2022 оной Казахстандахи эсэргүүсэлтэ

2022 оной 1 һарын 2-до Казахстанда байгаалиин газай үнын гэнтэ эгсэ дээшэлһэнэй дараа эсэргүүсэлтэ эхилһэн ба үнын дээшэлгэнь Казахстанай засагай газарай һанахада үндэр эрилтэ ба үнын тогтоолготой холбоотой. Эсэргүүсэлтэ, газарай тоһоной гарадаг газар дээрэ баригдаһан, Жанаозен хотодо эхилһэншье, туһа уласай бусад хотонуудта түргэн тараһан,^[6] хамагай томо хото болохо Алимта хотоные оруулалсаад. Засагай газар болон урдын юрэнхылэгшэ Нурсултан Назарбаевдэ ургажа буй сэдьхэлээ ханаагүй байлга олониитын жагсаалда нүлөөлһэн. Казахстанай засагай газарай эсэргүү олониитын оппозици байхагүй тула үймөөные эрхэтэд шууд суглуулһан түһөөтэй. Харюуда Юрэнхылэгшэ Касым-Жомарт Токаев 1 һарын 5-һаа эхилэн Мангыстау Аймагта ба Алимта хотодо онсо байдал зарлаба. Маминай Кабинет тэрэ үдэр отставкада гараһан.^[7][8][9] Үймөөнэй харюуда Хамтын Аюулгүй Байдалай Хэрээнэй Байгуулга (ХАБХБ) – Армени, Беларусь, Кыргыз, Орос, Таджикистан, мүн Казахстан байдаг зүблэлтын дараахи уласуудай сэрэгэй бүлэг – Казахстанда энхые сахюулха сэрэгээ табихые зүбшөөһэн.

2022 оной Казахай эсэргүүсэлтэ
Хэсэгиинь: Казахай арадшалалай хүдэлөөн
Актөбедэхи эсэргүүсэгшэд, 1 һарын 4, 2022.
Огноо	2022 оной 01-р һарын 02 (2022-01-02) – мүнөө
Газар	Казахстан
Шалтагаан	Газай сэнэй гэнтын эгсэ дээшэлгэ Коррупци Авторитаризм Хүнэй эрхын эбдэлгэ Полициин хархислал
Зорилго	Түлишын үнын химдаруулга Касым-Жомарт Токаевай засагай газарай отставка Нурсултан Назарбаевай ойроо хүртэшэгүй байлгые хасаха ба Аюулгүй Байдалай Зүблэлэй түрүүлэгшын тушаалһаа отставка Акимуудай (нютагай толгойлогшо) шууд һунгуули 1993 оной Казахай үндэһэн хуули руу бусалга
Арганууд	Демонстрацинууд  • Онлайн эдэбхи  • Үймөөн  • Забастовко  • Галдалга
Статус	Үргэлжэлжэ буй Засагай газар Улас даяар онсо байдал зарлаба ХАБХБ-ын хүсэн Казахстанда табигдаһан Алимтадахи олониитын дээрмэ ба һамуурал
Үгэһэн буулта	Юрэнхы сайд Аскар Маминай отставка Маминай Кабинетэй министрүүдэй отставка Назарбаевые Аюулгүй Байдалай Зүблэлэй түрүүлэгшын тушаалһаа абалга
Эрхэтэнэй конфликтын таланууд
Эсэргүүсэгшэд Казахстанай Арадшалһан Шэлэлтэ Арадшалһан Нам Oyan, Qazaqstan Казахстанай Социалист Хүдэлөөн[1] Үймөө хэһэн сагдаанар Засагай Газар: Бүгэдэ Найрамдаха Казахстан Уласай Сэрэгэй Хүсэн Сэрэгэй Сагдаа Хамтын Аюулгүй Байдалай Хэрээнэй Байгуулга[2]  Армени  Беларусь  Орос  Таджикистан Нур Отан
Ударидагшад
Централизовалхагүй ударидалга Касым-Жомарт Токаев Аскар Мамин Алихан Смаилов Ералы Тугжанов Нурсултан Назарбаев
Casualties and losses
"Хэдэн арбан" наһа бараһан гэжэ мэдээсэһэн[3] 500 шархатаһан[2] 200 тушаагдаһан[2] Сагдаа ба Үндэһэнэй Гварди: 12 үхэһэн 353 шархатаһан (гүрэнэй ажал ябуулагша)[4][5]

Мүн үзэхэ

• 2021 оной Дэлхэйн энергетическэ хёморол
• 2018–2020 оной Казахстандахи эсэргүүсэлтэ
• 2020–2021 оной Беларусиин эсэргүүсэлэй жагсаал
• 2021 оной Оросой эсэргүүсэлтэ
• Евромайдан, 2013–2014 оной хоорондо Украинадахи эсэргүүсэлтүүд
• Желтоксан, Алимтадахи 1986 оной 12 һарын эсэргүүсэлтүүд, тэр үедэ Алма-Ата нэрэтэй байһан
• Жанаозенэй алалга, Мангыстау Аймагтахи 2011 оной 12 һарын эсэргүүсэлтүүд ба 14 эсэргүүсэгшэд алагдаһан

Зүүлтэ

1. Забастовки и митинги охватили практически все регионы казахстана (5 January 2022).
2. "Russia-Allied Forces to Intervene as Unrest Sweeps Kazakhstan", The New York Times, 2022-01-05 (en-US)
3. "'Dozens' of Kazakhstan protesters killed by police in overnight, authorities confirm", Euronews, 2022-01-05 (en-US)
4. Во время беспорядков в Казахстане погибли 8 полицейских и военных, 317 ранены. Новости. Первый канал.
5. Онлайн-трансляция происходящего в Казахстане (ru) (2022-01-05).
6. Lillis, Joanna (2022-01-03). Kazakhstan: Gas price hike fuels Zhanaozen protests (en).
7. "Kazakhstan government's resignation fails to quell protests", Reuters, 5 January 2022
8. Kazakhstan protests: government resigns amid rare outbreak of unrest (en) (2022-01-05).