Аран (востраў)

Аран (шатл. гэл.: Eilean Arain («далёкі востраў»); англ.: Arran) — востраў і гістарычная вобласць, якая знаходзіцца на ім, у заліве Ферт-оф-Клайд на захадзе Шатландыі. У наш час тэрыторыя Арана ўваходзіць у склад вобласці Паўночны Эйршыр.

Аран
гэльск. Eilean Arain
Характарыстыкі
Плошча	430 км²
Насельніцтва	5 000 чал.
Шчыльнасць насельніцтва	11,63 чал./км²
Размяшчэнне
55°34′22″ пн. ш. 5°14′45″ з. д.HGЯO
Краіна	Вялікабрытанія
Рэгіён	Шатландыя
Раён	Паўночны Эйршыр
Аран
Аран
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Аран, значэнні.

Найбуйнейшы населены пункт рэгіёна — Бродык на ўсходнім узбярэжжы, былая рэзідэнцыя герцагаў Гамільтан  (руск.). Востраў Аран — найбуйнейшы востраў заліва Ферт-оф-Клайд. Цэнтральную частку вострава займаюць горы, вышынёй да 874 м над узроўнем мора, уздоўж узбярэжжа цягнецца досыць значная прыбярэжная нізіна. За спалучэнне горных і раўнінных рэгіёнаў Аран завуць «Шатландыяй у мініяцюры». Вакол Арана размяшчаецца некалькі невялікіх астраўкоў.

Востраў з космасу

Гістарычна тэрыторыю Арана насялялі брыцкія плямёны. Пачынаючы з VI стагоддзя сюды пранікаюць скоты-ірландцы, якія далучаюць Аран да сваёй дзяржавы Дал-Рыяда. У IX—X стагоддзях нарвежскія вікінгі падпарадкоўваюць усе астравы заходняга ўзбярэжжа Шатландыі Нарвегіі. У 1263 г. нарвежскі кароль Хокан IV пацярпеў паразу ад шатландцаў, і Аран перайшоў ва ўладанне лордаў Астравоў. Аднак ужо з пачатку XIII стагоддзя на востраў пачынаюць прэтэндаваць Сцюарты, якія неўзабаве далучаюць яго да сваіх уладанняў. Пасля таго, як Роберт Сцюарт стаў у 1371 г. каралём Шатландыі, Аран увайшоў у склад каралеўскага дамена. У 1467 г. Томас Бойд, жанаты з сястрой караля Якава III, атрымаў ад яго востраў і тытул графа Арана. Неўзабаве, аднак, уладанні Бойдаў былі канфіскаваны, а ў 1503 г. Аран быў перададзены Джэймсу Гамільтану, які стаў новым графам Арана. Род Гамільтанаў адыгрываў важную ролю ў гісторыі Шатландыі XVI—XVII стагоддзяў (падрабязней гл. Гамільтаны  (руск.)), а ў 1643 г. Джэймс Гамільтан быў узведзены ў тытул герцага і стаў адным з самых паслядоўных прыхільнікаў караля Карла I у перыяд Англійскай рэвалюцыі. Герцагі Гамільтан дагэтуль валодаюць значнымі тэрыторыямі на востраве.

Спасылкі

• Сайт Visit Arran Архівавана 6 кастрычніка 2008. (англ.)
• Сайт Музея спадчыны Арана (англ.)
• Востраў Аран і яго гісторыя на сайце Castlekirk Архівавана 9 красавіка 2019. (англ.)