Самегрело — Земо-Сванети

Самегрело — Земо-Сванети (наггахь Самегре́ло а, Земо-Сване́ти а; гуьрж. სამეგრელო-ზემო სვანეთი; мадарра Мегрели а, Лакха Сванети а) — Гуьржийчоьнан мохк (мхаре).

Мохк (АД 1-гӀа тегӀа)
Самегрело — Земо-Сванети
სამეგრელო-ზემო სვანეთი
42°30′ къ. ш. 41°51′ м. д.HGЯO
Пачхьалкх	Гуьржийчоь
Адм. центр	Зугдиди
Губернатор	Александр Моцерелия
Истори а, географи а
Латта	7 441,5 (3 меттиг)
Сахьтан аса	UTC+4:00
Бахархой
Бахархой	320 805[1] стаг (2018)
Луьсталла	44 стаг/км²
Къаьмнийн хӀоттам	гуьржий 99,37 % (мегрелаш 90 % а, сванаш 10 %)[2]
Официалан меттанаш	гуьржийн (баьржина бу мегрелийн а, сванийн а)
Идентификаторан терахьаш
Код ISO 3166-2	GE-SZ
Официалан сайт
Викиларми чохь медиафайлаш

Махкан йукъахь йу Ӏаьржа хӀордан малхбалехьара йист а, уллера Мегрелин латташ а, Эльбрус ломан къилбехьара кӀаже а, Коьрта Кавказан дукъан дакъа — Лакха Сванети а. Махкахь ду эркаш Ингури, Риони, Цхенисцкали, Хоби.

Регионан административан центр йу гӀала Зугдиди.

Административан йекъайалар

Мехкан йукъахь йу 8 муниципалитет а, 1 мехкан муьтахь йолу гӀала а (2016-2017 шарахь иштта гӀаланаш шиъ йара: Поти йоцуш, оцу йукъахь хана йара Зугдиди).

Муниципалитет	байракх	хӀост	майда, км²	бахархой ларар 2002[3], стаг	бахархой ларар 2014[4], стаг	бахархой ларар 2018[1], стаг	центр
Поти, гӀала			65	47 149	41 465	41 731
Абашин муниципалитет			321	28 707	22 341	20 845	Абаша гӀ.
Зугдидин муниципалитет[5]			682	167 760	105 509	103 259	Зугдиди гӀ.
Мартвилин муниципалитет			881	44 627	33 463	32 566	Мартвили гӀ.
Местийн муниципалитет			3045	14 248	9316	9511	Местиа гӀкэ
Сенакин муниципалитет			521	52 112	39 652	36 939	Сенаки гӀ.
Хобин муниципалитет			725	41 240	30 548	29 247	Хоби гӀ.
Цаленджихин муниципалитет			647	40 133	26 158	24 776	Цаленджиха гӀ.
Чхороцкускин муниципалитет			619	30 124	22 309	21 931	Чхороцку гӀкэ
мохк, берриге			7442	466 100	330 761	320 805	Зугдиди гӀ.

Бахархой

2018 шеран 1 январехь ларарца махкахь 320 805 бахархой бу^[1], 2014 шеран 1 январехь ларарца — 476 300 бахархой, 2009 шеран 1 январехь — 468 000 бахархой^[6].

ГӀаланаш Мегрелехь:

• Зугдиди (42 998 стаг, ларар 2014 шо),
• Поти (41 465 стаг),
• Сенаки (21 596 стаг),
• Абаша (4941 стаг),
• Мартвили (4425 стаг),
• Хоби (4242 стаг),
• Цаленджиха (3847 стаг),
• Джвари (763 стаг),

ГӀалин кепара эвлаш: Чхороцку (3141 стаг, ларар 2014 шо).

Лакха Сванетин уггаре йокха гӀала йу (Местийн муниципалитет): ГӀалин кепара эвла Местиа (1973 стаг, ларар 2014 шо).

2002 шарахь — 466 100 бахархой. Царах 459 614 стаг (я 98,6 %) гуьржий, 4 163 стаг (0,9 %) — оьрсий, цул совнах украинаш (528 стаг), эрмалой (476 стаг), абхазаш (423 стаг) и кхиберш (2002 шо).

2014 шарахь ларарца махкахь бара 330 761 бахархой^[4],

Мехкан къаьмнийн хӀоттам
(2014 шарахь)^[7][8]

	стаг	%
берриге	330 761	100,00 %
Гуьржий	328 662	99,37 %
Оьрсий	1173	0,35 %
Украинаш	312	0,09 %
Эрмалой	143	0,04 %
Азербайджанаш	64	0,02 %
Желтой	55	0,02 %
Цигонаш (боша)	53	0,02 %
ХӀирий	46	0,01 %
Ассирийхой	36	0,01 %
Абхазаш	34	0,01 %
кхиберш	183	0,06 %

Самегрело — Земо-Сванети махкара гуьржий бекъалуш бу мегрелаш (90 % герг), цара буьйцу шайн мегрелийн мотт, сванаш (10 % герг), цера бу шайн сванийн мотт уьш дукхахберш бехаш бу Сванетия къилбаседа декъехь: Местийн муниципалитетехь (иштта Рача-Лечхуми а, Квемо-Сванети а мехкан Лентехин муниципалитетехь, 2008 шеран август кхаччалц бехаш бара Абхазин Кодор чӀожан лакхарчу декъехь а.

Мехкан а, цуьна муниципалитетийн а къаьмнийн хӀоттам (2014)^[9]

муниципалитет[10]	берриге	гуьрж- ий	%	оьрс- ий	%	ук- раин- аш	%	эрма- лой	%	азер- байд- жанаш	%	жел- той	%	Циго- наш	%	хӀир- ий	%	кхи	%
Поти, город	41 465	40 446	97,54 %	604	1,46 %	143	0,34 %	65	0,16 %	40	0,10 %	28	0,07 %	32	0,08 %	23	0,06 %	84	0,20 %
Абашин	22 341	22 258	99,63 %	51	0,23 %	7	0,03 %	3	0,01 %	2	0,01 %	3	0,01 %	0	0,00 %	5	0,02 %	12	0,05 %
Зугдидин	105 509	105 079	99,59 %	238	0,23 %	67	0,06 %	15	0,01 %	7	0,01 %	10	0,01 %	20	0,02 %	7	0,01 %	66	0,06 %
Мартвилин	33 463	33 394	99,79 %	33	0,10 %	6	0,02 %	2	0,01 %	1	0,00 %	4	0,01 %	0	0,00 %	4	0,01 %	19	0,06 %
Местийн	9316	9299	99,82 %	11	0,12 %	3	0,03 %	1	0,01 %	0	0,00 %	0	0,00 %	0	0,00 %	0	0,00 %	2	0,02 %
Сенакин	39 652	39 476	99,56 %	59	0,15 %	25	0,06 %	39	0,10 %	9	0,02 %	5	0,01 %	1	0,00 %	2	0,01 %	36	0,09 %
Хобин	30 548	30 424	99,59 %	68	0,22 %	31	0,10 %	5	0,02 %	3	0,01 %	2	0,01 %	0	0,00 %	3	0,01 %	12	0,04 %
Цаленджихин	26 158	26 043	99,56 %	71	0,27 %	22	0,08 %	7	0,03 %	0	0,00 %	3	0,01 %	0	0,00 %	1	0,00 %	11	0,04 %
Чхороцкуйн	22 309	22 243	99,70 %	38	0,17 %	8	0,04 %	6	0,03 %	2	0,01 %	0	0,00 %	0	0,00 %	1	0,00 %	11	0,05 %
мохк, берриге	330 761	328 662	99,37 %	1173	0,35 %	312	0,09 %	143	0,04 %	64	0,02 %	55	0,02 %	53	0,02 %	46	0,01 %	253	0,08 %

Самегрело — Земо-Сванетин дукхахболу бахархой Гуьржийн православин килсехь дин лелош бу — 326 061 стаг (98,58 %). Регионехь кӀезига мусулбанаш а бу (766 стаг), цул совнах Эрмалойн апостолийн килсе оьхурш а бу (23 стаг)^[11].

Карта

Картин легенда:

	50 000 сов стаг.
	10 000 тӀера 50 000 кхаччалц стаг.
	5 000 тӀера 10 000 кхаччалц стаг.
	1 000 тӀера 5 000 кхаччалц стаг.
	500 тӀера 1 000 кхаччалц стаг.

Зугдиди

Поти

Сенаки

Цаленджиха

Абаша

Мартвили

Хоби

Чхороцку

Джвари

Местиа

Киров

Коки

Анаклиа

Дарчели

Сабажо

Сагвазаво

Наэсакао

Оногиа

Намиколаво-Меоре

Чкадуаши

Самегрело — Земо-Сванети мехкан нах беха меттигаш