Эпікур

Эпіку́р (грэч. Επίκουρος; 341 да н.э., востраў Самас, Грэцыя — 270 да н.э.) — старажытнагрэчаскі філосаф, заснавальнік эпікурэізму.

Эпікур
стар.-грэч.: Ἐπίκουρος[1]
Дата нараджэння	342 да н.э.[2][3]
Месца нараджэння	Самас, Паўночныя Эгейскія астравы, Грэцыя[4]
Дата смерці	270 да н.э.[2][3][…]
Месца смерці	Афіны, Старажытныя Афіны
Месца пахавання	Афіны
Грамадзянства	Старажытныя Афіны[4]
Бацька	Неокл Самаскі[d][5][6]
Маці	Херастрата[d]
Род дзейнасці	філосаф, пісьменнік
Навуковая сфера	філасофія[4]
Вядомыя вучні	Hermarchus[d], Polyaenus of Lampsacus[d], Leonteus of Lampsacus[d], Themista of Lampsacus[d], Colotes[d], Leontion[d], Mys[d], Menoeceus[d], Pythocles[d], Nicanor[d], Ctesippus[d], Apelles[d], Mammarion[d], Hedeia[d], Erotion[d], Nicidion[d], Boison[d], Demetria[d], Athenaios[d] і Mentorides[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфічныя звесткі

У 306 да н.э. заснаваў у Афінах філасофскую школу, якая атрымала назву «Сад Эпікура». Аўтар каля 300 твораў, у т.л. «Аб прыродзе» ў 37 кнігах. Да нас дайшлі толькі тры яго пісьмы, шэраг фрагментаў і выказванняў.

Светапогляд

У адрозненне ад папярэднікаў Эпікур бачыў у філасофіі не толькі тэарэтычнае, сузіральнае, але і практычнае вучэнне, якое прасвятляе чалавека, збаўляе яго ад страху, хваляванняў і сцвярджае ціхамірнасць духу. На яго думку, гэта і ёсць зямное шчасце, таму што бессмяротнай душы і замагільнага жыцця не існуе. Лічыў, што для шчасця чалавеку дастаткова абмежаваць свае задавальненні тымі, якія адпавядаюць яго прыродзе і неабходныя для жыцця; вышэйшую дабрачыннасць бачыў у разважлівасці.

Анталогія Эпікура грунтавалася на атамістычным вучэнні Дэмакрыта. Ён лічыў, што ўсе рэчы, у т.л. душа, складаюцца з атамаў, якія пры сваім руху здольныя адхіляцца ад прамой лініі. Магчымасць руху атамаў абгрунтоўваў наяўнасцю пустаты. Сусвет разглядаў як сукупнасць цел і пустаты, лічыў, што Сусвет складаецца з мноства светаў, якія ўзніклі самастойна, без якой-небудзь знешняй сілы.

У гнасеалогіі Эпікур прытрымліваўся сенсуалізму і зыходзіў з таго, што ад кожнага з цел навакольнага свету зыходзяць копіі (вобразы), якія складаюцца з найтанчэйшых атамаў і пранікаюць у органы пачуццяў чалавека, ствараюць пачуццёвыя ўспрыманні.

Прызнаваў існаванне багоў, але, на яго думку, яны знаходзяцца ў міжсусветнай прасторы і не ўмешваюцца ў рэальнае жыццё чалавека.

Спадчына

Вучэнне Эпікура атрымала далейшае развіццё ў працах Лукрэцыя, значна паўплывала на еўрапейскую філасофію новага часу (П. Гасендзі і інш.). На Беларусі ідэі Эпікура набылі пашырэнне ў эпоху Адраджэння (К. Бекеш, С. Р. Лован, К. Лышчынскі і інш.).

Зноскі

1. Bibliothèque nationale de France Record #13091438g // BnF catalogue général — Paris: BnF. Праверана 8 кастрычніка 2016.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q90'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q15222191'></a>
2. Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5607942'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q867541'></a>
3. группа авторов Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский, К. К. Арсеньев, Ф. Ф. Петрушевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1890.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1690980'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4065721'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1782723'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4361720'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358'></a>
4. Эпикур // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков — 2 — Советская энциклопедия, 1936.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1228391'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q66386517'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q87327189'></a>
5. (not translated to la) Prosopographia Attica — Berolinum: 1901.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2113277'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1697841'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q64'></a>
6. Любкер Ф. Neocles // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга и др. — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 913.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q101490'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1459210'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q694826'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4135787'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24933120'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q30059240'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q45185758'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4249594'></a>