Iestyn ap Gwrgant

Iestyn ap Gwrgant (1045-1093) oedd brenin olaf Morgannwg. Roedd yn fab i Gwrgant o Forgannwg. Roedd yn un o ddisgynyddion Arglwyddi Afan.

Iestyn ap Gwrgant
Ganwyd	1045  Teyrnas Glywysing
Bu farw	1093  Rhiwbeina
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	brenin neu frenhines
Blodeuodd	1081
Tad	Gwrgant ab Ithel
Mam	Nn ferch Cynfyn ap Gwerystan ap Gwaithfoed
Plant	Caradog ab Iestyn, Nest ferch Iestyn ap Gwrgan ab Ithel, Catrin ferch Iestyn ap Gwrgan, Madog ab Iestyn ap Gwrgan ab Ithel o Ruthion, Gruffudd ab Iestyn ap Gwrgan ab Ithel, Gwenllian ferch Iestyn ap Gwrgan ab Ithel, Rhydderch ab Iestyn ap Gwrgan, Rhys ab Estyn ap Gwrgan ab Ithel o Resolfen

Daeth Morgannwg o dan ei feddiant yn sgil marwolaeth Caradog ap Gruffudd ym Mrwydr Mynydd Carn yn 1081. Teyrnasodd am ddegawd neu ddau'n unig a chipwyd Morgannwg oddi wrtho gan Robert Fitz Hammo yn y 1090au pan syrthiodd Iestyn mewn brwydr yn erbyn y Normaniaid yn ardal Rhiwbeina (rhan o ddinas Caerdydd heddiw). Wedi'i farwolaeth daeth yr enw 'Iestyn' yn enw poblogaidd drwy Forgannwg a thu hwnt.^[1]