Квемо-Картли

Кве́мо-Ка́ртли (гуьрж. ქვემო ქართლი) йа Лаха Карталини^[6][7][8] — Гуьржийчоьнан мехкех (мхаре) цхьаъ.

Мохк (АД 1-гӀа тегӀа)
Квемо-Картли
гуьрж. ქვემო ქართლი азерб. Kvemo-Kartli
41°31′ къ. ш. 44°31′ м. д.HGЯO
Пачхьалкх	Гуьржийчоь
Адм. центр	Рустави
Губернатор	Шота Рехвиашвили
Истори а, географи а
Кхоллар	1995
Латта	6527,6[1] (3-гӀа меттиг)
Сахьтан аса	UTC+4:00
Бахархой
Бахархой	432 264[2] стаг (2018) (3-гӀа меттиг)
Луьсталла	65 стаг/км²
Къаьмнийн хӀоттам	гуьржий (51,3 %), азербайджанаш (41,8 %), эрмалой (5,1 %), оьрсий (0,6 %), желтой (0,5 %)[3]
Динан хӀоттам	керста (51,35 %), бусулба (42,98 %), Эрмалойн Апостолийн килс (3,28 %), католикаш (0,35 %)[4][5]
Официалан меттанаш	гуьржийн
Идентификаторан терахьаш
Код ISO 3166-2	GE-KK
Официалан сайт
Викиларми чохь медиафайлаш

Центр — гӀала Рустави.

Дозанаш ду мехкашца Самцхе-Джавахети, Шида-Картли, Мцхета-Мтианети, КӀахети, Тбилиси гӀалица а. Къилба-малхбалехьа Азербайджанаца доза ду, къилбехьа — Эрмалойчоьца.

Административан йекъайалар

Мехкан юкъахь ю 1 гӀала а 6 муниципалитет а (2006 шо кхаччалц — кӀошт):

Муниципалитет	майда, км²	бахархой ларар 2002[9], стаг	бахархой ларар 2014[10], стаг	бахархой ларар 2018[2], стаг	центр
Рустави, гӀала	60	116 384	125 103	127 839	Рустави гӀ.
Болниин муниципалитет	804	74 301	53 590	55 284	Болниси гӀ.
Гардабанин муниципалитет	1304	114 348	81 876	81 280	Гардабани гӀ.
Дманисин муниципалитет	1199	28 034	19 141	20 216	Дманиси гӀ.
Марнеулин муниципалитет	935	118 221	104 300	106 454	Марнеули гӀ.
Тетрицкарон муниципалитет	1174	25 354	21 127	21 889	Тетри-Цкаро гӀ.
Цалкан муниципалитет	1051	20 888	18 849	19 302	Цалка гӀ.
берриге	6528	497 530	423 986	432 264

ГӀаланаш: Рустави (125 103 стаг, ларар 2014 шо), Марнеули (20 211 стаг), Гардабани (10 753 стаг), Болниси (8967 стаг), Тетри-Цкаро (3093 стаг), Дманиси (2661 стаг), Цалка (2326 стаг).

ГӀалин кепара эвлаш: Казрети (4340 стаг, ларар 2014 шо), Манглиси (1441 стаг), Триалети (565 стаг), Тамариси (510 стаг), Бедиани (148 стаг).

Бахархой

Мехкан къаьмнийн хӀоттам
(2014 шарахь)^[3][11]

	стаг	%
берриге	423 986	100,00 %
Гуьржий	217 305	51,25 %
Азербайджанаш	177 032	41,75 %
Эрмалой	21 500	5,07 %
Оьрсий	2631	0,62 %
Желтой	2113	0,50 %
ХӀирий	810	0,19 %
Украинаш	510	0,12 %
Ассирийхой	362	0,09 %
Езидаш	305	0,07 %
кхиберш	993	0,23 %
билгал ца даьккхинарш	425	0,10 %

2018 шеран 1 январехь ларарца махкахь 432 264 бахархой бу^[2], 2014 шеран 1 январехь — 513 100 бахархой, 2009 шеран 1 январехь — 488 800 бахархой^[12].

2014 шарахь ларарца 423 986 стаг^[10], 2002 шарахь ларарца — 497 530 стаг^[10].

2014 шарахь мехкан 423 986 бахархойх гуьржий бара 51,3 % йа 217 305 стаг, азербайджанаш — 41,8 % йа 177 032 стаг, эрмалой — 5,1 % йа 21 500 стаг, оьрсий — 0,6 %, желтой — 0,5 %, хӀирий — 0,2 %^[3].

2002 шарахь мехкан 497 530 бахархойх гуьржий бара 44,7 % йа 222 450 стаг, азербайджанаш — 45,1 % йа 224 606 стаг, эрмалой — 6,4 % (31 777 стаг), желтой — 1,5 % (7 415 стаг), оьрсий — 1,3 % (6 464 стаг), хӀирий — 0,4 % (2 184 стаг), украинаш — 0,1 % (527 стаг).

Гуьржий 2014 шарахь ларарца дукхахберш бара Рустави гӀалахь (91,8 % дуьхьала 3,7 % азербайджанаш, 1,6 % эрмалой а, 1,2 % оьрсий, 0,4 % хӀирий а), цул совнах Тетрицкарон муниципалитетехь (82,5 % дуьхьала 7,3 % азербайджанаш, 7,3 % эрмалой, 1,3 % оьрсий а, 0,9 % желтой а).

Азербайджанаш 2014 шарахь ларарца Марнеулин муниципалитетехь бара дукхахберш (83,8 % дуьхьала 8,6 % гуьржий а, 7,0 % эрмалой а), Дманисин муниципалитетехь (65,5 % дуьхьала 33,2 % гуьржий) а, Болнисин муниципалитетехь а (63,4 % дуьхьала 30,9 % гуьржий а, 5,0 % эрмалой а).

2014 шарахь ларарца дукхахберш бара Гардабанин муниципалитетехь — (54,2 % гуьржий дуьхьала 43,5 % азербайджанаш), Цалкан муниципалитетехь (46,7 % гуьржий ткъа 38,8 % эрмалой, 7,0 % азербайджанаш, 6,9 желтой).^[3]

Квемо-Картли кӀоштанийн къаьмнийн хӀоттам (2014 ш.)^[3]

муниципалитет[13]	берриге	гуьрж- ий	%	азер- байд- жанаш	%	эрма- лой	%	оьрс- ий	%	жел- той	%	хӀир- ий	%	ук- раин- аш	%	Асси- рийхой	%	ези- даш	%	кхи.	%
шаберш	423 986	217 305	51,25 %	177 032	41,75 %	21 500	5,07 %	2631	0,62 %	2113	0,50 %	810	0,19 %	510	0,12 %	362	0,09 %	305	0,07 %	1418	0,33 %
Рустави, город	125 103	114 819	91,78 %	4661	3,73 %	1965	1,57 %	1459	1,17 %	166	0,13 %	545	0,43 %	315	0,25 %	55	0,04 %	239	0,19 %	879	0,70 %
Болнисин	53 590	16 565	30,91 %	33 964	63,38 %	2690	5,02 %	135	0,25 %	125	0,23 %	28	0,05 %	41	0,08 %	1	0,00 %	1	0,00 %	40	0,07 %
Гардабанин	81 876	44 398	54,23 %	35 642	43,53 %	602	0,74 %	414	0,51 %	63	0,08 %	91	0,11 %	74	0,09 %	281	0,34 %	49	0,06 %	262	0,32 %
Дманисин	19 141	6345	33,15 %	12 530	65,46 %	87	0,45 %	67	0,35 %	87	0,45 %	5	0,03 %	5	0,03 %	0	0,00 %	0	0,00 %	15	0,08 %
Марнеулин	104 300	8952	8,58 %	87 371	83,77 %	7291	6,99 %	230	0,22 %	182	0,17 %	43	0,04 %	49	0,05 %	24	0,02 %	7	0,01 %	151	0,15 %
Тетрицкарон	21 127	17 424	82,47 %	1548	7,33 %	1544	7,31 %	277	1,31 %	186	0,88 %	85	0,40 %	18	0,09 %	1	0,01 %	5	0,02 %	39	0,18 %
Цалкан	18 849	8802	46,70 %	1316	6,98 %	7321	38,84 %	49	0,26 %	1304	6,92 %	13	0,07 %	8	0,04 %	0	0,00 %	4	0,02 %	32	0,17 %