Galianeg

Ar galianeg a oa ur yezh keltiek kozh a veze komzet en ul lodenn eus kevandir Europa, adal ar VIvet kantved kent JK betek ar VI^vet kantved, gant annezidi Galia (hiziv : Bro-C'hall, Luksembourg, Belgia, ar pep brasañ eus Suis, Italia an Norzh, un darn eus an Izelvroioù ha Germania war ribl kleiz ar stêr Roen. Er ster ledanoc'h e c'hallfe enklozañ yezhoù keltiek all a veze implijet e Kreizeuropa (norikeg, yezh an Noriked), er Balkanioù hag en Anatolia (galateg).

Asambles gant al leponteg hag ar c'heltibereg komzet el Ledenez iberek e vez tolpet ar yezhoù-se en ur strollad douaroniel anvet « yezhoù keltiek kevandirel ». Arvar ha breud zo diwar-benn an darempredoù resis kenetrezo ha gant ar yezhoù keltiek a-vremañ,rak dister eo o roudoù peurliesañ.

Galianeg a gaver war un 800 enskrivadur bennak (a-zarn peurvuiañ) a enkloz deizhiadurioù, priajoù, mein kañv, pezhioù ha testennoù all. Da gentañ e veze skrivet ar galianeg dre al lizherenneg c'hresianek e Bro-c'hall ar Su, ha tamm-ha-tamm e voe implijet al lizherenneg latin pa voe aloubet Galia gant ar Romaned^[1].

Tro-dro ar Vvet kantved e voe distroadet ar galianeg en Europa ar C'hornôg gant al latin poblek ha yezhoù germanek liesseurt. E-kerzh ar VIvet kantved ez eo aet ar galianeg da get war a soñjer.

Morfologiezh

Peuzheñvelderioù a oa etre ar galianeg hag al latin en o yezhadur. Hervez an istorour gall Ferdinand Lot e voe abeg degemer al latin plaen ha brav er C'halia Roman^[2].

Troadoù yezhadurel

Galianeg a zo seizh troad gantañ: an tro-envel, an tro-c'hervel, an tro-damall, an tro-c'henel, an tro-reiñ, an tro-vinviaouel hag an tro-lec'hiad.

Troad	Unander						Liester
	Kelf gant ā	Kelf gant o	Kelf gant i	Kelf gant u	Kelf gant r		Kelf gant ā	Kelf gant o	Kelf gant i	Kelf gant u	Kelf gant r
Tro-envel	*toṷtā	*mapos (n. *-on)	*ṷātis	*gutus	*brātīr		*toṷtās	*mapoi	*ṷātīs	*gutoṷes	*brāteres
Tro-c'hervel	*toṷtā	*mape	*ṷāti	*gutu	*brāter		*toṷtās	*mapoi	*ṷātīs	*gutoṷes	*brāteres
Tro-damall	*toṷtan ~ *toṷtam > *toṷtim	*mapon ~ *mapom (n. *-on)	*ṷātin ~ *ṷātim	*gutun ~ *gutum	*brāterem		*toṷtās	*mapōs > *mapūs	*ṷātīs	*gutūs	*brāterās
Tro-c'henel	toṷtās > *toṷtiās	*mapoiso > *mapi	*ṷātēis	*gutoṷs > *gutōs	*brātros		*toṷtanom	*mapon	*ṷātiom	*gutoṷom	*brātron
Tro-reiñ	*toṷtai > *toṷtī	*mapūi > *mapū	*ṷātei > *ṷāte	*gutoṷei > gutoṷ	*brātrei		*toṷtābo(s)	*mapobo(s)	*ṷātibo(s)	*gutuibo(s)	*brātrebo(s)
tro-vinviaouel	*toṷtia > *toṷtī	*mapū	*ṷātī	*gutū	*brātri		*toṷtābi(s)	*mapuis > *mapūs	*ṷātibi(s)	*gutuibi(s)	*brātrebi(s)
tro-lec'hiad	*toṷtī	*mapei > *mapē	*ṷātei	*gutoṷ	*brātri		*toṷtābo(s)	*mapois	*ṷātibo(s)	*gutubo(s)	*brātrebo(s)

Verboù

Verboù galianek o deus:

- 4 amzer: amzer-vremañ, amzer-dazont, amzer-vremañ-kevrennek ha amzer-amdremenet
- 4 doare: doare-disklêriañ, doare-sujañ, doare-hetiñ ha doare-gourc'hemenn
- 2 du: Tu-gra ha Tu-gouzañv^[3].

Levrlennadur

• (br) Even, Arzel (1956) : Istor ar yezhoù keltiek, levrenn 1, Hor Yezh, 1987,pp. 26–59.
• (fr) Dottin, Georges (1920) : La langue gauloise – Grammaire, textes et glossaire, Slatkine Reprints, 1985 (ISBN 978-2-05-100208-0)
• (fr) Savignac, Jean-Paul : « Merde à César » – Les Gaulois– Leurs écrits retrouvés, rassemblés, traduits et commentés, Éditions de la Différence, 2000 (ISBN 978-2-7291-1323-0)

Liammoù diavaez

• (fr) Roll ar gerioù anavet
• (en) On the Gaulish influence on Breton