Памятны знак ахвярам палітычных рэпрэсій (Бабруйск)

Памятны знак ахвярам неабгрунтаваных рэпрэсій — памятны знак у Бабруйску, размешчаны на плошчы Перамогі. Прысвечаны ахвярам сталінскіх рэпрэсій 1930-х — пачатку 1950-х гадоў.

Помнік
Памятны знак ахвярам палітычных рэпрэсій
53°08′10″ пн. ш. 29°13′39″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжанне	Бабруйск
Дата пабудовы	1998 год

Гісторыя

Пастаўлены па ініцыятыве старшыні Бабруйскага аддзялення Беларускай асацыяцыі ахвяр палітычных рэпрэсій Ганны Бакач. Аўтар эскіза знака архітэктар Ігар Ахметшын^[1]. Паводле задумы помнік мусіў уяўляць сабой спаленую хату, якую б сімвалізавалі чатыры каменныя слупы па кутах, што ўтваралі б куб памерам 3×3 метры, накрыты «прагарэлым дахам» — каркас даху з металу. Унутры меркавалася паставіць скульптуру ў выглядзе металічнага крыж, на якім як бы праяўлялася фігура чалавека — плечы і рукі з папярочнай перакладзіны, ногі — з вертыкальнай. Эскіз скульптуры стварыў бабруйскі скульптар Іван Данільчанка^[1]. Ажыццяўленне ідэй з самага пачатку наткнулася на сур’ёзнае супрацьдзеянне тагачаснага старшыні гар­выканкама Уладзіміра Раманоўскага.

Паводле ўспамінаў Ахметшына, не чакаючы, пакуль на аснове эскізаў будзе створаны і пройдзе экспертызу праект, Ганна Бакач вырашыла прыступіць да будаўніцтва ўласнымі сіламі. Рабочыя пад яе кіраўніцтвам паспелі ўзвесці чатыры цагляныя калоны і паставіць пірамідальны дах, увянчаны дах. Самавольную пабудову ўбачыў старшыня гар­выканкама, які выклікаў тэхніку і яе знеслі^[1].

Упраўленне капітальнага будаўніцтва з дапамогай тэхнікі прывезла камень на плошчу белы мармуровы камень, які стаў асновай цяперашняга памятнага знака. На мінскім прадпрыемстве была адліта з латуні стылізаваная таблічка з надпісам па-руску «Бабруйчанам, пацярпелым у гады рэпрэсій»^[1]. Памятны знак адкрыты 15 чэрвеня 1998 года^[1]. Асвячоны настаяцелем Свята-Георгіеўскага храма протаіерэем Генадзем Вейгам^[2]. Неўзабаве са знака была скрадзена таблічка. Напярэдадні бабруйскіх «Дажынак»-2006 гарвыканкам прыняў рашэнне ўсталяваць новую таблічку, якая была ўжо выраблена з таннага сілуміну, таніраванага адмысловай пудрай^[1]. Надпіс быў зменены на «Бабруйчанам — ахвярам неабгрунтаваных рэпрэсій»^[3].

Пасля 2020 года

У кастрычніку 2022 года, пасля шырокамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну, за блакітна-жоўтыя лампадкі каля помніка бабруйчаніна арыштавалі на 15 сутак. Яго ідэнтыфікавалі па адбітках пальцаў^[4].

29 кастрычніка 2023 года пасля ўскладання кветак і запальвання свечак каля помніка былі затрыманы былая доктарка Данута Дзячэнка і выкладчык з мясцовага каледжа Віктар Схаба, якіх асудзілі за несанкцыянаванае пікетаванне^[4].

Зноскі

1. Снесенный самострой, украденная табличка: беспокойная история бобруйского памятника. 15.12.2020
2. Историко-культурное наследие г. Бобруйска(недаступная спасылка)
3. Памятник жертвам репрессий
4. Жыхароў Бабруйска асудзілі за кветкі і свечкі каля помніка ахвярам рэпрэсій  (бел.). Наша Ніва. Праверана 2 снежня 2023.