Этнолект

Этноле́кт — лингвистикăра: этнос ушкăнĕпе çыхăннă пуплевĕн расналăхне (чĕлхе, диалект, субдиалект) кăтартакан термин^[1]. Этнолект чĕлхен диалекчĕ е чĕлхен литературăри норминчен ытлах та уйрăлса тăман форми те пулаять, çапах та этнолект нормипе калаçакансем хăйсене урăх халăх тесе шутлаççĕ^[2][3]. Тĕнчери темиçе этнолектрен тытăнса тăракан халăхăн пĕрлехи литература чĕлхи пулманни те пур, тĕрлĕрен пуплекенсем пĕр-пĕрне ăнланма пултараççĕ. Пĕрлехи литература чĕлхи çук чухне усă курмалли вăтамлатнă чĕлхе формине «койне» теççĕ.

Çак терминпе пĕрремĕш Европăран Буффолăна (Нью-Йорк штачĕ) куçса килнĕ иммигрантсен нĕселĕсем пуплекен акалчан чĕлхине ăнлантарса панă чухне усă курнă^[4].

Этнолект терминпе Çурçĕр Америкăри социолингвистикăра акăлчан чĕлхипе калаçман регионсенчен килнĕ этнос ушкăнĕсене çырса кăтартмашкăн усă курнă. Лингвистикăра этнолект L1 енчен субстратпа витĕмленине, икĕ чĕлхеллĕ калаçуран акăлчан монолингвизмĕ патнелле куçнине кăтартать^[5].

Пĕрлехи хыпарсем

Этнолект чĕлхе вариациллĕхĕпе этнос идентификацилĕхĕпе тачă çыхăннă. Фишман Джошуа филолог-социолог каланипе, чĕлхене стандартизациленипе национализм облаçĕнчи процессем хальхи пĕрлĕхсенче калаçакансемшĕн чĕлхепе этнос йышĕнчилĕхĕ çыхăннине мала кăлараççĕ^[6].

Этнолект тĕрлĕлĕхĕ

Тĕслĕхсем

• американ, британ, австрал, айриш тата акăлчан чĕлхин урăх варианчĕсем
• Югославире пулнă чĕлхесем: серб, хорват, босняк, черногор чĕлхисем (серб-хорват чĕлхи пĕрлехи литературăри нормипе)
• караим, крымчак, урум чĕлхисем — крым-тутар чĕлхин этнолекчĕсем евĕр
• таджик чĕлхи тата дари — перс чĕлхин этнолекчĕсем евĕр
• хинди тата урду — индус тата мăсăльман формсем (койне — «хиндустани»)
• Болгарири македон чĕлхи — болгар чĕлхин этнолекчĕ (македонсем çакăнпа килĕшмеççĕ)
• молдаван чĕлхи — румын чĕлхи этнолекчĕ евĕр.

Çав. пекех

• Социолингвистика
• Социолект
• Диглосси
• Наци чĕлхи
• Идиолект
• Креол чĕлхисем