From Wikipedia, the free encyclopedia
Awdur, athro, ffeminydd, ac actifydd cymdeithasol o'r Unol Daleithiau oedd Gloria Jean Watkins (25 Medi 1952 – 15 Rhagfyr 2021), a oedd yn fwy adnabyddus wrth ei ffugenw bell hooks.[1] Roedd yr enw "bell hooks" wedi'i fenthyg gan ei hen-nain ar ochr ei mam, Bell Blair Hooks.[2]
Bell hooks | |
---|---|
Ffugenw | bell hooks |
Ganwyd | Gloria Jean Watkins 25 Medi 1952 Hopkinsville |
Bu farw | 15 Rhagfyr 2021 o methiant yr arennau Berea |
Dinasyddiaeth | Unol Daleithiau America |
Alma mater |
|
Galwedigaeth | athronydd, academydd, ysgrifennwr |
Cyflogwr |
|
Adnabyddus am | Ain't I a Woman?, All About Love: New Visions, We Real Cool: Black Men and Masculinity, Feminist Theory: From Margin to Center, Bone Black: Memories of Girlhood |
Prif ddylanwad | Sojourner Truth, Paulo Freire, Gustavo Gutiérrez, Erich Fromm, Lorraine Hansberry, Nhat Hanh, James Baldwin, Malcolm X, Martin Luther King, Toni Morrison |
Gwobr/au | Gwobrau Llyfrau Americanaidd |
Ffocws ysgrifennu hooks oedd y rhyngblethedd rhwng hil, cyfalafiaeth a rhywedd, a'r hyn a ddisgrifiodd fel eu gallu i greu a rhoi parhad i systemau o ormes a thra-awdurdod dosbarth. Cyhoeddodd fwy na 30 o lyfrau a nifer o erthyglau ysgolheigaidd, ymddangosodd mewn ffilmiau dogfen, a traddododd ddarlithoedd cyhoeddus gan drafod hil, dosbarth, rhyw, celf, hanes, rhywioldeb, cyfryngau torfol, a ffeministiaeth. Yn 2014, sefydlodd y Sefydliad bell hooks yng Ngholeg Berea yn Berea, Kentucky.[3]
Ganwyd Gloria Jean Watkins ar 25 Medi 1952, yn Hopkinsville,[4] tref fach ddidoledig yn Kentucky, [5] i deulu dosbarth gweithiol Affricanaidd-Americanaidd. Roedd Watkins yn un o chwech o blant a anwyd i Rosa Bell Watkins (g. Oldham) a Veodis Watkins. Roedd ei thad yn gweithio fel porthor ac roedd ei mam yn gweithio fel morwyn yng nghartrefi teuluoedd gwyn. Yn ddarllenydd brwd, derbyniodd Watkins ei haddysg mewn ysgolion a oedd wedi'u didoli ar sail hil, ac ysgrifennodd yn ddiweddarach mai dyma lle y daeth i brofi addysg fel cyfrwng i arfer ei rhyddid. Disgrifiodd yr heriau a wynebodd wrth symud i ysgol integredig, lle'r oedd athrawon a myfyrwyr yn wyn gan fwyaf. Graddiodd o Ysgol Uwchradd Hopkinsville a derbyn BA mewn Saesneg ym Mhrifysgol Stanford ym 1973[6] ac MA mewn Saesneg ym Mhrifysgol Wisconsin-Madison ym 1976.[7] Yn ystod y cyfnod hwn, pan oedd yn 24 oed, y bu Watkins yn ysgrifennu ei llyfr Ain't I a Woman: Black Women and Feminism, a gyhoeddwyd ym 1981. [8]
Ar ôl sawl blwyddyn o ddysgu ac ysgrifennu, cwblhaodd ei doethuriaeth ym Mhrifysgol California, Santa Cruz, ym 1987[6][9] gyda thraethawd hir ar yr awdur Toni Morrison.
Dechreuodd ei gyrfa academaidd ym 1976 fel athro Saesneg ac uwch ddarlithydd mewn Astudiaethau Ethnig ym Mhrifysgol Southern California.[10] Yn ystod ei thair blynedd yno, rhyddhawyd ei gwaith cyhoeddiedig cyntaf, sef llyfr o gerddi o'r enw And There We Wept (1978), gan y cyhoeddwr o Los Angeles Golemics.[11] Ysgrifennwyd y gwaith o dan yr enw "bell hooks". Mabwysiadodd enw ei hen-nain ar ochr ei mam fel ffugenw oherwydd bod ei hen-nain "yn adnabyddus am ei thafod bachog a beiddgar, a oedd yn edmygu'n fawr". Rhoddodd yr enw mewn llythrennau bach "i wahaniaethu [ei hun oddi wrth] ei hen-nain." Dywedodd fod ei dull anghonfensiynol o ysgrifennu ei henw yn dynodi mai'r hyn sydd bwysicaf i ganolbwyntio arno yw ei gweithiau, nid ei rhinweddau personol: "sylwedd llyfrau, nid pwy ydw i."[12]
Bu’n dysgu mewn sawl sefydliad ôl-uwchradd yn gynnar yn yr 1980au a’r 1990au, gan gynnwys Prifysgol California, Santa Cruz, Prifysgol y Wladwriaeth San Francisco, Yale, Coleg Oberlin a Choleg Dinas Efrog Newydd.[13] Yn 1981 cyhoeddodd South End Press ei gwaith mawr cyntaf, Ain't I a Woman? Merched Du a Ffeministiaeth, er iddi gael ei hysgrifennu flynyddoedd ynghynt tra roedd hi'n fyfyriwr israddedig.[14] Yn y degawdau ers ei gyhoeddi, mae Ain't I a Woman? wedi cael ei gydnabod am ei gyfraniad i syniadaeth ffeministaidd, gyda Publishers Weekly yn ei enwi "Un o'r ugain llyfr menywod mwyaf dylanwadol yn yr 20 mlynedd diwethaf" ym 1992. [15] Wrth ysgrifennu yn The New York Times yn 2019, dywedodd Min Jin Lee fod Ain't I a Woman "yn parhau i fod yn waith radical a pherthnasol o theori wleidyddol. Mae bachau yn gosod sylfaen ei theori ffeministaidd trwy roi tystiolaeth hanesyddol o'r rhywiaeth benodol y mae merch ddu yn ei chael. dioddefodd caethweision a sut mae'r etifeddiaeth honno'n effeithio ar fenywaeth ddu heddiw ". [9]
Mae Ain't I a Woman? yn archwilio sawl thema sy'n cael ei ailadrodd yn ei gwaith diweddarach: effaith hanesyddol rhywiaeth a hiliaeth ar ferched du, dibrisio gwreigiaeth ddu, rolau a phortread y cyfryngau, y system addysg, y syniad o batriarchaeth goruchafiaeth-gwyn-cyfalafol, ymyleiddio menywod du, a diystyru materion hil a dosbarth o fewn ffeministiaeth. Yn ddiweddarach daeth yn arwyddocaol fel meddyliwr gwleidyddol chwith ac ol-fodernaidd ac fel beirniad diwylliannol.[16] Yn Feminist Theory: From Margin to Center (1984) mae hooks yn datblygu beirniadaeth o hiliaeth ffeministaidd gwyn mewn ffeministiaeth ail don, gan ddadlau ei fod yn tanseilio'r posibilrwydd o undod ffeministaidd ar draws llinellau hiliol.[17]
Mae ei diffiniad o ffeministiaeth - "mudiad i roi diwedd ar rywiaeth, camfanteisio rhywiaethol a gormes"[18] - yn cael ei ddyfynnu'n aml gan ffeministiaid:[19][20][21]
Cyhoeddodd fwy na 30 o lyfrau,[22] a'u pynciau yn amrywio o ddynion du, patriarchaeth, a gwrywdod i hunangymorth; addysgeg ymgysylltu i gofiannau personol; a rhywioldeb (o ran ffeministiaeth a gwleidyddiaeth diwylliant esthetig/gweledol). Thema gyffredin yn ei hysgrifennu diweddar oedd y gymuned a chydberthynas, gallu cymunedau cariadus i oresgyn anghydraddoldebau hil, dosbarth a rhyw. Mewn tri llyfr confensiynol a phedwar llyfr plant, mae hi'n awgrymu bod cyfathrebu a llythrennedd (y gallu i ddarllen, ysgrifennu, a meddwl yn feirniadol) yn hanfodol i ddatblygu cymunedau â pherthnasoedd iach nad ydyn nhw'n cael eu difetha gan anghydraddoldeb hil, dosbarth neu ryw.
Yn ystod ei bywyd, daliodd swyddi fel Athro Astudiaethau Affricanaidd-Americanaidd a Saesneg ym Mhrifysgol Yale, Athro Cysylltiol Astudiaethau Menywod a Llenyddiaeth Americanaidd yng Ngholeg Oberlin yn Oberlin, Ohio, ac fel Darlithydd Nodedig Llenyddiaeth Saesneg yn City College of New York. [23]
Yn 2002, rhoddodd hooks araith agoriadol ym Mhrifysgol Southwestern. Gan osgoi'r dull llongyfarchol areithiau agoriadol traddodiadol, siaradodd yn erbyn yr hyn a welai fel trais a gormes a gymeradwywyd gan y llywodraeth, a cheryddodd fyfyrwyr yr oedd hi'n credu a oedd yn cydymffurfio ag arferion o'r fath. Dilynwyd hyn gan ddadl a ddisgrifiwyd yn yr Austin Chronicle.[24][25] Adroddodd y papur newydd fod llawer yn y gynulleidfa wedi anghymeradwyo’r araith, er bod 'sawl un o'r graddedigion wedi pasio dros y profost i ysgwyd ei llaw neu ei chofleidio'.[24]
Yn 2004 ymunodd â Choleg Berea yn Berea, Kentucky, fel Athro Preswyl Nodedig,[26] lle cymerodd ran mewn grŵp trafod ffeministaidd wythnosol, "Monday Night Feminism"; cyfres o ddarlithoedd cinio, "Peanut Butter and Gender"; a seminar, "Building Beloved Community: The Practice of Impartial Love". Mae ei llyfr a gohoeddwyd yn 2008, belonging: a culture of place, yn cynnwys cyfweliad gyda'r awdur Wendell Berry ynghyd â thrafodaeth am ei symudiad yn ôl i Kentucky.[27] Bu'n ysgolhaig preswyl yn The New School deirgwaith. Gwnaeth un am wythnos ym mis Hydref 2014, gan gymryd rhan mewn deialogau cyhoeddus gyda Gloria Steinem,[28] Laverne Cox,[29] a Cornel West.
Cafodd hooks eu sefydlu yn y Kentucky Writers Hall of Fame yn 2018.[22]
Disgrifiodd hooks ei hunaniaeth rywiol fel "queer-pas-gay".[30]
Bu farw yn ei chartref yn Berea, Kentucky, ar 15 Rhagfyr 2021, yn 69 oed.[22][31][32]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.