
Месца смерці	Саўтгемптан, Саўтгемптан[d], Хэмпшыр, Вялікабрытанія
Грамадзянства	Каралеўства Вялікабрытанія
Падданства	Вялікабрытанія
Дзеці	Philip Carteret Silvester[d]
Прыналежнасць	Каралеўства Вялікабрытанія
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Вандроўка на «Ластаўцы»

Нарадзіўся ў памешчыцкай сям’і на востраве Джэрсі. У 1747 г. паступіў на каралеўскую службу Вялікабрытаніі. Прымаў удзел у кругасветным падарожжы 1764—1766 гг.

У 1766 г. атрымаў званне капітана і ўзначаліў новую кругасветную экспедыцыю на караблі «Ластаўка». У ёй на другім караблі «Дэльфін» прымаў удзел Сэмюэль Уоліс. Абодва капітаны мелі патаемны загад шукаць кантынент Terra Australis Incognita. «Ластаўка» і «Дэльфін» пакінулі Плімут у жніўні 1766 г., перасеклі Атлантычны акіян і ў красавіку 1767 г. праз Магеланаў праліў увайшлі ў Ціхі акіян. З-за дрэннага надвор’я караблі разышліся, і далейшае плаванне Філіпа Картэрэта працягвалася без суправаджэння.

Картэрэт падрабязна даследаваў паўднёва-ўсходнюю частку Ціхага акіяна і прыйшоў да высновы, што Саламонавы астравы не з’яўляюцца часткай невядомага кантынента. Пад час стаянкі ў Батавіі сярод членаў экіпажа «Ластаўкі» пачалася эпідэмія. Захварэў і сам капітан. Тым не менш, ён пакінуў Зондскі архіпелаг і праз Індыйскі і Атлантычны акіяны прывёў 20 сакавіка 1769 г. свой карабель у Вялікабрытанію.

Вандроўка не прынесла Картэрэту вялікай славы. З-за хваробы і адсутнасці высокапастаўленых заступнікаў ён некалькі гадоў атрымоўваў палавінны аклад і не меў свайго карабля. У 1773 г. яго нарысы аб экспедыцыі былі ўключаны ў кнігу аб вандроўках у Ціхі акіян. Па невядомых прычынах рэдактар значна скараціў аповед Картэрэта на карысць іншым аўтарам і незаслужана прынізіў яго дасягненні. Поўная версія нарысаў была апублікавана толькі ў 1965 г.

У 1779 г. Філіп Картэрэт зноў атрымаў у камандаванне карабель. Яго здароўе пагаршалася. У 1792 г. ён перажыў інсульт. Пайшоў у адстаўку ў званні віцэ-адмірала.

Апошнія гады жыцця мараплавец правёў разам з сям’ёй у Саўтгемптане, дзе памёр і быў пахаваны 21 ліпеня 1796 г.

Адкрыцці

Філіп Картэрэт упершыню адкрыў востраў Піткэрн і атол Кілінаілау, а таксама паўторна — астравы Хуан-Фернандэс, астравы Туамоту, Саламонавы астравы.

Рапартам Картэрэта карысталіся Джэймс Кук і Вільям Блай.

Памяць

Імя Картэрэта носіць адкрыты ім атол Кілінаілау.

Зноскі

1. Philip Carteret // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
2. Philip Carteret // GeneaStar

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q98769076'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3100478'></a>