Ян Радзівіл (1474—1522)

Ян Мікалай Мікалаевіч Радзівіл «Барадаты» (каля 1474—1522) — вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч. Намеснік вількійскі (1495—1501), намеснік слонімскі (з 1505), маршалак гаспадарскі (1499—1514), маршалак земскі (1514—1522), кашталян троцкі (1522).

Ян Радзівіл
Ян Радзівіл. Невядомы мастак, XVII ст.
Герб «Трубы»
маршалак вялікі літоўскі 9 красавіка 1514 — 1522
Папярэднік	Станіслаў Пятровіч Кішка
Пераемнік	Ян Янавіч Забярэзінскі
кашталян троцкі 1 красавіка 1522 — 1522
Папярэднік	Станіслаў Янавіч Кезгайла
Пераемнік	Юрый Радзівіл Геркулес
староста слонімскі[d] 1506 — май 1522
Папярэднік	Васіль Львовіч Глінскі
Пераемнік	Міхаіл Богуш-Багавіцінавіч
Нараджэнне	1474
Смерць	не раней за 11 мая 1522 і не пазней за 24 мая 1522
Месца пахавання	Вільня
Род	Радзівілы
Бацька	Мікалай Радзівіл Стары[1][2]
Маці	Соф’я з Манівідаў[d]
Жонка	Альжбета з Гаштольдаў[1][3], Багдана з Лукомскіх[d][1][4][…] і каля Ганна з Кішкаў[d][1][5][…]
Дзеці	Мікалай Радзівіл Чорны[1], Соф’я з Радзівілаў[d][1][6][…], Ян Радзівіл[1] і Ганна з Радзівілаў[d][1][6]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сын Мікалая Радзівіла Старога.

Набліжаны вялікага князя Аляксандра, садзейнічаў яго абранню ў 1501 годзе каралём польскім. Падпісаў Мельніцкі акт у 1501 годзе, але пазней падтрымліваў палітыку вялікага князя Аляксандра, скіраваную на адмену мельніцкіх дамоўленасцяў. Пасол у Маскву ў 1507 і 1508 гадах.

Валодаў маёнткамі ў Літве: Нягневічамі ў Новагародскім ваяводстве, Здзітавам і Лахвай у Берасцейскім, Уздой у Менскім, Алыкай на Валыні і інш.

У шлюбе з Альжбэтай Гаштольд меў 2 дачок і 3 сыноў, якія ўсе памерлі ў дзяцінстве; у шлюбе з Багданай Лукомскай — 2 дачок; у шлюбе з Ганнай Кішкай — сыноў Мікалая (Чорнага) і Яна.

Першая жонка Альжбэта тастаментам запісала мужу свае пасажныя маёнткі, але ў 1503 годзе яе брат Альбрэхт Гаштольд пачаў справу за вяртанне маёнткаў сабе як «блізкіх», бо паводле звычаяў перажыўшы сваіх дзяцей Альжбэта не магла запісаць іх мужу. Радзівіл звяртаўся нават да Папы Рымскага, што было аспрэчана вялікім князем як неадпаведнае традыцыі, але ўрэшце вымушаны перадаць жончыны маёнткі Гаштольду^[7].

Зноскі

1. Radziwiłłowie herbu Trąby — Warszawa: Archiwum Główne Akt Dawnych, Wydawnictwo DiG, 1996. — 67 с. — ISBN 83-85490-62-0

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q270'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q7209884'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q9379197'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q121885404'></a>
2. Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.: Склад — структура — улада — 2 — Смаленск: 2014. — С. 288. — 386 с. — ISBN 978-5-00076-015-4

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26713381'></a>
3. Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.: Склад — структура — улада — 2 — Смаленск: 2014. — С. 231. — 386 с. — ISBN 978-5-00076-015-4

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26713381'></a>
4. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 213.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562'></a>
5. Dzieje rodziny Ciechanowieckich herbu Dąbrowa (XIV–XXI wiek) / пад рэд. H. Lulewicz, A. Rachuba — Warszawa: DiG, 2013. — 612 с. — ISBN 978-83-7181-785-4

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q9379197'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11686050'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q22114975'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q130211270'></a>
6. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 412.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562'></a>
7. Груша А. Улада непарушнасці і памяці: «старина» і яе трансфармацыя ў XV — першай трэці XVI ст. // Соціум. Альманах соціальної історії. — К., 2013. Вип. 10. С. 216—245. — С. 227—228.