Армянскія могілкі (Масква)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Армянскія могілкі.

Армянскія Ваганькаўскія могілкі — могілкі, што знаходзяцца ў Прэсненскім раёне горада Масквы па вуліцы Сяргея Макеева, 12, насупраць Ваганькаўскіх могілкаў.

Могілкі
Армянскія Ваганькаўскія могілкі
руск.: Армянское Ваганьковское кладбище
Памінальны дом
55°45′59,48″ пн. ш. 37°33′13,40″ у. д.HGЯO
Краіна	Расія
Горад	Масква
Дата заснавання	1805
Статус	Ахоўваецца дзяржавай
Сайт	ritual.ru/polezna… (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Заснаваныя ў 1805 г.^[1] па заступніцтве Мінаса Лазарава, старэйшыны армянскай грамады ў Маскве. Па яго ж ініцыятыве ў 1808—1815 гг. была пабудавана царква Уваскрэсення Хрыстова. Праект царквы, гэтак жа як і праект праваслаўнай Уваскрэсенскай царквы Ваганькаўскіх могілкаў, часам прыпісваецца А. Р. Грыгор’еву, аднак дакументальных доказаў гэтаму няма^[1]. Царква-ратонда не мае званіцы, бо да 1860-х гадоў звонавы звон у армянскіх цэрквах Масквы і Пецярбурга быў пад забаронай^[1]. На канфесійную прыналежнасць гэтага класічнага храма паказвае хачкар — разьбяны замкавы камень над галоўным уваходам, а таксама адсутнасць іканастаса ўсярэдзіне; алтар, як заведзена ў армянскіх храмах, усталяваны на ўзвышэнні. Пад усім будынкам царквы — склеп з магіламі Лазаравых (у наш час — замураваны). У канцы 1850-х гадоў на сродкі І. М. Каспарава могілкі былі спланаваны і абнесены сцяной з вежамі па праекце М. Д. Быкоўскага.

Могілкі маюць форму слушнага ромба, абнесенага цаглянай сцяной з вежамі. Комплекс ахаваных помнікаў архітэктуры (надмагіллі, царква Ускрысенні Хрыстова, памінальны дом, агароджа і вежы).

Некропаль

Адно з пахаванняў. Склеп.

Усяго пад дзяржаўнай аховай знаходзіцца 12 надмагілляў і сямейных скляпоў. Найболей ранні з гэтых помнікаў — абеліск 1844 года над магілай А. А. Лорыс-Мелікава. Большасць магіл адносіцца да канца XIX стагоддзя — пачатку XX стагоддзя. Тры з іх — магільныя скляпы роду Ананавых — капліцы, выкананыя па сярэднявечным армянскім каноне. Ёсць надмагіллі-хачкары (на магіле Д. З. Мелік-Беглярава, 1913).

Найболей вядомае надмагілле — на магіле М. Л. Тарасава, помнік скульптуры эпохі мадэрну працы М. А. Андрэева (1911—1912). Скульптура была цалкам згублена, апроч галавы Тарасава, што захоўвалася ў музеі МХАТа. У 1991 г. на магіле была ўсталявана копія андрэеўскай скульптуры працы Ю. Р. Арэхава і С. Г. Мальяна^[2].

Зноскі

1. Памятники архитектуры Москвы. Окрестности старой Москвы (северо-западная и северная часть территории). М., «Искусство XXI век», 2004, ISBN 5-98051-011-7, с. 68
2. Памятники архитектуры Москвы. Окрестности старой Москвы (северо-западная и северная часть территории). М., «Искусство XXI век», 2004, ISBN 5-98051-011-7, с. 71