Лебяда шызая

Лебяда шызая^[2] (Chenopodium glaucum) — аднагадовыя пустазельная травяністая расліна, від роду лебяда (Chenopodium) сямейства лебядовыя (Chenopodiaceae).

Лебяда шызая
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Гваздзікакветныя Сямейства:  Аксамітнікавыя Падсямейства:  Лебядовыя[1] Трыба:  Лебядовыя Род:  Лебяда Від:  Лебяда шызая
Міжнародная навуковая назва
Chenopodium glaucum L., Sp. Pl. 1: 220 (1753)
Сінонімы
Agathophytum glaucum (L.) Fuss Atriplex glauca (L.) Crantz Blitum glaucum (L.) W.D.J.Koch Botrys glauca (L.) Nieuwl. Chenopodium ambiguum R.Br. Chenopodium glaucum L.basionym Chenopodium littorale Moq. Chenopodium nudiflorum F.Muell. ex Murr Chenopodium pallidum Moq. Chenopodium wolffii Simonk. Orthospermum glaucum (L.) Opiz Orthosporum glaucum (L.) Peterm.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы NCBI   244509 GRIN   t:404313 IPNI   77121014-1 TPL   ???

Арэал

Від шырока распаўсюджаны па ўсім паўночным паўшар’і, у тым ліку ў Афрыцы і Паўночнай Амерыцы, сустракаецца ў Аўстраліі.

У прыродных умовах расце па сырых месцах, на берагах вадаёмаў і на саланчаках, паблізу жылля чалавека — на смеццевых месцах і агародах.

Батанічнае апісанне

Расліна з працягнутым, прыўзнятым або прамым, часта галінастым, сцяблом вышынёй да 75 см. Лісце чарговае, на хвосціках, выцягнутае, ля асновы клінаватае, з жаўтлява-зялёнай сярэдняй жылкай. На ніжнім баку ліставай пласцінкі маецца бялёса-сопкі налёт, верхні бок чысты, гладкі, зялёнага колеру.

Батанічная ілюстрацыя з кнігі Яна Копса «Flora Batava», 1800—1934

Насенне

Кветкі абодваполыя з голымі калякветнікамі, сабраны ў кароткія шчыльныя коласападобныя суквецці. Цвіценне працягваецца з ліпеня па верасень.

Насенне круглявае, 0,5—0,7 мм у дыяметры, з глянцавай паверхняй цёмна-бурага колеру, пакрытае плёнкавым, лёгка аддзяляльным перыкарпіям. На адной расліне ў жніўні-верасні выспявае да 3000 семачак.

У месцах сумеснага росту з лебядой чырвонай (Chenopodium rubrum) утварае гібрыд Chenopodium ×schulzeanum вонкава падобны на Chenopodium glaucum, але з характэрнай сярэдняй жылкай і мучністым налётам на ніжнім баку лісця.

Гаспадарчае значэнне

Вегетатыўныя часткі расліны ядуцца многімі відамі свойскай жывёлы, у тым ліку вярблюдамі.

Зноскі

1. У многіх класіфікацыях Лебядовыя разглядаюцца як самастойнае сямейства. Сістэмы класіфікацыі APG, заснаваныя на малекулярным аналізе ДНК, уключаюць яго ў склад сямейства Аксамітнікавыя.
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 37. — 160 с. — 2 350 экз.