Шарль де Голль
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Шарль Андре Жозеф Мари де Голль (француз: Charles André Joseph Marie de Gaulle; 1890 оной 11 һарын 22, Лилль — 1970 оной 11 һарын 9, Коломбе-ле-дез-Эглиз) — Франциин сэрэгэй ажаябуулагша, түрын зүдхэлтэн, юрэнхы сайд (1958—1959), юрэнхылэгшэ (1959—1969) юм[18]. Табадугаар бүгэдэ найрамдаха уласые үндэһэлэгшэ. Хүйтэн дайнай үедэ Франци уласые ударидан залажа хэнһээшье хараата буса мүнөөгэй Франци уласай байра һууринда, дэлхэйн Ехэ Найман (G8) ороной нэгэ болохо замда хүтэлһэн хүн юм.
Remove ads
Remove ads
Намтар
Гарал
Шарль Де Голль изагууртанай гэр бүлэдэ түрэһэн болоод патриотиизмын үзэл ба католик һургаалай һүнэһэн хүрэжэ асарһан бэлэй. 1912 ондо тэрэ мэргэжэлтэй сэрэгшэ боложо, Сен-Сир сэрэгэй һургуулиие дүүргэбэ. Дэлхэйн нэгэдүгээр дайнай үедэ тулалдажа, олзологдоһон байсан, 1918 ондо олзологдохоһоо гараба. Дайнуудай хоорондохи хугасаада тэрэ хүсэтэй гүйсэдхэхэ засагай ба Франциин национализмын дэмжэгшэ болоһон байна. 1920-30-аад онуудта «Дайсанай гүрэндэ хэрүүл» (1924), «Һэлмэнэй эридэ» (1932), «Мэргэжэлтэ армиин түлөө» (1934), «Франци ба тэрэнэй арми» (1938) гэһэн номуудаа бэшэһэн. Эдэ сэрэгэй асуудалнууд тухай номуудтаа де Голль үндэһэндөө түрүүшынхеэр ерэхэ дайнда танкын сэрэгүүдэй үүргые урид мэдэжэ бэшэбэ.
Дэлхэйн хоёрдугаар дайн
Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай эхиндэ Шарль де Голль генералай тушаалда хүртэбэ. Анри-Филипп Петенэй Нацис Германитай баталһан энхэ тайбаниие буруушаажа Англида Франциие сүлөөлхэ тэмсээнээ үргэлжэлбэ. 1940 оной 6 һарын 18-да Шарль де Голль Лондоной радиодо үгэ хэлэжэ нютагаархидта хандаад, тэмсэлээ үргэжэлэгты хэбэ. Британида «Сүлөөтэ Франци» (1942 оной һүүлдэ «Тэмсэдэг Франци») гэһэн эсэргүүсэлэй хүдэлөөниие ударидаба. Дайнай анхан шатада де Голль фашистуудые дэмжэһэн Виши засагай газарай мэдэлдэ байһан Франциин колониие хиналтада абахын тула шармайһан байгаа. Тэрэнэй үрэ дүндэ Чад, Конго, Убанги-Шари, Габон, Камерун гэхэ мэтэ колонинууд «Сүлөөтэ Францида» ниилэбэ. «Сүлөөтэ Франциин» офицернууд ба сэрэгшэд холбоотонуудай операцида хабаадалсаба. 1943 оной 6 һарада англи-америкын сэрэгүүд Хойто Африкада буужа добтолһоной һүүлдэ Алжир хотодо «Франциин үндэһэтэнэй сүлөөлгын комитет» бии болобо. Анри Жоро генералтай суг хамта Шарль де Голль тэрэ комитедэй түрүүлэгшэ болобо. 1944 ондо «Франциин үндэһэтэнэй сүлөөлгын комитет» Бүгэдэ найрамдаха Франци уласай Саг зуурын засагай газар гэжэ дахин нэрлэбэ. Шарль де Голль засагай газарай түрүүшын толгойлогшо болобо. Тэрэнэй ударидалга доро засагай газар Францида арадшалһан эрхэ сүлөө һэргээжэ, ниигэмэй-эдэй засагай шэнэшлэл хэбэ. Франциин зүүнтэн намтай дотоодын бодолгын асуудал тухай илгаа дээрэһээ 1946 оной 1 һарада Шарль де Голль юрэнхы сайдай тушаалые орхибо.
Дүрбэдэхи бүгэдэ найрамдаха улас
1946 ондо Францида Дүрбэдэхи бүгэдэ найрамдаха улас байгуулагдаба. 1946 оной Үндэһэн хуулиие дахажа, гүрэндөө жэнхэни засаг юрэнхылэгшын гартаа бэшэ, Үндэһэтэнэй суглаанда ороһон байгаа. 1947 ондо Шарль де Голль дахин Франциин гүрэнэй түрын амидаралда ороһон байна. Тэрэ сагта «Франциин арадай нэгэдэлые» (француз: Rassemblement du peuple français) үндэһэлбэ. «Франциин арадай нэгэдэлэй» гол зорилго хадаа 1946 оной Үндэһэн хуулиие үгы болгоод, парламентын замаар засагые абажа де Голлиин улас түрын бодолгын үзэл суртал һүнэһээрээ шэнэ улас түрын дуримые байгуулха юм. Анхандаа «Франциин арадай нэгэдэл» ехэ амжалтатай байгаад, 1 сая хүн нэгэдэн оробо. Тиибэшье голлистууд зорилгоёо бэелүүлжэ болоогүй. 1953 ондо де Голль «Франциин арадай нэгэдэлые» татан буулгажа гүрэн түрые орхибо. Тус үедэ голлизм эсэстэ үзэл сурталай урасхалаар хэлбэри болоһон (улас гүрэнэй ба Франциин «агуу ехэ үндэһэтэнэй» суртал, ниигэмэй бодолго).
Табадахи бүгэдэ найрамдаха улас
1958 оной Алжирай хёморол (Алжирай тусгаар амяарлан тогтоохын түлөө тэмсэл) де Голлиин засаг хүрэтэр замые нээбэ. Тэрэнэй ударидалга доро юрэнхэлэгшын ба гүйсэдхэхэ засагай эрхые үргэдхэһэн 1958 оной Үндэһэн хуулиие гаргаһан байгаа. Иигээд мүнөөгэй хүрэтэр байдаг Табадахи бүгэдэ найрамдаха улас бии болобо. Де Голль тус Табадахи бүгэдэ найрамдаха уласай түрүүшын юрынхэлэгшээр һунгагдаһан байгаа. Юрэнхылэгшын ба засагай газарай «Алжирай асуудалые» шиидэхэ түрүү зорилго табяа. Франциин армиин үймөөн, 1960—1961 оной ультраколониалистуудай үймөөн, «Нюуса зэбсэгтэ байгуулгын» тероррист ажаллалга, де Голлиие алаха оролдолго зэргэ шухала эсэргүүсэлэй байбашье һаа, де Голль Алжир өөрыгөө тодорхойлхо бодолго баримталба. 1962 оной 4 һарын Эвианай хэрээгэй үрэ дүндэ Алжир бэеэ даанги байдалые олобо. 11 һарада олониитын референдумай дүндэ юрэнхылэгшые бүхыарадай һунгууляар һунгаха Үндэһэн хуулида томо заһалга оруулаад баталһан байна. Тэрэнэй дээрэһээ де Голль шэнэ долоон жэлэй хугасаатай юрэнхылэгшээр һунгажа оруулһан байгаа. Гадаада бодолгоёо Шарль де Голль «агууехэ үндэһэтэнээр» бэелүүлхэ зорибо. НАТО-гой досоо АНУ, Ехэ Британиин ба Франциин тэгшэ эрхые баталба. Амжалтые туйлажа шадаагүй ушар 1966 ондо Франци НАТО-һоо гараба. Баруун Германитай харилсаанда де Голль шухала амжалтые хүрөө һэн. 1963 ондо Франци-Германи хоорондо хамтын ажаллалгын хэрээ баталба. Де Голль «нэгэдэһэн Европын» үзэлые һанаашаһан түрүүшын зон дунда байгаа. 1968 оной 5 һарада болоһон оюутадай үймөөн Франциин ниигэмэй томоотой хёморолой тэмдэг байгаа. 1969 оной 4 һарада де Голль һайн дураараа албан тушаалһаан буужа, улас түрын үйлэ ажаллалгаяа орхибо.
Варшавадахи дурасхал хүшөө
Ивонна Де Голль һамган
Коломбэдэ Шарль де Голлиин, һамганайнь, басаганайнь бунхан
.svg){kind=link}
Remove ads
Шагнал
.svg)
- Хүндэтэ легионой орденой Ехэ магистр (Франциин юрэнхэлэгшын эрхээр)
- Габьяагай орденой Ехэ хэрээһэн (Франци)
- Сүлөөлгын орденой Ехэ магистр (орденой үндэһэлэгшэ)
- Сэрэгэй хэрээһэн 1939—1945 (Франци)
- Заанай орден (Дани)
- Серафимуудай орден (Швеци)
- Хаанай Викториин орденой Ехэ хэрээһэн (Ехэ Британи)
- «Бүгэдэ Найрамдаха Итали Уласай урда габьяагай түлөө» орденой хурбаһаар шэмэглэһэн Ехэ хэрээһэн (Итали)
- «Сэрэгэй габьяагай түлөө» орденой Ехэ хэрээһэн (Польшо)
- Гэгээн Олафой орденой Ехэ хэрээһэн (Норвеги)
- Чакри Хаанай бүлын орден (Тайланд)
- Финляндиин Сагаан сарнайн орденой Ехэ хэрээһэн (Финлянди)
- Габьяагай орденой Ехэ хэрээһэн (Конго, 20.01.1962)
Remove ads
Бүтээлнүүд
Франци хэлээр
- La Discorde Chez l'Ennemi (1924)
- Histoire des Troupes du Levant (1931) Штаб-полковник де Мьерри туһатайгаар Майор де Голль ба Майор Ивон бэшэһэн.
- Le Fil de l'Épée (1932)
- Vers l'Armée de Métier (1934)
- La France et son Armée (1938)
- Trois Études (1945) (Rôle Historique des Places Fortes; Mobilisation Economique à l'Étranger; Comment Faire une Armée de Métier)
- Mémoires de Guerre
- Volume I – L'Appel 1940–1942 (1954)
- Volume II – L'Unité, 1942–1944 (1956)
- Volume III – Le Salut, 1944–1946 (1959)
- Mémoires d'Espoir
- Volume I – Le Renouveau 1958–1962 (1970)
- Discours et Messages
- Volume I – Pendant la Guerre 1940–1946 (1970)
- Volume II – Dans l'attente 1946–1958 (1970)
- Volume III – Avec le Renouveau 1958–1962 (1970)
- Volume IV – Pour l'Effort 1962–1965 (1970)
- Volume V – Vers le Terme 1966–1969
Ород хэлэн дээрэ оршуулһан
- Голль Ш. де. Военные мемуары. — Т. 1: Призыв 1940—1942 / Пер. с фр. А. А. Анфилофьевой, Ю. Б. Арзумановой, В. Г. Гак и др. — М.: АСТ-Астрель, 2003. — 814 с. — (Военно-историческая библиотека). — ISBN 5-17-016112-3.
- Голль Ш. де. Военные мемуары. — Т. 2: Единство 1942—1944 / Пер. с фр. Б. С. Вайсмана, H. М. Жарковой, Н. И. Немчиновой, А. Б. Осеневой. — М.: ACT, 2003. — 814 с. — (Военно-историческая библиотека). — ISBN 5-17-016113-1.
- Голль Ш. де. Военные мемуары. — Т. 3: Спасение 1944—1946 / Пер с фр. И. В. Ионовой, Д. Д. Литвинова, А. И. Щедрова. — М.: АСТ, 2003. — 799 с. — (Военно-историческая библиотека). — ISBN 5-17-016114-X.
- Голль Ш. де. Де Голль Ш. Мемуары надежды. // Новая и новейшая история. — 1993. — № 5.
- Голль Ш. де. На острие шпаги. — М.: Европа, 2006. — (Идеологии). — ISBN 5-9739-0033-9. — 240 с.
Зүүлтэ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads