Бітламанія

Датай узнікнення бітламаніі лічыцца 13 кастрычніка 1963 года. У гэты дзень The Beatles выступалі ў лонданскай зале «Паладыум». Нягледзячы на тое, што канцэрт трансляваўся ў праграме «Нядзельны вечар у лонданскім „Паладыуме“» (англ.: Sunday Night At The London Palladium) на ўсю краіну, тысячы паклоннікаў, пераважна падлеткаў, запаланілі прылеглыя да канцэртнай залы вуліцы ў надзеі калі не трапіць на канцэрт, то хаця б проста ўбачыць музыкантаў. На працягу ўсяго канцэрта ў зале стаяў аглушальны шум, які практычна перакрываў музыку. Пасля канцэрта, калі музыканты пакідалі канцэртную залу, натоўп паклоннікаў, які знаходзіўся на вуліцы, у спробе ўбачыць сваіх куміраў учыніла таўкатню. «Бітлы» змаглі дабрацца да машыны толькі ў кальцы паліцыі. Праз два дні, 15 кастрычніка 1963 года ў газеце Daily Mirror выйшаў артыкул пра канцэрт The Beatles у Чэлтнеме. У апісанні паводзін паклоннікаў было ўжыта слова «бітламанія». Гэты тэрмін быў падхоплены іншымі СМІ.

Тым не менш, як з'ява бітламанія з'явілася раней. Ужо ў ходзе вясновых і летніх канцэртаў 1963 года The Beatles паклоннікі (і асабліва паклонніцы) суправаджалі іх выступ аглушальным віскам і крыкамі, кідаліся на сцэну, рыдалі і трацілі прытомнасць.

Пасля таго, як The Beatles у лютым 1964 года прыехалі з гастролямі ў ЗША, стала відавочным, што бітламанія крочыла за акіян. Неўзабаве бітламаніяй былі ахоплены і іншыя краіны, уключна з СССР.

Ад звычайнай вялізнай папулярнасці бітламанію адрознівала атмасфера масавай істэрыі, якая суправаджала любое з'яўленне музыкантаў гурта на сцэне ці проста на публіцы^[2]. Часцяком падчас канцэртаў ад лямантаў публікі не было чуваць самой музыкі:

Людскі шум забіваў нас цалкам. У рэшце рэшт, я стаў граць толькі слабую долю замест пастаяннага біту. Усё роўна я не чуў сябе, нягледзячы ні на якія ўзмацняльнікі. У залах мы раз-пораз стаялі занадта далёка адзін ад аднаго. Ужывую мы выконвалі нашы рэчы нашмат хутчэй, чым на кружэлках, галоўным чынам таму, што самі сябе не чулі. Часам я ўступаў не тады, калі трэба, бо вельмі часта не ўяўляў, якое месца мы граем. Даходзіла да таго, што мы прыкідваліся, быццам спяваем, асабліва калі пяршыла ў горле.
— Рынга Стар^[3]

Мяркую, мы маглі б адпраўляць замест сябе чатыры васковыя фігуры, і натоўпу гэтага б хапала. Канцэрты Beatles больш не маюць нічога агульнага з музыкай. Гэта проста дзікунскія абрады.

Арыгінальны тэкст (англ.)

I reckon we could send out four waxwork dummies of ourselves and that would satisfy the crowds. Beatles concerts are nothing to do with music any more. They’re just bloody tribal rites.

— Джон Ленан^[4]

У ходзе сусветнага турнэ гурта 1964 года быў устаноўлены рэкорд, які дагэтуль не пабіты ніводным гуртом ці выканаўцам — у аўстралійскім горадзе Адэлаіда прывітаць музыкантаў у цэнтр горада адначасова прыйшло каля 300 тысяч чалавек, прытым усё насельніцтва Адэлаіды складала 600 тысяч^[5].

1966 год падводзіў вынікі ў канцэртнай дзейнасці гурта. У снежні 1965 года The Beatles адправіліся ў сваё апошняе турнэ па Вялікабрытаніі (у далейшым яны далі толькі адзін канцэрт, які адбыўся 1 мая 1966 года на стадыёне «Ўэмблі» — апошні «жывы» выступ гурта ў Англіі^[6]). Сінгл «Paperback Writer / Rain», які выйшаў у чэрвені 1966 года, упершыню не заняў верхні радок хіт-парадаў адразу пасля выхаду. Далейшае сумяшчэнне гастрольнай дзейнасці і спакойнай працы па падрыхтоўцы матэрыялаў для новых кампазіцый станавілася немагчымым. Фінальнае турнэ па ЗША скончылася канцэртам у Сан-Францыска 29 жніўня; у ходзе гэтага тура не было выканана ніводнай кампазіцыі з новага альбома^[7].

СМІ абмяркоўвалі будучыню гурта. Як дапусціла «The Sunday Times», падзеі маглі скончыцца распадам чацвёркі. Штотыднёвік «Variety» адзначыў, што ўсеагульная істэрыя працягваецца, але гурт ужо перарос яе. Хваля бітламаніі пайшла на спад^[7].

Ад гэтага часу і да распаду квартэта (1970) яго папулярнасць была па-ранейшаму вельмі высокай і стабільнай, а статус гурта ў табелі аб рангах рок-музыкі не падвяргаўся сумневу. Пасля распаду гурта бітламанамі называюць сябе людзі, якія любяць і цэняць спадчыну The Beatles.

У СССР фірмай «Мелодия» афіцыйна быў выпушчаны толькі альбом A Hard Day’s Night (у 1986 годзе), на якім былі ўсе песні альбома, акрамя When I Get Home. У тым жа годзе фірмай была выпушчана кружэлка-зборнік (LP) пад загалоўкам «A taste of honey», у якую ўвайшлі песні з розных альбомаў. Раней асобныя песні выходзілі на зборніках замежнай эстрады: напрыклад, у 1967 годзе была выпушчана песня Girl. У 1968 годзе, у сувязі з вялізнай папулярнасцю гурта, «The Beatles» і бітламанаў перасталі лаяць у прэсе. У 1979 і 1980 годзе былі выпушчаны дзве EP-кружэлкі з асобнымі песнямі, напрыклад: Octopus’s Garden, Come Together, Something і іншыя (па 3 песні на адной кружэлцы).

Нягледзячы на тое, што «The Beatles» самі ніколі не наведвалі Савецкі Саюз і не выступалі ў ім, а водгукі ў СМІ пра гурт і распаўсюджанне іх музыкі падвяргаліся абмежаванням і цэнзуры ў сувязі з панаваннем камуністычнай ідэалогіі, нават у СССР квітнела бітлоўская фан-культура.

Савецкія паклоннікі знакамітай чацвёркі ўвозілі і потым перапісвалі (спярша «запісы „на костках“», потым на бабінных магнітафонах) запісы гурта, лавілі трансляцыі песень на «варожых галасах», выдавалі «самапальныя» часопісы, шматразова перафатаграфоўвалі з замежных крыніц іх здымкі.

Бітламанія

Гісторыя

У СССР

Фестывалі і мерапрыемствы

Крыніцы

Літаратура

Wikiwand - on