Шаснаццаць акруг

Шаснаццаць акруг, якія працягнуліся ад Яньцзіна да Юньчжоу (кіт. трад. 燕雲十六州, спр. 燕云十六州, піньінь Yānyún Shíliù Zhōu, пал.^[ru] Яньюнь шилю чжоу) — землі ў Кітаі на тэрыторыі сучасных правінцый Хэбэй і Шаньсі, а таксама гарадоў цэнтральнага падпарадкавання Пекін (старажытная назва — Яньцзін) і Цяньцзінь, былыя важным фактарам палітычнай барацьбы ў X стагоддзі.

Шаснаццаць акруг
Краіна	Кітайская імперыя[d]
У адміністрацыйнай адзінцы	Пекін Tianjin County[d] Правінцыя Хэбэй Шаньсі
Эпоха	Эпоха пяці дынастый і дзесяці царстваў[d]
Дата спынення існавання	каля 1271

Шаснаццаць прэфектур (жоўты) уклініліся паміж Ляа (шэры) на поўначы і Паўночнай Сун (светла-шэры) на поўдні. На некаторай адлегласці на захадзе знаходзіцца Заходняя Ся (цёмна-шэры)

Гісторыя

У 907 годзе ў Кітаі пала імперыя Тан і пачалася Эпоха пяці дынастый і дзесяці царстваў  (руск.). У дадатак да міжусобіц, з поўначы пачалі наступаць кідані, а з захаду — цюркі-шато  (укр.). Пры дапамозе цюрак у 923 годзе паўстала дзяржава Позняя Тан, але ў 936 годзе кідані падтрымалі Шы Цзінтана  (укр.), які падняў паўстанне і заснаваў дзяржаву Позняя Цзінь  (руск.). У абмен на падтрымку ў барацьбе Шы Цзінтан быў вымушаны перадаць кіданьскай імперыі Ляа 16 акруг, якія аддзялялі традыцыйныя кітайскія рэгіёны ад стэпавай поўначы.

На далучаных тэрыторыях кідані заснавалі Паўднёвую  (руск.) і Заходнюю сталіцы. У выніку гэтыя землі сталі плацдармам для кіданьскага ўмяшання ў паўночнакітайскія справы, што прывяло да падзення дзяржавы позняя Цзінь ў 946 годзе. Імперыя Сун, якая аб’яднала астатні Кітай у 960 годзе, не прызнала анэксіі кіданямі 16 акруг, і пасля знішчэння ў 979 годзе цюркскай дзяржавы Паўночная Хань  (укр.) пачаліся паходы супраць імперыі Ляа. Аднак кідані адбівалі кітайскія атакі, а калі малады кіданьскі імператар пасталеў — ён нанёс магутны контрудар Сунскай імперыі і прасунуў межы Ляа далёка на поўдзень.

Геаграфія

Шаснаццаць акруг — гэта

1. Ю (幽州)
2. Шунь  (руск.) (顺州)
3. Жу  (руск.) (儒州)
4. Міюнь  (руск.) (檀州)
5. Цзі  (руск.) (蓟州)
6. Чжо  (руск.) (涿州)
7. Ін  (руск.) (瀛州)
8. Мо  (руск.) (莫州)
9. Сінь  (руск.) (新州)
10. Гуй  (руск.) (妫州)
11. У  (руск.) (武州)
12. Юй  (ВД) (蔚州)
13. Ін  (руск.) (应州)
14. Хуань  (кіт.) (寰州)
15. Шо  (руск.) (朔州)
16. Юнь (云州)

Зноскі