Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас

Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас (чехи: Česká republika), Чехи (чехи: Česko) — түб Европын нэгэн улас болоод өөрөөр Богемишье гэжэ нэрлэгдэдэг. Ниислэл болоод хамагай томо хото Прага юм. Мүнгэн тэмдэгтэ — Чехиин крона (koruna — CZK) болоод 1 евро ойролсоогоор 25 CZK-той тэнсэдэг. Хүн зон — 10 сая шахуу.

Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас Česká republika (Чехи)
Түрын туг Түрын һүлдэ
Түрын дуулал:  Kde domov můj (чехи) Минии гэр хаана байна a
Нийслэл ба томо хотонууд	Прага 50°05′N 14°28′E
Албан хэлэн	Чехи[1]
Арад түмэн (2011[2])	64.3% Чехүүд 5.0% Моравшууд 1.4% Словакшууд 0.5% Украиншууд 3.5% бусад 25.3% харюугүй
Шажан (2011)[2]	34.5% Шажангүй 11.6% Христос 2.5% бусад 44.7% харюугүй
Түрэ засаг	Нэгэдэмэл парламентай үндэhэн хуулит бүгэдэ найрамдаха улас
• Юрэнхылэгшэ	Милош Земан
• Юрэнхы сайд	Андрей Бабиш
Уласай хурал	Парламент
• Дээдэ танхим	Сенат
• Доодо танхим	Түлөөлэгшын танхим
Түүхэ
• Богемиин гүнлиг	870
• Богемиин хаанта улас	1198
• Чехословаки	1918 оной 12 һарын 28
• мүнөөгэй Чехи	1993 оной 1 һарын 1
Дэбиcхэр газар
• Бүхэлидөө	78,871 км2 (115-р)
• Уһанай хуби (%)	2.12 (2020)[3]
Хүн зон
• Тоосоо 2021	10,701,777[4] (86-р)
• Тоололго (2011)	10,436,560[2]
• Нягтарал	136
ДНБ (ХАШТ)	2020 оной тоосоо
• Бүгэдэ	$432.346 тэрбум[5] (36-р)
• Нэгэ хүндэ	$40,585[5] (34-р)
ДНБ (нэрлэһэн)	2020 оной тоосоо
• Бүгэдэ	$261.732 тэрбум[5] (36-р)
• Нэгэ хүндэ	$24,569[5] (37-р)
ОТББЭ (2019)	24.0[6] бага · 5-р
ХХИ (2019)	0.900[7] онсо һайн · 27-р
Мүнгэн тэмдэгтэ	Чехи крон (CZK)
Сагай бүһэ	UTC+1 (CET)
• Зун (ЗС)	UTC+2 (CEST)
Телефоной код	+420
ISO 3166 код	CZ
Интернет домэйн	.cz

Албан ёһоной хэлэн чехи хэлэн юм. Чехи хэлэн Славян хэлэнэй бүлэд багтдаг болоод словаки, польшо хэлэнүүдтэй түрэл юм. 1993 онд Чехиин Гадаад ябадалай яам Чехи гэһэн нэрэ албан ёһоной бэшэг баримтаһаа гадуур хэрэглэжэ болоно гэжэ мэдэгдэһэн. Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас далайда гаралгагүй улас болоод Германи, Австри, Словаки, Польшо уласуудтай хилэлэдэг.

Түүхэ

Чехиин түүхэ МЭҮ IX зуунһаа эхэтэй болоод удаан хугасаанай турш Түб Европын хамагай хүсэрхэг уласуудай нэгэ байһан. Хожом Чехи Нэгэдүгээр Райхай хамагай олон хүн зонтой, хамагай баян улас болоһон болоод олоншье эзэн хаан эндэһээ карьераяа эхилжэ байгаа. 1515 оной Венагай хэрээнэй нүхэсэлэй ёһoop 1526 ондо Луи Ягеллон наһа бараһанай дараа одоогой Чехиин нютаг дэбисхэрэй хэһэгүүд болохо Богеми, Унгарай хаанта уласууд Габсбургын захиргаанда ороһон. Энэ Габсбургын бүрилдэхүүндэ 1918 он хүрэтэр байһан. Тус улас 1918—1992 ондо Чехословакиин нэгэ хэһэг байба. Чехословаки 1918 ондо Австри-Унгарын эзэнтэ гүрэнһөө тусгаар тогтножо байгаа. Чехословакиин анханай юрэнхылэгшэ Томас Гарриг Мазарик байгаа. Чехословаки 1993 ондо тайбан замаар Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас болон Словаки гэһэн хоёр улас болон задараа һэн. Бүгэдэ Найрамдаха Чехи Улас 2004 оной табадугаар һарын 1-ндэ Европын Холбооной гэшүүн болоһон.