Komplementni sistem

Komplementni sistem ili sistem komplementa pomaže ili dopunjava sposobnosti antitijela i fagocitnih ćelija da otklone patogene iz organizma. To je dio imunskog sistema koji se naziva urođeni imunski sistem, a nije adaptivan i ne mijenja se tokom života jedne osobe.^[1] Međutim, može biti uključen i aktiviran putem adaptivnog imunskog sistema.

Sistem komplementa

Kompleks komplementa membranskog izaziva destrukciju ćelija.

Sistem komplementa sastoji se od brojnih malih krvnih proteina. Oni su općenito sintetizirani u jetri, a normalno cirkuliraju kao neaktivni prekursori (proproteini). Nakon stimulacije jednim od nekoliko mogućih podsticaja, sistemske proteaze razlažu specifične proteine, oslobađajući citokine i inicirajući pojačanu kaskadu daljeg razlaganja. Krajnji rezultat ove aktivirajuće kaskade je masivna amplifikacija odgovora i aktivacija ubijanja ćelija kompleksom membranskog napada. Sistem komplementaViše uključuje više od 25 proteina i proteinskih fragmenata sačinjava, obuhvatanjem proteina seruma, serozne proteine, i ćelijske membranske receptore. Oni čine oko 5% globulinske frakcije krvnog seruma.

Sistem komplementa aktiviraju tri biohemijska puta:

• klasični put komplementa,
• alternativni put komplementa, i
• manan-vezujući lektinski put.^[2]

Historija

Klasični i alternativni način aktiviranja kaskade komplementnog sistema

U kasnom 19. stoljeću, Hans Ernst August Buhner ustanovio je da krvni serum sadrži "faktor" koji ima sposobnost uništavanja bakterija. Joules Bordet, mladi belgijski naučnik na pariskom Pasterovom institutu, 1896., demonstrirao je da taj faktor ima dvije komponente: jedna zadržava taj efekat i nakon zagrijavanja, a druga ga gubi. Toplotno stabilna komponenta je odgovorna za imunost protiv specifičnih mikroorganizama, dok je toplotno-osjetljiva, nestabilna komponenta odgovorna za nespecifičnu antimikrobnu aktivnost svih normalnih seruma. Toplotno nestabilna komponenta se danas naziva "komplement".

Termin "komplement" uveo je Paul Ehrlich kasnih 1890-tih, kao dio njegove teorije imunskog sistema. Po toj teoriji, imunski sistem se sastoji od ćelija koje imaju specifične receptore na njihovim površinama kojima prepoznaju antigene. Nakon imunizacije antigenom, formira se više tih receptora, koji se zatim odvajaju od ćelije i ulaze u cirkulaciju (krvotok). Te receptore, koji se sada nazivaju "antitijelima", Ehrlich je nazivao "amboceptorima" da bi naglasio njihovu dvostruku sposobnost funkcionalnog vezanja: prepoznaju i vežu specifične antigene, ali također prepoznaju i vežu toplotno nestabilnu komponentu svježeg seruma. Zato je toplotno nestabilnu komponentu označio kao "komplement", jer je to sastojak krvi koji "komplementira" ćelijama imunskog sistema. Ranih 1930-tih, tim koji je bio predvođen renomiranim irskim istraživačem, Jackyjem Stanleyjem, ustanovio je važno opsonizacijom posredovano djelovanje C3b proteina. Nastavljajući Ehrlichov rad, njegov tim je dokazao ulogu komplementa, kako u urođenom, tako i u ćelijski-posredovanom imunskom odgovoru.

Funkcije komplementa

Osnovne funkcije komplementa su

1. Opsonizacija – pojačavanje fagocitoze antigena;
2. Hemotaksija – privlačenje makrofaga i neutrofila;
3. Liza – razgradnja membrana stranih ćelija
4. Nagomilavanje antigen-nosećih agenasa;
5. Mijenjanje molekulske strukture virusa