TRAPPIST-1

TRAPPIST-1 (2MASS J23062928-0502285)^[3] — адзіночная зорка ў сузор’і Вадалея. Знаходзіцца на адлегласці 39,5 св. г. ад Сонца. У 2016 годзе была адкрыта планетная сістэма, якая складаецца з трох планет. 22 лютага 2017 года было абвешчана аб адкрыцці яшчэ чатырох планет, з іх 3 — знаходзяцца ў зоне, прыдатнай для жыцця^[4][5][6].

Зорка
На гэтай зорнай карце сузор’я Вадалея адзначана знаходжанне чырвонай ультрахалоднай карлікавай зоркі TRAPPIST-1. Нягледзячы на адносна невялікую адлегласць ад Зямлі, яна занадта слабая, каб яе было магчыма ўбачыць нават у невялікі тэлескоп.
Назіральныя даныя (Эпоха J2000.0)
Тып	адзіночная
Прамое ўзыходжанне	23гадз 06мін 29,28с
Схіленне	-° 05′ 02″
Адлегласць	39.5 ± 1.3 св. гадоў (12.1 ± 0.4 пк)[1]
Бачная зорная велічыня (V)	18,80[1]
Сузор’е	Вадалей
Астраметрыя
Паралакс (π)	82,6 ± 2,6 mas
Характарыстыкі
Спектральны клас	M8,0 ± 0,5[1]
Фізічныя характарыстыкі
Маса	0,08 ± 0,009[1] M☉
Радыус	0,114 ± 0,006[1] R☉
Узрост	500 млн[1] гадоў
Металічнасць	[Fe/H] = +0,04 ± 0,08
Вярчэнне	1,40 ± 0,05[1] сутак
Іншыя абазначэнні 2MASS J23062928-0502258 [2]

Характарыстыкі

З’яўляецца чырвоным карлікам спектральнага класа M8 V^[1]. Бачная зорная велічыня TRAPPIST-1 складае 18,8^м, пры гэтым у інфрачырвоным святле яна значна ярчэй: у фільтры J яе бляск роўны 11,35^m, K — 10,30^m[2]. Радыус зоркі складае 0,114 радыуса Сонца, гэта значыць яна на 11 % больш Юпітэра. Пры гэтым яе маса роўная 0,08 масы Сонца, або амаль 84 масам Юпітэра^[1]. Паверхневая тэмпература ацэньваецца ў 2550 Кельвінаў^[1]. Яе свяцільнасць прыкладна ў 1900 разоў менш свяцільнасці Сонца^[1]. Зорка валодае даволі высокім уласным рухам.

Адкрыццё

У маі 2016 года група астраномаў з Бельгіі і ЗША на чале з Мікаэлем Жыёнам (фр.: Michaël Gillon) абвясціла^[7] аб адкрыцці планетнай сістэмы ў халоднага цьмянага чырвонага карліка 2MASS J23062928-0502285 з дапамогай рабатызаванага 0,6-метровага тэлескопа TRAPPIST  (руск.) (TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope), размешчанага ў абсерваторыі ESO Ла-Сілья  (руск.) ў Чылі^[8]. Вынікі даследавання былі апублікаваныя ў часопісе Nature^[9]. Тры планеты былі выяўленыя транзітным метадам, таму па глыбіні зацьменняў быў вызначаны памер кожнай з планет.

Планетная сістэма

Сем адкрытых экзапланет сістэмы TRAPPIST-1 па памеры блізкія да памеру Зямлі^[1]. Іх маса вымерана, і хутчэй за ўсё, планеты з’яўляюцца жалезна-каменнымі, як і планеты зямной групы ў Сонечнай сістэме. Перыяды абарачэння дзвюх унутраных планет вакол бацькоўскай зоркі адпаведна складаюць каля 1,51 і 2,42 сутак. Абедзве планеты, магчыма, з’яўляюцца гарачымі аналагамі Венеры^[1]. Перыяд трэцяй планеты спачатку не быў вызначаны, і была выказана здагадка, што ён ляжыць у межах ад 4,6 да 72,8 сутак. Але 22 лютага, разам з адкрыццём іншых 4 планет, было ўстаноўлена, што яна абарочваецца за 4,049 сутак^[10][11]. У населенай зоне знаходзяцца 3 з чатырох знойдзеных планет: e, f і g.

Галерэя

• 
  Параўнанне памераў Сонца і зоркі TRAPPIST-1. Паколькі эфектыўная тэмпература маленькай зоркі значна ніжэй сонечнай, яна выглядае больш чырвонай.
• 
  Параўнанне планетных сістэм TRAPPIST-1 і Сонца
• 
  Мастацкая канцэпцыя таго, як планеты сістэмы могуць выглядаць; створана на падставе дадзеных аб памерах, масах і адлегласцях да зоркі дадзеных планет.
• 
  Населеная зона сістэмы TRAPPIST-1 (выдзелена зелёным), у параўнанні з аналагічнай тэмпературнай зонай сонечнай сістэмы.
• 
  Уяўленне мастака аб паверхні планеты TRAPPIST-1f (пятай па ліку), якая знаходзіцца ў цэнтры населенай зоны.
• 
  Уяўленне мастака аб сістэме TRAPPIST-1: від з паверхні трэцяй планеты.
• Від ультра-халоднай карлікавай зоркі TRAPPIST-1 з наваколляў адной з яе планет (погляд мастака).
• 
  Сістэма ва ўяўленні мастака, як яна можа выглядаць, калі б была бачна с Зямлі ў магутны тэлескоп.

Галактычная даўгата 69.7127 (у правай частцы малюнка), галактычная шырата −56.6446 (у ніжняй частцы малюнка), адлегласць 39.5 св гадоў (побач з чацвёртай акружнасцю)

Зноскі

1. Temperature Eart-sizes planets transiting a nearby ultracool dwarf star, http://www.eso.org/public/russia/ Архівавана 24 лютага 2017..
2. 2MASS J23062928-0502285 (нявызн.). SIMBAD. Centre de Données astronomiques de Strasbourg.
3. 2MASS J23062928-0502285 (нявызн.). simbad.u-strasbg.fr. Праверана 4 мая 2016.
4. NASA Announces a Single Star Is Home to Earthlike Planets (нявызн.). Time. Праверана 22 лютага 2017.
5. Chang, Kenneth (2017-02-22). "7 Earth-Size Planets Identified in Orbit Around a Dwarf Star". The New York Times. 0362-4331. Праверана 2017-02-22.
6. Koren, Marina. "Seven Earth-Like Planets Have Been Spotted Around a Nearby Star". The Atlantic [амерыканская англійская]. Праверана 2017-02-22.
7. У близкого ультра-холодного карлика найдены три потенциально обитаемых планеты Архівавана 24 лютага 2017., http://www.eso.org/public/russia/ Архівавана 24 лютага 2017..
8. Welcome to the TRAPPIST telescope network Архівавана 5 мая 2016., http://www.eso.org/public/russia/teles-instr/lasilla/trappist/ Архівавана 25 лютага 2017..
9. Temperate Earth-sized planets transiting a nearby ultracool dwarf star, http://www.nature.com/news/index.html.
10. Seven temperate terrestrial planets around the nearby ultracool dwarf star TRAPPIST-1(англ.) // Nature. — 2017-02-23. — В. 7642. — Т. 542. — С. 456–460. — ISSN 0028-0836. — DOI:10.1038/nature21360
11. Planet TRAPPIST-1 d (нявызн.). exoplanet.eu.