Abaty Cwm-hir (cymuned)

Pentref a chymuned ym Mhowys, Cymru, yw Abaty Cwm-hir^[1] neu Abaty Cwm Hir (Saesneg: Abbeycwmhir neu Abbey Cwmhir). Saif ger Afon Clywedog, i'r gogledd o dref Llandrindod.

Abaty Cwm-hir

Math	cymuned, pentrefan
Poblogaeth	235, 254, 246
Daearyddiaeth
Sir	Powys
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	5,932.43 ha
Cyfesurynnau	52.3303°N 3.3871°W
Cod SYG	W04000247
Cod OS	SO055711
Gwleidyddiaeth
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Enwyd y pentref a'r gymuned ar ôl Abaty Cwm-hir, abaty Sistersaidd a sefydlwyd yn 1143. Dim ond adfeilion sydd ar ôl bellach, ond gan yr abaty yma yr oedd yr eglwys fwyaf o abatai Cymru. Yma y claddwyd Llywelyn ap Gruffudd.

Ail-adeiladwyd eglwys pentref Abaty Cwm-hir yn 1866. Mae yma dafarn, yr Happy Union Inn, sy'n adeilad cofrestredig. Adeiladwyd Neuadd Cwm-hir yn 1867. Mae Llwybr Glyn Dŵr yn mynd trwy'r gymuned.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan James Evans (Ceidwadwyr)^[2] ac yn Senedd y DU gan Fay Jones (Ceidwadwyr).^[3]

Cyfrifiad 2011

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[4][5][6][7]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Abaty Cwm-hir (pob oed) (235)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Abaty Cwm-hir) (28)			12.1%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Abaty Cwm-hir) (126)			53.6%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer rhwng 16 – 64 oed sydd mewn gwaith (Abaty Cwm-hir) (21)			21.9%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%