Янка Пачопка

Янка Пачопка, сапраўднае Іван Пятровіч Пачопка (26 кастрычніка 1890, в. Летнікі, Дзісенскі павет Віленскай губ. — 26 мая 1977, в. Малінаўка Глыбоцкага р-на; Псеўданімы і крыптанімы: I.Р.; Башкір; Iв. П-ка; Праваслаўны; Шкiрба; Я. П.; Янка Башкiр; Я. Шкiр-ба) — беларускі свецкі праваслаўны і культурны дзеяч, удзельнік хрысціянскага руху пачатку XX ст., рэдактар і выдавец, пісьменнік, перакладчык, фалькларыст, аграном.

Янка Пачопка
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	26 кастрычніка 1890(1890-10-26)
Месца нараджэння	Летнікі, Дзісенскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	26 мая 1977(1977-05-26) (86 гадоў)
Месца смерці	Малінаўка, Залескі сельсавет, Глыбоцкі раён, Віцебская вобласць, Беларуская ССР, СССР
Пахаванне	Малінаўка
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	публіцыст, рэдактар, выдавец, перакладчык, фалькларыст, аграном
Мова твораў	беларуская
Творы ў Вікікрыніцах

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям'і лесніка Пятра Пачопкі. Скончыў Варанецкую сельскагаспадарчую школу (1914), затым 3-х месячныя курсы па жывёлагадоўлі і малочнай гаспадарцы пры Віленскім таварыстве сельскай гаспадаркі. Служыў чыноўнікам Дэпартамента земляробства Віленскай губерні. У 1920-я гады выдаў у Вільні шэраг кніг сельскагаспадарчай тэматыкі. У 1925 года рэдагаваў і выдаваў у Варшаве рэлігійны двухтыднёвік «Праваслаўны Беларус»^[1], з чэрвеня 1925 года — штомесячнік-дадатак, дзе публікаваліся царкоўныя казанні на беларускай мове^[2]. У 1930-я гады жыў на ўласнай гаспадарцы. У 1939—1958 гадах працаваў аграномам.

Быў блізкім сябрам Язэпа Драздовіча.^[2] Мастак стварыў некалькі партрэтаў Я. Пачопкі, а таксама рыхтаваў ілюстрацыі да яго кніг, у т.л. у 1923 годзе ўсе ілюстрацыі да кнігі «Пчолы і як вадзіць іх у рамавых вуллях». Многія работы і некаторыя асабістыя рэчы Я. Драздовіча доўгі час захоўваліся ў сям'і Я. Пачопкі. Таксама сябраваў з Міхасём Машарам, з якім ўсе трое ўтваралі своеасаблівае творчае трыо. Часта сустракаліся ў хаце Янкі Пачопкі ў 1930-ых г.г., у Летніках. Ладзілі там паэтычныя вечары і культурныя мерапрыемствы^[3].

Меў траіх дзяцей — сына і дзвюх дачок. Дзядзька сяброўкі Саюза беларускіх патрыётаў Людмілы Краснадубскай.

Пахаваны ў в. Малінаўка Глыбоцкага раёна^[2].

Творчасць

Дэбютаваў перакладам з рускай у «Нашай Нівай» у 1912 годзе. Першы верш Я. Пачопкі «Дудар» апублікаваны ў «Нашай ніве» ў 1913 годзе^[2].

Гэй, дудар, чаго ты змоўчаў? Мо жалееш ты грудзей, Або песні свае скончыў Ты, над-Дзвінскі салавей? Дзмі крапчэй – узноў пальецца Песня валам, ды не трусь Што ад песні ўскалыхнецца, Як ад грому, Беларусь! Націскай мяшок скураны, Пальцы шыбчэй ў ход пушчай! Скінь жуду, ды будзь рахманы... Што ж маўчыш, брат – пачынай![4]

Першае апавяданне «Злы лёс» выйшла ў газеце «Савецкая Беларусь» у 1921 годзе. Між іншым аўтар камедыі «Гурток» (1926). У міжваеннае дваццацігоддзе шырока друкаваўся на старонках заходнебеларускіх дзіцячых часопісаў («Заранка», «Praleski»)^[2]. Супрацоўнічаў з заходнебеларускімі перыядычнымі выданнямі («Маланка», «Калосьсе», «Сялянская Ніва», «Chryścijanskaja Dumka»^[1]).

^[2]

Збіраў народныя казкі і паданні, на аснове якіх напісаў кнігу «Народныя казкі і апавяданні Дзісненшчыны», але з яе ў 1927 годзе была надрукавана толькі адна казка «Дурнішча: Народная казка з Дзісненшчыны».

У 1920-я гады ў Вільні выйшлі кнігі Я. Пачопкі на сельскагаспадарчую тэматыку «Малочная карова: Як яе выбраць, карміць і даглядаць» (1923), «Пчолы і як вадзіць іх у рамавых вуллях» (1923), «Гародніцтва: Як трэба гаспадарыць на гародзе, каб мець добрае варыва» (1925), «Як выбраць добрага каня» (1928).

Рукапісны сшытак вершаў Я. Пачопкі захоўваўся ў яго старэйшай дачкі, Ліны Іванаўны Павульскай, якая перадала яго на сталае захаванне Дзяржаўнаму музею гісторыі беларускай літаратуры.

Зноскі

1. Календарыюм…
2. Гарбінскі Ю. Беларускія рэлігійныя…
3. http://shtobylo.by/yanka-pachopka/ Архівавана 13 лютага 2020.