Mathew Paris

Hanesydd o Loegr oedd Mathew Paris (c. 1200 - Mehefin 1259),^[1] sy'n adnabyddus hefyd fel darluniwr llawysgrifau.

Mathew Paris
Ganwyd	c. 1200  Lloegr
Bu farw	1259  St Albans
Dinasyddiaeth	Teyrnas Lloegr
Alma mater	Ysgol St Albans
Galwedigaeth	mapiwr, hagiograffydd, achydd, goleuwr, arlunydd, ysgrifennwr, mynach, hanesydd, copïwr
Adnabyddus am	Chronica maiora, The Lives of the Two Offas, Vita sancti Edmundi Cantuariensis, La vie saint Eadmund le confessur, arcevesque de Canterbire, La vie d'Étienne Langton, La vie saint Thomas le martyr, La estoire de seint Aedward le rei, Sortes, La vie de seint Auban, Flores historiarum, Gesta abbatum monasterii Sancti Albani, Abbreviatio Chronicorum Angliae, Historia Anglorum

Ymunodd Mathew ag abaty Benedictaidd St Albans yn 1217 ac aeth yn ddisgybl i'r croniclydd Roger o Wendover a'i olynu fel croniclydd yr abaty yn 1236. Teithiodd i astudio yn Ffrainc ddwywaith ac aeth unwaith yn gennad dros y Pab Innocentius IV i Norwy.

Mae ei Chronica Majora yn olygiad a pharhad o gronicl Roger o Wendover. Ynddo ceir hanes tranc Gruffudd ap Llywelyn Fawr wrth geisio dianc o Dŵr Llundain. Cyhoeddodd sawl gwaith arall, gan gynnwys crynhoad o'r blynyddoedd 1200-1250 yn y Chronica Majora (y Historia Minora) a bywgraffiadau abadau.