Le Corbusier

Charles Edouard Jeanneret (La Chaux-de-Fonds, 6. oktobar 1887 – Roquebrune-Cap-Martin, 27. mart 1965), poznat i kao Le Corbusier, bio je francuski arhitekt švicarskog porijekla i zauzima istaknuto mjesto u modernoj umjetnosti kao arhitekt, slikar i pisac koji je presudno uticao na savremenu svjetsku arhitekturu. Primjenom novih materijala, poput armiranog betona, stakla i željeza, te novih građevinskih metoda, u arhitekturi je radikalno prekinuo s tradicionalnim građevinskim formama. Le Corbusier postaje poznat prvonagrađenim natječajnim projektom za palaču Lige naroda u Genevi 1927.^[2]

Le Corbusier
Le Corbusier u 1964.
Rođenje	Charles-Édouard Jeanneret-Gris[1] (1887-10-06) 6. oktobar 1887. La Chaux-de-Fonds, Neuchâtel, Švicarska
Smrt	27. august 1965(1965-08-27) (77 godina) Roquebrune-Cap-Martin, Alpes-Maritimes, Francuska
Nacionalnost	Švicarac, Francuz
Zanimanje	Arhitekta
Značajna djela	Ville Radieuse Villa Savoye, Poissy Villa La Roche, Pariz Unité d'habitation, Marseille Notre Dame du Haut, Ronchamp Zgrade u Chandigarhu (Indija)
Nagrade	Zlatna medalja AIA-e (1961), Veliki oficir Legije časti (1964)
Potpis

Ostvarenja u početnom periodu

Primjenom novih materijala, poput armiranog betona, stakla i željeza, te novih građevinskih metoda, u arhitekturi je radikalno prekinuo s tradicionalnim građevinskim formama i uradio je nekoliko značajnih ostvarenja u periodu 1927–1928.^[3]

• Palata Lige naroda u Ženevi 1927. je izgrađena po Le Corbusier-ovom prvonagrađenom konkursnom rješenju.
• Vila Savoja (Villa Savoye) u Poisiju, predgrađu Pariza je njegov najpoznatiji projekat porodične kuće. Izgrađena je između 1928. i 1931.^[4][5] Vila je reprezentativni primjer moderne arhitekture i Internacionalnog stila.
• Weissenhof, Stuttgart, Njemačka

Već od dvadesetih godina XX veka počinje da se bavi i urbanističkim studijama, čime će izvršiti možda i najveći uticaj na svjetsku arhitektonsku scenu. Godine 1922. predstavlja plan za "Savremeni grad" (fr. Ville Contemporaine), plan humanog naselja za tri miliona stanovnika, gde je insistirao na parkovskim površinama i što većem procentu zelenila, zbog čega su mnogi ovu studiju nazvali "Kule u parku". Na ovim principima zasnovan je i njegov najpoznatiji projekat višeporodičnog stanovanja Unité d'Habitation (jednostavno "stambena zgrada"), koja je prvi put izvedena u Marseju, a kasnije primenjena i u Nantu, Berlinu i drugim gradovima.^[6]

Osnivanje CIAM i Atenska povelja

Tokom 1927, Le Corbusier preduzima odlučujuće korake prema promovisanju moderne arhitekture kao dominantnog evropskog stila. Prilikom konkursa za zgradu Lige naroda sastao se sa vodećim njemačkim i austrijskim arhitektama. Na izložbi u Stuttgartu, sedamnaest vodećih arhitekata moderne arhitekture bilo je pozvano da prikaže dvadeset i jednu kuću. Le Corbusier i Mies Van der Rohe imali su glavnu ulogu. Zajedno sa Pierre Chareau-om postavljaju temelje za definisanje zajedničkog stila.

Godine 1928, Le Corbusier je bio jedan od glavnih osnivača Internacionalnog udruženja modernih arhitekata (Congrès International d'Architecture Moderne, CIAM) u dvorcu La Sarraz u Švicarskoj. Ovo udruženje je promoviralo „arhitekturu kao društvenu umjetnost” i snažno je utjecalo na arhitekturu 20. stoljeća.^[7][8]

Tijekom Višijske Francuske, nakon što su njegovi planovi o uređenju grada Alžira odbijeni 1942. godine, on se potpuno povlači iz političkog života. Godine 1943, Le Corbusier objavljuje Atinsku povelju, utemeljenu na zaključcima zasjedanja CIAM-a u Atini 1933. godine. Ona je imala presudnu ulogu u oblikovanju poslijeratnog svjetskog urbanizma.

Zgrada u SSSR

Boravak u SSSR

Između 1928–1934. Posjećivao je Sovjetski Savez, promovišući Modernu arhitekturu i projektujući zgradu na Centralnom sovjetskom trgu. Tokom 1932. pozvan je da učestvuje na međunarodnom konkursu za projekat nove Sovjetske palate u Moskvi, koja bi se gradila na mjestu Saborne crkve Ruske pravoslavne crkve koju je Staljin srušio. Drugi svjetski rat je onemogućio gradnju.

Nakon 1945. koncentriše se na stambenu problematiku, u skladu sa savremenim postulatima kolektivnog stanovanja.

Od 1947. do 1951. gradi takozvani "Sunčani grad" u Marseillesu, stambeni blok za 3.600 stanovnika, koji je postao uzorom za mnoga slična rješenja.

U Indiji

Chandigarh Indija

Na poziv Džavaharlal Nehru-a, 1950-ih dobiva priliku ostvariti ideje „Sunčanog grada” dizajnirajući nekoliko građevina.

• 1951 – Više zgrada u Ahmedabadu, Indija:
  • Muzej Sanskar Kendra
  • Zgrada udruženja mlinara
  • Vila Sarabhai
  • Vila Shodhan
• U središtu nove prijestolnice indijske države Punjab, Chandigarha, prvog planskog grada u Indiji projektovao je od 1952. do 1959:
  • Palata pravde Punjaba i Haryane
  • Muzej i umjentička galerija
  • Zgrada sekretarijata
  • Guvernerska palata
  • Zgrada parlamenta
  • Zgrada fakulteta umjentosti i arhitekture

Zgrada OUN 1947–1952.

Zgrada OUN-a koju su projektovali Le Corbusier, Oscar Niemeyer i Wallace K. Harrison u periodu 1947–52.

Početkom 1947. Le Corbusier je angažovan na projektu zgrade OUN koja se radila na Ist Riveru u Njujorku. Umjesto konkursa, formiran je tim projektanata sastavljen od vodećih međunarodnih arhitekata nominovanih od vlada: Le Corbusier, Oscar Niemeyer iz Brazila, Howard Robertson iz Velike Britanije, Nikolaj Basov iz SSSR i još petorica iz ostatka svijeta. Ekipom je rukovodio američki arhitekta Wallace K. Harrison, poznat kao arhitekta porodice Rokfeler, koja je bila i donator izgradnje zgrade.^[9]

Svjetska baština

Iz Le Corbusierovog rada, sa 17 lokacija u sedam zemalja, izabrana su ostvarenja koja čine transnacionalno serijsko vlasništvo svjetske baštine. Odluka je donesena 2016. na zasjedanju UNESCO-a u Krakovu. Ona su svjedočanstvo pronalaska novog arhitektonskog jezika koji je napravio raskid s prošlošću. Građeni su tokom perioda od pola vijeka, u toku onoga što je Le Corbusier opisao kao „istraživanje pacijenata“. Ova remek-djela kreativnog genija također svjedoče o internacionalizaciji arhitekture širom planete i odražavaju rješenja koja je moderna arhitektura nastojala da tokom 20. vijeka primjeni za potrebe čovječanstva.^[10]

• Kuća La Roche i Vila Jeanneret, Naselje Frugès de Pessac, Vila Savoj, Naselje Molitor, Stambene kuće u Marseilleu, Fabrička zgrada u Saint-Dié, Kapela Notre-Dame-du-Haut, Kuča za odmor, Samostanska zgrada svete Marije kod Liona, Dom Kulture u Firminyu, Francuska
• Kuća za odmor u Korsou, Stambena zgrada u Ženevi, Švicarska
• Complexe du Capitole, Chandigarh, Indija,
• Kuća Dr Curutcheta, La Plata, Argentina
• Kuća Guiette, Belgija
• Kuća Weissenhof, Stuttgart, Njemačka
• Nacionalni muzej zapadne umjetnosti, Tokio, Japan,