Нягневічы

Нягне́вічы^[1] (трансліт.: Niahnievičy, руск.: Негневичи) — аграгарадок у Навагрудскім раёне Гродзенскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Нягневіцкага сельсавета. Насельніцтва 1098 чал. (2008). Знаходзяцца за 20 км на паўночны ўсход ад Навагрудка, за 44 км ад чыгуначнай станцыі Наваельня.

Аграгарадок Нягневічы Царква ў гонар Казанскага абраза Маці Божай Краіна Беларусь Вобласць Гродзенская Раён Навагрудскі Сельсавет Нягневіцкі Каардынаты 53°39′05″ пн. ш. 26°04′20″ у. д.HGЯO Насельніцтва 1 098 чалавек (2008) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1597 Паштовыя індэксы 231429 Аўтамабільны код 4 СААТА 4243835036 Нягневічы Нягневічы

Нягневічы на Вікісховішчы

Гісторыя

Першы пісьмовы ўспамін пра Нягневічы датуецца 1401. У 1428 сяло ўваходзіла ў склад Наваградскай зямлі і знаходзілася ва ўладанні вялікага князя Вітаўта, які падараваў яго сваёй жонцы Ульяне Гальшанскай.

Касцёл у міжваенны час

Хлебазапасны магазін, узяты ў 1927 годзе ў арэнду і ператвораны мясцовымі сябрамі Таварыства беларускай школы ў грамадскае месца, дзе ставіліся тэатральныя пастаноўкі і ладзіліся лекцыі.

У сяр. XV ст. Нягневічы сталі цэнтрам маёнтка Радзівілаў у Наваградскім павеце. З 1600 у мястэчку праводзілся кірмашы.

У часы Вялікай Паўночнай вайны (1700—1721) у 1706 Нягневічы спаліла шведскае войска. Станам на 1757 тут было 67 хрысціянскіх і 29 яўрэйскіх дамоў, працавала карчма.

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Нягневічы апынуліся ў складзе Расійскай імперыі, у Наваградскім павеце. У 1809 мястэчка набыў граф А. Храптовіч. Паводле вынікаў перапісу (1897) — 90 двароў, 98 дамоў, народнае вучылішча, 2 царкоўнапрыходскія школы, 2 царквы, сінагога, яўрэйскі малітоўны дом, хлебазапасны магазін, мяшчанская ўправа, 8 крам, сыраварня, карчма.

Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) Нягневічы апынуліся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Наваградскім павеце. У гэты час тут было 53 жылыя будынкі.

У 1939 Нягневічы ўвайшлі ў склад БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 зрабілася цэнтрам сельсавета. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1998 тут было 414 двароў.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1897 год — 575 чал.
• XX стагоддзе: 1921 год — 406 чал.; 1992 год — 2065 чал.^[2].
• XXI стагоддзе: 2008 год — 1098 чал.

Інфраструктура

У Нягневічах працуюць гімназія (на 1 верасня 2007 — 262 дзяцей), бальніца сястрынскага дагляду (на 25 ложкаў), амбулаторыя, пошта, філіял АСБ Беларусбанк № 416, лазня на 30 месцаў.

Эканоміка

• Сельскагаспадарчыя кааператывы: «Нягневічы», «Камунар-агра»
• СП «Валорэкс»
• Кацельная РУП ЖКГ г. Наваградак

Славутасці

Царква на старым здымку

• Касцёл (1850; цяпер Царква ў гонар Казанскага абраза Маці Божай, БЭМП)
• На могілках знаходзіцца пахаванне салдат Першай і Другой Сусветных войнаў

Страчаная спадчына

• Капліца могілкавая (XVIII ст.)
• Царква (XVIII ст.; грэка-каталіцкая)

Вядомыя асобы

• Мікалай Кацянееў — першы сакратар Маймінскага гараймкама УКП(б) (1931—1933), першы сакратар Усць-Каксінскага райкама УКП(б) (1933—1936)
• Іван Ігнатавіч Малышэўскі (1828—1897) — расійскі гісторык, педагог, доктар багаслоўя, прафесар
• Аляксандр Орса — беларускі дзеяч, доктар прыродазнаўчых навук
• Галіна Орса (1930—1984) — беларуская грамадска-культурная дзяячка, педагог.
• Пётр Орса — беларускі грамадска-палітычны дзеяч
• Наталля Орса — беларускі педагог
• Платон Цэсевіч — артыст оперы і камерны спявак. Народны артыст РСФСР^[3]

У вёсцы пахаваны беларускі грамадскі актывіст Георгій Мікалаевіч Каржанеўскі (1949—2014).