Цэнтральнаеўрапейская ініцыятыва

Цэнтральнаеўрапейская ініцыятыва, ЦЕІ — форум рэгіянальнага супрацоўніцтва ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе, створаны ў Будапешце ў 1989 годзе, на аснове вопыту раней створанай Альпійска-Адрыятычнай рабочай групы^[1]. Штаб-кватэра з 1996 года знаходзіцца ў горадзе Трыест, Італія.

Цэнтральнаеўрапейская ініцыятыва
Краіна	Італія
Адміністрацыйны цэнтр	Трыест
Тып арганізацыі	міжнародная міжурадавая арганізацыя[d]
Заснаванне
Дата заснавання	1989
cei.int (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Цэнтральнаеўрапейская ініцыятыва, або ЦЕІ, з’яўляецца найбуйнейшым і найстарэйшым форумам рэгіянальнага супрацоўніцтва ў Цэнтральнай, Усходняй і Паўднёва-Усходняй Еўропе. У цяперашні час яна налічвае 17 дзяржаў-членаў, многія з якіх нават не з’яўляюцца часткай Цэнтральнай Еўропы: Албанія, Беларусь, Боснія і Герцагавіна, Балгарыя, Харватыя, Чэшская Рэспубліка, Венгрыя, Італія, Малдова, Чарнагорыя, Паўночная Македонія, Польшча, Румынія, Сербія, Славакія, Славенія і Украіна. Пачатак гісторыі Цэнтральнаеўрапейскай ініцыятывы паклала стварэнне чатырохкутніка ў Будапешце 11 лістапада 1989 года, членамі-заснавальнікамі якога былі Італія, Аўстрыя, Венгрыя і Сацыялістычная Федэратыўная Рэспубліка Югаславія (СФРЮ).

Ініцыятыва была накіравана на пераадоленне падзелу краін Еўропы на грамадска-палітычныя блокі шляхам наладжвання супрацоўніцтва паміж краінамі з рознай палітычнай арыентацыяй і эканамічнымі структурамі.

На першым саміце ў Венецыі ў 1990 годзе ў склад форуму была прынятая Чэхаславакія і ініцыятыва была перайменаваная ў пяцікутнік. У 1991 годзе, з прыняццем Польшчы, яна стала шасцікутнікам.

У 1992 годзе арганізацыя была перайменавана ў Цэнтральнаеўрапейскую ініцыятыву (ЦЕІ). Тады ж Македонія, Боснія і Герцагавіна, Харватыя і Славенія былі прынятыя ў якасці дзяржаў-членаў.

Чэшская Рэспубліка і Славакія былі прыняты ў ЦЕІ ў 1993 годзе пасля распаду Чэхаславакіі. У 1996 годзе ў якасці паўнапраўных членаў да ЦЕІ далучыліся Албанія, Беларусь, Балгарыя, Малдова, Румынія і Украіна.

Цяперашні склад арганізацыі паўстаў пасля далучэння Федэратыўнай Рэспублікі Югаславія (пасля Дзяржаўны саюз Сербіі і Чарнагорыі, а затым і Сербіі) у 2000 годзе і Чарнагорыі ў 2006 годзе.

Структура

ЦЕІ мае трохкампанентную сістэму: яна супрацоўнічае ва ўрадавым вымярэнні, парламенцкім вымярэнні і дзелавым вымярэнні.

ЦЕІ спрыяе ўзаемадзеянню і разнастайнасці ў 6 асноўных галінах: грамадская карысць, эканамічны рост, свабода СМІ, ахова навакольнага асяроддзя, міжкультурнае супрацоўніцтва і навуковае супрацоўніцтва/адукацыя і навучанне.

ЦЕІ ажыццяўляе дзейнасць з дапамогай сваёй сумеснай дзейнасці, праектаў ЕС, праграмы абмену ноу-хау і тэхнічнага супрацоўніцтва з Еўрапейскім банкам рэканструкцыі і развіцця (ЕБРР).