Ян Казімір Пашкевіч

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Пашкевіч.

Ян Казімір Пашке́віч (другая палова XVI стагоддзя — 1635^[1]) — паэт, слуга канцылярыі Вялікага Княства Літоўскага.

Ян Казімір Пашкевіч
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	невядома
Дата смерці	1635
Грамадзянства	Рэч Паспалітая
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, паэт
Гады творчасці	1621 — 1622
Творы ў Вікікрыніцах

Аўтограф верша «Полска квітнет лаціною…» на старонках рукапісу Літоўскага Статута 1529 года, c. 28.

Біяграфія

Біяграфічных звестак аб ім амаль не засталося. Паходзіў, відаць, са шляхецкага роду герба «Радван» з Ашмяншчыны. Вядома, што слуга канцылярыі Вялікага Княства Літоўскага Ян Казімір Пашкевіч атрымаў за заслугі, аказаныя ў канцылярыі, ад караля 18 жніўня 1631 года намінацыйны прывілей на скарбовае дваранства і юргельт у памеры 160 злотых па смерці Самуэля Бральніцкага. Відавочна, кар’ерны рост у межах канцылярыі для слуг быў досыць праблематычным^[2].

Творчасць

Вядомы яго адзіны верш «Полска квітнет лаціною, Літва квітнет русчызнаю…» (датаваны 1621 годам, апублікаваны ў 1842 годзе), які сваімі ідэйна-эстэтычнымі якасцямі вылучаецца сярод патрыятычнай паэзіі на старабеларускай мове^[1], у ім выявіліся асаблівасці сілаба-танічнага вершаскладання. Твор захаваўся ў Слуцкім спісе Статута ВКЛ 1529 года. У ім змешчана яшчэ 5 аўтографаў паэта, а таксама запісы іншых асоб, якія сведчаць, што ў першай палове XVII стагоддзя рукапіс бытаваў у Вільні, дзе, напэўна, і быў напісаны верш^[3]. Асноўны матыў твора — ухваленне роднай мовы, падкрэсліванне яе важнага месца з жыцці грамадства і чалавека^[4]. Напісаны правільным чатырохстопным харэем, гэты твор паказвае адыход беларускай паэзіі XVII стагоддзя ад неарганічнай старабеларускай мове сілабікі, на змену якой прыходзіла сілаба-танічная сістэма вершаскладання^[1]. Паводле Вячаслава Рагойшы, адзін з першых узораў харэічнага метру ў беларускай пісьмовай паэзіі^[5]. У гэтым адзіным вядомым творы Яна Казіміра Пашкевіча, напісаным у панегірычным стылі, упершыню прагучала думка аб тым, што народ жыве да таго часу, пакуль жыве яго мова^[6].

Старабеларускі тэкст

Полска квитнет лациною, Литва квитнет русчызною, Без той в Полще не пребудеш, Без сей в Литве блазнѣм будзеш. Той лати[н]а езык дает. Та без Руси не вытрвает. Ведзъ же юж, Рус, иж тва хвала По всем свете юж дойзрала; Весели ж се ты, русине, Тва слава никгды не зкгине[3].