Michael Faraday

Cemegydd a ffisegydd o Loegr oedd Michael Faraday, FRS (22 Medi 1791 – 25 Awst 1867). Daeth Faraday o deulu tlawd ond Cristnogol, roedd yn aelod ac yn flaenor gyda'r sect Protestanaidd y Sandemaniaid, ac felly cyrhaeddod lefel uchel o lythrennedd am y cyfnod i blentyn mor dlawd. Gwasanaethodd wedyn am saith mlynedd fel prentis i rwymydd llyfrau. Felly roedd cyfle gwych ganddo i ddarllen llyfrau gwyddonol. Roedd ei dad yn of, ac felly roedd Michael yn fachgen digon alluog gyda theclynau ac ynni o'r dechrau.

Michael Faraday
Ganwyd	22 Medi 1791  Newington Butts, Llundain
Bu farw	25 Awst 1867  Hampton Court Castle
Dinasyddiaeth	Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon, Teyrnas Prydain Fawr
Addysg	gradd er anrhydedd
Galwedigaeth	ffisegydd, cemegydd, dyfeisiwr, ysgrifennwr
Cyflogwr	George Riebau Sefydliad Brenhinol
Prif ddylanwad	Humphry Davy, Jane Marcet
Tad	James Faraday
Mam	Margaret Hastwell
Priod	Sarah Barnard
Gwobr/au	Urdd Teilyngdod am Wyddoniaeth a Chelf, Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Medal Copley, Medal Copley, Medal Brenhinol, Medal Rumford, Medal Albert, Royal Society Bakerian Medal, Cymrawd Academi Celf a Gwyddoniaeth America
llofnod

Drwy fynychu darlithoedd gwyddonol nosweithiau, fe gafodd gyfeillgarwch Humphry Davy, ac fe ddaeth i weithio i'r Royal Institution yn Llundain (ar y pryd yn gweithio fel adran gwyddoniaeth y Brifysgol). Dringodd yn gyflym i fod yn aelod llawn ac wedyn athro. Cyfranodd yn sylweddol i'r fyd Cemeg a Ffiseg, a Faraday oedd y gwyddonydd a ddarganfuwyd anwythiad electromagnetig, diamagnetedd ac electrolysis a'r cysyniad o faes magnetig. Creodd sylfeini y modur trydan. Daeth o hyd i gemegau newydd fel bensen, dechreuodd y syniad o rifau ocsidiad a'r termau anod, catod, electrod, ac ïon. Enwyd yr uned SI am gynhwysiant, Farad, ar ei ôl, a hefyd y cysonyn Faraday.

Er gwaethaf diffyg addysg prifysgol ffurfiol, fe ddaeth yn Athro Fullerian Cemeg, post a gadwodd hyd at ddiwedd ei oes.