Касцёл Узвышэння Святога Крыжа (Светлагорск)

Каталіцкі храм
Касцёл Узвышэння Святога Крыжа

52°38′08,10″ пн. ш. 29°45′19,50″ у. д.^HGЯO
Краіна	Беларусь
Горад	Светлагорск
Канфесія	каталіцтва
Епархія	Пінская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	готыка
Першае згадванне	1638
Будаўніцтва	1992—1997 гады
Стан	дзейнічае

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Стары касцёл

Першы драўляны касцёл у вёсцы Шацілкі (цяпер горад Светлагорск) быў пабудаваны ў 1638 годзе пад тытулам Святога Крыжа. Касцёл быў спалены ў час напалеонаўскай вайны.

Па загаду Мінскай рымска-каталіцкай кансісторыі, бабруйскім настаяцелем і дэканам, ксяндзом Сямяонам Авокарэвічам, быў складзены вопісу:

"Касцёл знаходзіцца ў Мінскай губерні Бабруйскага павета ў ваколіцы Шацілках, на казённай зямлі, драўляны імя Узвышэння сумленнага крыжа, пабудаваны ў 1818 г. дваранінамі Манкевічамі, жыхарамі ваколіцы Шацілак, замест перажыўшага пажар ў 1812 годзе, асвечаны, як відаць з патэнта, выдадзенага арцыбіскупам Станіславам Сестранцэвічам ў 1822 годзе, снежня 1 дня, дэканам Бабруйскага павета Стракоўскім"^[1]

Арыгінал:

"Церковь состоит Минской губернии Бобруйского уезда в околице Шатилках на казенной земле, деревянная, во имя Воздвижения честного креста, построена в 1818 году дворянами Манкевичами, жителями околицы Шатилок, вместе подвергшейся пламени в 1812 году, освященная как видно из патента, выданного архиепископом Станиславом Сестранцевичем в 1822 году, декабря 1 дня, деканом Бобруйского уезда Строковским"^[1]

У 1818 г. касцёл быў адноўлены, ён быў невялікага памеру: даўжынёў — 5 метраў, шырынёй −3,5 метраў, вышыня — 2 сажні. Касцёл мел тры купалы з жалезнымі крыжамі, унутры знаходзіўся шасцігалосы арган^[2].

У 1853 г. вікарый касцёла — Валянцін Манкевіч OFM (ордэна св. Францыска)^[3].

У 1873 г. застаўся без ксяндза з-за загаду урадаў весці імшы толькі на рускай мове^[4].

1915—1917 г. пробашч касцёла — кс. Iерон Цэрпента^[5]^[6]. Рэпрэсаваны^[7]

У 1936 г. быў закрыты савецкімі ўладамі і ў 1939 г. знішчаны, з дрэва і матэрыялаў пабудаваны клуб^[8].

Касцёл на старых здымках
Касцёл, 1918 г.
Касцёл, 23.04.1920 г.

Remove ads

Сучасная парафія

Парафія адрадзілася ў 1990 годзе: пасля сустрэчы жыхароў 22 красавіка. З 17 кастрычніка вернікі збіраліся на малітвы ў памяшканні на вул. Савецкай 76А.^[9]

А з 1992 г. пад кіраўніцтвам пробашча кс. Яна Саламона вялося будаўніцтва святыні. 6 верасня 1997 г. касцёл быў асвечаны кардыналам Казімірам Свёнткам.^[8]

Архіўныя дакументы

У нацыянальным архіве Беларусі захаваліся метрычныя кнігі запісаў нованароджанных, узяўшых шлюб, тых хто памёр з 1835 года^[10]
Дзяржаўны архіў Гомельская Вобласці. — Ф. 1354. — Оп. 5. — Д. 201. «Дело на религиозное общество Римско-католической церкви в г. Светлогорске. 1990—1992 гг.»

Зноскі

[1]
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі. Ф.827. Воп.ЗЗ. Спр.474, Арк.З.
[2]
Усталяванне і распаўсюд каталіцкай канфесіі на тэрыторыіі сучаснага Светлагорскага раёна (XVII — пачатак XX ст.ст.) http://nashkraj.info/ustalyavanne-i-raspausyud-katalitskaj-kanfesii-na-terytoryii-suchasnaga-svetlagorskaga-rayona-xvii-pachatak-xx-st-st/ Архівавана 17 чэрвеня 2019.
[3]
DIRECTORIUM OFFICII DIVINI Pro Dioecesi Mincensi in Annum Domini 1843, https://pamizrek.blogspot.com/2019/02/directorium-officii-divini-pro-dioecesi.html
[4]
Ганчар А. И. Римско-католическая церковь в Беларуси (вт пол XIX-нач ХХ вв). Исторический очерк
[5]
Памятная книжка Минской губернии за 1917 год http://infobelarus.nlb.by/7n_3119cd/data/6/54.pdf Архівавана 4 мая 2019.
[6]
Архіўная копія (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 студзеня 2017. Праверана 4 мая 2019.
[7]
https://ru.openlist.wiki/Церпенто_Иероним_Иеронимович_(1888)
[8]
А. Д. Лебедев "Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины : Сер. Гуманитарные науки. — 2017. — № 4 (103). Ст. 41-45.
[9]
У. Васькоў «Католікі на абшарах Панізоўя і Севершчыны» ст. 233
[10]
«Метрические книги католических костелов Бобруйского уезда Минской губернии» Национальный исторический архив Беларуси в г. Минске https://archives.gov.by/index.php?id=751220