Нью-Йорк (можо улас)

Нью-Йорк (англи: New York) — Америкын Нэгэдэһэн Уласай Дунда Атлантикын можо уласууд болон Зүүн Хойто бүһэдэ оршохо АНУ-ай нэгэн можо улас болон хүн зоноор АНУ-ай можо уласууд дунда гурбада ородог. Тус можо уласынь урда талаараа Нью-Джерси, Пенсильвани, зүүн талаараа Коннектикут, Массачусеттс, Вермонт можо уласуудтай хилэлдэг. Энэ можо далайгаар Лонг-Айлендһаа зүүн тиишэ Род-Айленд можо уластай хилэлдэгһээ гадна баруун хойто зүгтэ Канадын Квебек, Онтарио можонуудтай хилэлдэг. Нью-Йоркые Нью-Йорк хотоһоо илгахын тулада байнга Нью-Йорк можо улас гэжэ хэлэдэг.

Нью-Йорк можо улас State of New York
АНУ-ай можо улас
Далбаа Уласай тамга
Уряа Excelsior Дээшэ
АНУ-да Нью-Йоркын байра
Ниислэл	Олбани[1]
Албан ёһоной хэлэн	үгы байна (де-факто англи)
Нютаг дэбисхэр
Ниитэ	141 300 км²
Уһанай хуби	19 016 км² (13,46 %)
Хүн зон	19 465 197 (2011)[2]
Можо улас болоһон үдэр	1788 оной 6 һарын 26 (11-дэхи)
Захиргаан
- Амбан захирагша	Эндрю Куомо
- Дэд захирагша	Роберт Даффи

Нью-Йорк можо уласшье Америкын Нэгэдэһэн Уласай хамагай томо хото болохо Нью-Йорк хотонь АНУ руу сагаашалха үүдэн боложо байһан түүхэ болон санхүү, соёл, тээбэри, үйлэдбэрилэлэй түбэй байр һууряараа алдартай юм. Можо улас болон хото хоюулаа XVII зуунда амидаржа байһан, хожом Англи болон Шотландын II ба VII Джеймс болоһон Йоркын гүн Джеймс Стюартын нэрээр нэрлэгдэбэ.

Нью-Йоркдо XVII зуунай эхеэр голландшууд болон францишууд анха нүүдэллэн ерэхэ үедэ энэ бүһэ нютагта Алгонкин, Ирокез, Ленапе аймагай унаган америкынхид һуудаг бэлэй. 1609 ондо анха Генри Хадсоной нээһэн тус бүһэ нютагта голландшууд 1614 ондо одоогой Олбани хотын ойролсоо Форт Оранж гэхэ бэхилэлтэ бариһан болон 1624 ондо Олбани ба Манхэттэниие хоюуланиинь колонизацилһан. Тус бүһэ нютаг хожом 1664 ондо Ехэ Британиин Хаанта Уласта нэгэдхэгдэһэн. Энэ Нью-Йорк можо гэхэ Британиин колониин хилэ хизгаар мүнөөнэй Нью-Йорк можо уласай хилэ хизгаартай юрэнхыдөө адли. Америкын хубисхалта дайнай бүхэ тулалдаанай гурбанай нэгэ оршомынь Нью-Йоркто болоһон. Нью-Йорк 1776 оной долодугаар һарын 9-нд тусгаар тогтониһон можо улас боложо, өөрын үндэһэн хуулиие 1777 ондо баталһан. Тус можо улас 1788 оной долодугаар һарын 26-нда АНУ-ай Үндэһэн хуулиие соёрхон баталжа, АНУ-ай 11-дэхи можо улас болоһон. АНУ-ай Худалдаанай департаментын мэдээлһэнээр Нью-Йоркынь гадаа туристнарай зошолдог гол газар болон туризмаар Флорида, Калифорни хоёрые арадаа орхино.

Холбооһон

• New York State Office of Parks Recreation and Historic Preservation
• State of New York Website
• New York Governor Website Архивировалһан 13 гурба һара 2008 оной.
• NYProfiles.com - Profiles of New Yorkers
• I Love New York - official New York State tourism website
• Population of each county Архивировалһан 30 найма һара 2005 оной.
• Energy & Environmental Data for New York Архивировалһан 23 юһэ һара 2008 оной.
• USGS real-time, geographic, and other scientific resources of New York
• US Census Bureau Архивировалһан 16 таба һара 2015 оной.
• New York State Facts Архивировалһан 21 гурба һара 2010 оной.
• New York Newspapers Архивировалһан 5 нэгэ һара 2009 оной.
• New York.com