Apioideae

Kladogram wót Apiaceae z Apioideae a drugimi pódswójźbami wokołkowych rostlinow (Apiaceae):

Mackinlayoideae

Azorelloideae

	Apioideae s.l.

W pódswójźbje Apioideae jo wěcej 400 rodow a něźi 3500 družynow. Moderne pśepytowanja z gentechniskimi metodami pokazuju, až starodawna na morfologiji płodow bazěrujuca klasifikacija znutśika pódswójźby w šyrokich źělach njetrjefaca byś musy a jo k wjele njemonofyletiskim (pśir. kladistika) kupkam wjadła. Rozdźělenje pódswójźby do tribusow a rodow je togodla w běgu a aktualnje pśedmjat intensiwnego botaniskego slěźenja. Z Anthony R. Magee u. a. 2010 słušaju teke rody něgajšnych Saniculoideae ako dwa tribusa Steganotaenieae a Saniculeae sem.

Pódswójźba Apioideae se tuchylu do 21 tribusow rozrědujo a někotare rody hyšći njejsu do žednego tribusa zarědowane (pó Steven R. Downie u. a. 2001,^[1] F.-J. Sun u. a. 2004,^[2] A. R. Magee u. a. 2009^[3]), pśidatne informacije su „Germplasm Resources Information Network“ ^[4], „The Plant List - A working list of all plant species“^[5]a „The Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity“^[6] wuwzate) (wuběrk na rody):

Tribus Aciphylleae M.F.Watson & S.R.Downie:^[7]
- Aciphylla J.R.Forst. & & G.Forst. (Syn.: Coxella Cheeseman & Hemsl.): Něźi 40 družynow jo pśedewšym w Nowoseelandskej rozšyrjone; něźi dwě družynje stej w Awstraliji domacnej.
- Anisotome Hook.f.: Domownja něźi 16 družynow je pśedewšym Nowoseelandska.
- Gingidia J.W.Dawson (Syn.: Gingidium J.R.Forst. & G.Forst.): Něźi sedym družynow se namaka z pěś družynami w Nowoseelandskej a dwěma družynoma w Awstraliji.
- Lignocarpa J.W.Dawson: Něźi dwě družynje stej w Nowoseelandskej domacnej.
- Scandia J.W.Dawson: Domownja něźi dweju družynowu je Nowoseelandska.
Tribus Annesorhizeae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z něźi šesć rodami w Europje a Africe:
- Annesorhiza Cham. & Schltdl.: Něźi 14 družynow jo w pódpołdnjowej Africe rozšyrjone.
- Astydamia DC.: Z jadnučkeju družynu:
  - Nymphendolde (Astydamia latifolia (L.f.) Baill.): Rozšyrjeński teritorij jo na dłujkowjacornu Afriku a Kanariske kupki wobgranicowany.
- Chamarea Eckl. & Zeyh. (Syn.: Schlechterosciadium H.Wolff): Něźi pěś družynow jo w pódpołdnjowej Africe rozšyrjone.^[8]
- Ezosciadium B.L.Burtt: Z jadnučkeju družynu:
  - Ezosciadium capense (Eckl. & Zeyh.) B.L.Burtt: Toś ta wobgrozona družyna jo jadnolětna rostlina a endemit Pódzajtšnego kapa^[9].
- Itasina Raf. (Syn.: Thunbergiella H.Wolff): Z jadnučkeju družynu:
  - Itasina filifolia (Thunb.) Raf.: Toś ta wobgrozona družyna jo endemit Pódwjacornego kapa.^[10]
- Molopospermum W.D.J.Koch: Jadna až tśi družyny wustupuju w Europje, na pś.:
  - Peloponnesische Schirmdolde, Striemendolde, Striemensame (Molopospermum peloponnesiacum (L.) W.D.J.Koch)

Tribus Apieae Takht. ex V.M.Vinogr.:
- Knorpelmöhren (Ammi L., Syn.: Visnaga Gaertn.): Něźi šesć družynow jo w regionje Srjejźnego mórja domacne^[11]; na pś.:
  - Ammi majus L.
- Dyla (rod) (Anethum L.: Z jadnučkeju družynu^[11]):
  - Dyla^[12]^[13] (Anethum graveolens L.): Spócetny rozšyrjeński teritorij źinsa swětodaloko sajźoneje wěrcowego zelka jo była Krotkozajtšna Azija.
- Měrik^[14]^[15] (Apium L., Syn.: Panulia (Baill.) Koso-Pol.): Něźi 20 družynow jo w měrnych šyrinach swětodaloko rozšyrjone.
- Billburttia Magee & B.-E.van Wyk: Dwě družynje stej na Madagaskarje endemiskej^[16].
- Deverra DC. (Syn.: Pituranthos Viv.)
- Foeniculum Mill: Z jadnučkeju družynu:
  - Kopśica^[17]^[18] (Foeniculum vulgare L.): Spócetny rozšyrjeński teritorij źinsa swětodaloko sajźaneje rostliny jo był region Srjejźnego mórja.
- Naufraga Constance & Cannon: Z jadnjučkeju družynu:
  - Naufraga balearica Constance & Cannon: Domownja lažy na špańskej kupce Mallorca.
- Peterzilija (rod) (Petroselinum Hill): Z dwěma družynoma, mjaz tym znata kulturna rostlina peterzilija^[19]^[20] (Petroselinum crispum (Mill.) Nyman & A.W.Hill); spócetnje domacna w Europje a zazdaśim Pódwjacorna Azija.
- Ridolfia Moris: Z jadnučkeju družynu:
  - Ridolfia segetum (Guss.) Moris w regionje Srjejźnego mórja.

Tribus Arracacia:
- Arracacia Bancr.: Z jano jadneju družynu:
  - Arakacha (Arracacia xanthorrhiza): Domownja jo Peru a Kolumbiska.
- Coaxana J.M.Coult. & Rose
- Coulterophytum B.L.Rob.
- Dahliaphyllum Constance & Breedlove: Z jano jadneju družynu:
  - Dahliaphyllum almedae Constance & Breedlove
- Donnellsmithia J.M.Coult. & Rose
- Enantiophylla J.M.Coult. & Rose: Z jano jadneju družynu:
  - Enantiophylla heydeana J.M.Coult. & Rose
- Mathiasella Constance & C.Hitchc.: Z jano jadneju družynu:
  - Mathiasella bupleuroides Constance & C.L.Hitchc.
- Myrrhidendron J.M.Coult. & Rose
- Prionosciadium S.Watson
- Rhodosciadium S.Watson
Tribus Bupleureae Spreng. (snaź swójska pódswójźba Bupleuroideae S.L.Pan.): Z jadnučkim rodom:
- Hasenohren (Bupleurum L.): Z 180 až 190 družynami spócetnje w měrnych conach pódpołnocneje połkule rozšyrjone.

Tribus Careae Baill.:
- Aegokeras Raf.
- Gusyne stopki^[21] (Aegopodium): Z pěś až sedym družynami a rozšyrjenim w Europje a Aziji.
- Garba (rod)^[22]^[23] (Carum L., Syn.: Selinopsis Coss. & Durieu): 20 až 30 družynow jo w Europje, pódpołnocnej Africe a Aziji rozšyrjone^[24]. Na pś.:
  - Wšedna garba^[22]^[23] (Carum carvi) L.: Domownja lažy w krajach Srjejźnego mórja a w Krotkozajtšneje Azije.
  - Carum multiflorum (Sm.) Boiss.: Domownja jo pódzajtšny region Srjejźnego mórja.
- Cyclospermum Lag.
- Sichelmöhren (Falcaria Fabr.): Na pś. Gemeinen Sichelmöhre.
- Fuernrohria K.Koch
- Grammosciadium DC.
- Rhabdosciadium Boiss.
Tribus Choritaenieae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jadnučkim rodom:
- Choritaenia Benth.: Z jadnučkeju družynu:
  - Choritaenia capensis Burtt Davy: Wustupujo w pódpołdnjowej Africe.
Tribus Echinophoreae Benth.:
- Anisosciadium DC.^[25]: Domownja něźi tśich družynow lažy w Bliskem Pódzajtšu.
- Dicyclophora Boiss.: Z jadnučkeju družynu:
  - Dicyclophora persica Boiss.: Domownja lažy w Iranje.
- Echinophora L.: Něźi źaseś družynow jo wót region Srjejźnego mórja pśez Balkansku połkupu a Ukrainu ale teke pśez pódwjacornu Aziju až do regiona Kawkaza rozšyrjone. Jadna družyna toś togo roda jo Echinophora spinosa.
- Ergocarpon C.C.Towns.^[25]: Z jadnučkeju družynu:
  - Ergocarpon cryptanthum (Rech.f.) C.C.Towns.: Domownja jo Iran.
- Pycnocycla Lindl.: Domownja jadneje až někotarych družynow lažy w regionje Bliskego Pódzajtša.
Tribus Eriginieae Rydb.:
- Hansenia Turcz.
- Komarovia Korovin
- Parasilaus Leute
- Physospermopsis H.Wolff
Tribus Heracleum:
- Wjelkowa stopa^[26] (Heracleum L.)
- Malabaila Hoffm.
- Pastinaka^[27] (Pastinaca) L.
- Tetrataenium (DC.) Manden
- Tordylium Tourn. ex L.: Z něźi dwěma družynoma; na pś.:
  - Apulischer Zirmet (Tordylium apulum L.)
- Zosima Hoffm.
Tribus Heteromorpheae M.F.Watson & S.R.Downie:
- Anginon Raf.
- Dracosciadium Hilliard & B.L.Burtt
- Glia Sond.
- Heteromorpha Cham. & Schltdl.
- Polemannia Eckl. & Zeyh.
- Pseudocarum C.Norman

Tribus Lichtensteinieae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jadnučkim rodom:
- Lichtensteinia Cham. & Schltdl.: Z rozšyrjenim w Pódpołdnjoweje Afriki.
Tribus Marlothielleae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jano jadnym rodom:
- Marlothiella H.Wolff: Z rozšyrjenim w pódpołdnjoafrikańskej Namibiji.

Tribus Oenantheae Dum.:
- Berle (Berula W.D.J.Koch)
- Wasserschierlinge (Cicuta L.): Z tśimi až wósym družynami w pódpołnocnych měrnych conach.
- Cryptotaenia DC.
- Cynosciadium DC.
- Helosciadium W.D.Koch
- Lilaeopsis Greene
- Limnosciadium Mathias & Constance
- Neogoezia Hemsl.
- Wasserfenchel (Oenanthe L.): Z něźi jadnasćo družynami; na pś.:
  - Großer Wasserfenchel (Oenanthe aquatica (L.) Poir.)
- Oxypolis Raf.
- Perideridia Rchb.
- Ptilimnium Raf.
- Merk (Sium L.): Z něźi źaseś až 15 družynami z rozšyrjenim w Africe, Euraziji a pódpołnocnej Americe.
Tribus Phlyctidocarpeae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jano jadnym rodom:
- Phlyctidocarpa Cannon & Theobald: Wustupujo w pódpołdnjoafrikańskej Namibiji.

Tribus Pimpinelleae Spreng.:
- Aphanopleura Boiss.
- Arafoe Pimenov & Lavrova
- Bubon L.
- Bibernellen (Pimpinella L.): Z něźi 150 družynami, z kótarychž 16 z europskim wustupjenim.
- Psammogeton Edgew.
- Registaniella Rech.f.
Tribus Pleurospermeae M.F.Watson & S.R.Downie:
- Aulacospermum Ledeb.
- Eleutherospermum K.Koch
- Physospermum Cuss.
- Rippendolden (Pleurospermum) Hoffm.: Na pś. Österreichischen Rippensamen (Pleurospermum austriacum (L.) Hoffm.).
Tribus Pyramidoptereae Boiss.:
- Knollenkümmel (Bunium L.)
- Crithmum L.: Mit beispielsweise:
  - Meerfenchel (Crithmum maritimum L.)
- Elaeosticta Fenzl
- Lagoecia L.
- Oedibasis Koso-Pol.
- Pyramidoptera Boiss.
- Scaligeria DC.

Tribus Saniculeae Burnett: Z wósym rodami a něźi 333 družynami:
- Sterndolde (Astrantia L.): Z źaseś družynami a pśewažnym rozšyrjenim w Europje.
- Mannstreu (Eryngium L.): Z něźi 230 až 250 družynami we wšych měrnych a śopłych regionach, pśedewšym w Centralnej Americe a pódpołdnjowej Americe.
- Hacquetia Neck. ex DC.: Z jadnučkeju družynu:
  - Schaftdolde (Hacquetia epipactis DC.): Wustupujo pśedewšym w Srjejźnej Europje.
- Sanikel (Sanicula L.): Z něźi 37 až 40 družynami a głownym rozšyrjenim w pódpołnocnej Americe a pódzajtšnej Aziji; jadna družyna wustupujo w Srjejźnej Europje.
Tribus Scandiceae Spreng.:

- Pódtribus Daucinae Dumort.:
  - Agrocharis Hochst.
  - Ammodaucus Coss. & Durieu: Z jadnučkeju družynu:
    - Ammodaucus leucotrichus Coss.
  - Conopodium W.D.J.Koch
  - Cuminum L.: Z něźi styri družynami, na pś.:
    - Kreuzkümmel (Cuminum cyminum L.)
  - Marchwej^[28]^[29] (Daucus L.): Na pś.: Wšedna marchwej (Daucus carota)
  - Krasnovia Popov ex Schischk.
  - Laser Borkh. ex G.Gaertn., B.Mey. & Scherb.: Z jadnučkeju družynu:
    - Rosskümmel (Laser trilobum (L.) Borckh.)
  - Laserkräuter (Laserpitium L.)
  - Melanoselinum Hoffm.
  - Monizia Lowe: Z jadnučkeju družynu:
    - Monizia edulis Lowe
  - Strahldolde (Orlaya Hoffm.): Na pś.:
    - Strahlen-Breitsame (Orlaya grandiflora (L.) Hoffm.)
  - Pachyctenium Maire & Pamp.: Z jadnučkeju družynu:
    - Pachyctenium mirabile Maire & Pamp.
  - Polylophium Boiss.
  - Pseudorlaya (Murb.) Murb.
  - Thapsia L.

- Pódtribus Scandicinae Tausch:
  - Kerbjel^[30] (Anthriscus Pers.)
  - Balansaea Boiss. & Reut.
  - Kälberkröpfe (Chaerophyllum L., Syn.: Chrysophae Koso-Pol.; manchmal Neoconopodium (Koso-Pol.) Pimenov & Kljuykov): Něźi 40 družynow wustupujo w Euraziji a pódpołnocnej Americe.
  - Conopodium W.D.J.Koch
  - Geocaryum Coss.
  - Kozlovia Lipsky
  - Krasnovia Popov ex Schischk.: Z jadnučkeju družynu:
    - Krasnovia longiloba (Kar. & Kir.) Popov ex Schischk.
  - Myrrhis Mill.: Na pś.:
    - Domacna paprotka^[31] (Myrrhis odorata (L.) Scop.)
  - Myrrhoides Heist. ex Fabr.: Z jadnučkeju družynu:
    - Myrrhoides nodosa (L.) Cannon
  - Neoconopodium (Koso-Pol.) Pimenov & Kljuykov (wótergi w roźe Kälberkröpfe (Chaerophyllum))
  - Osmorhiza Raf.
  - Scandix L.: Na pś.:
    - Venuskamm (Scandix pecten-veneris L.)
  - Sphallerocarpus Besser ex DC.
  - Tinguarra Parl.
  - Todaroa Parl.

- Untertribus Torilidinae Dumort.:
  - Astrodaucus Drude
  - Haftdolden (Caucalis L.): Na pś.:
    - Möhren-Haftdolde (Caucalis platycarpos L.)
  - Chaetosciadium Boiss.: Z jadnučkeju družynu:
    - Chaetosciadium trichospermum Boiss.
  - Glochidotheca Fenzl: Z jadnučkeju družynu:
    - Glochidotheca foeniculacea Fenzl
  - Lisaea Boiss.
  - Szovitsia Fisch. & C.A.Mey.: Z jadnučkeju družynu:
    - Szovitsia callicarpa Fisch. & C.A.Mey.
  - Borstendolden oder Klettenkerbel (Torilis Adans.): Z něźi 20 družynami.
  - Klettendolde (Turgenia Hoffm.)
  - Yabea Koso-Pol.: Z jadnučkeju družynu:
    - Yabea microcarpa Koso-Pol.

Tribus Selineae Spreng.:
- Aethusa L.: Z jadnučkeju družynu:
  - Hundspetersilie (Aethusa cynapium) L.: Rozšyrjeński teritorij dosega wót Europy až do Pódzajtšneje Azije.
- Aletes J.M.Coult. & Rose
- Angelika^[32] (Angelica L.): Z 100 až 200 družynami pśedewšym w Africe a Euraziji, ale teke něźi 24 družynami w pódpołnocnej Americe.
- Carlesia Dunn.: Z jadnučkeju družynu:
  - Carlesia sinensis Dunn
- Chamaele Miq.
- Chymsydia Albov
- Cnidiocarpa Pimenov
- Coelopleurum Ledeb. (se wót někotarych žrědłow ako synonym wot Angelica wjeźo^[33])
- Cortia DC.
- Cymopterus Raf.
- Dystaenia Kitag.
- Endressia J.Gay
- Exoacantha Labill.
- Glehnia F.Schmidt ex Miq.
- Grafia Rchb.
- Harbouria J.M.Coult. & Rose: Z jadnučkeju družynu:
  - Harbouria trachypleura J.M.Coult. & Rose
- Imperatoria L.
- Johrenia DC.
- Karativia Pimenov &Lavrova
- Libanotis Haller ex Zinn
- Lomatium Raf.
- Meum Mill.: Z jadnučkeju družynu:
  - Bärwurz (Meum athamanticum (L.) H.Karst.)
- Musineon Raf.
- Neoparrya Mathias
- Notopterygium H.Boissieu
- Oreonana Jeps.
- Oreoxis Raf.
- Orogenia S.Watson
- Paraligusticum V.N.Tikhom.
- Haarstrang (Peucedanum L.): Z 100 až 200 družynami w Euraziji a Africe.
- Phlojodicarpus Turcz. ex Ledeb.
- Podistera S.Watson
- Polytaenia DC.
- Pseudocynopterus J.M.Coult. & Rose
- Pteryxia Nutt. ex Torr. & A.Gray
- Silge (Selinum L.): Beispielsweise mit:
  - Kümmelblättrige Silge (Selinum carvifolia)
- Bergfenchel (Seseli L.):
- Shoshonea Evert & Constance: Z jadnučkeju družynu:
  - Shoshonea pulvinata Evert & Constance
- Spermolepis Raf.
- Sphenosciadium A.Gray (se teke wótergi w Angelica wjeźo^[34]): Z jadnučkeju družynu:
  - Sphenosciadium capitellatum A.Gray
- Taenidia (Torr. & A.Gray) Drude
- Tauschia Schltdl.
- Thaspium Nutt.
- Tommasinia Bertol.
- Xanthogalum Lallem.
- Zizia W.D.J.Koch

Tribus Smyrnieae Spreng.:
- Lecokia DC.: Z jadnučkeju družynu:
  - Lecokia cretica DC.
- Gelbdolde (Smyrnium L.)
Tribus Steganotaenieae C.I.Calviño & S.R.Downie: Z dwěma rodoma a jano dwěma až tśimi družynami:
- Steganotaenia Hochst.
Tribus Tordylieae W.D.J.Koch:
- Cymbocarpum DC. ex C. A.Mey.

Njezarědowane do tribusa su (incertae sedis):
- Ammoselinum Torr. & A.Gray
- Augenwurzen (Athamanta L.): Z něźi jadnasćo družynami; na pś.:
  - Alpen-Augenwurz (Athamanta cretensis).
- Hohlsamen (Bifora Hoffm.): Z něźi tśimi družynami; na pś.:
  - Strahliger Hohlsame (Bifora radians)
- Cenolophium W.D.J.Koch
- Brenndolden (Cnidium Cusson)
- Bołgłowa^[35] (Conium L.): Na pś.:
  - Gefleckter Schierling (Conium maculatum)
- Schierlingssilge (Conioselinum Hoffm.)
- Koriander^[36] (Coriandrum L.): Z dwěma družynoma.
- Diplolophium Turcz.
- Erigenia Nutt.
  - Erigenia bulbosa Nutt.
- Steckenkräuter (Ferula L.): Na pś.:
  - Asant (Ferula assa-foetida)
- Ferulago W.D.J.Koch: Na pś.:
  - Ferulago nodosa
  - Ferulago thyrsiflora
- Krubera Hoffm.
- Libštok^[37]^[38] (Levisticum Hill (Syn.: Hipposelinum Britton & Rose)): Něźi tśi družyny su w Afghanistanje, krotkowjacornej Aziji, Europje a pódpołnocnej Americe rozšyrjone^[11]; na pś.
  - Liebstöckel (Levisticum officinale W.D.J.Koch): Spócetna domownja lažy w pódwjacornej Aziji.
- Mutterwurzen (Ligusticum L.): Z něźi 48 družynami, na pś.:
  - Alpen-Mutterwurz (Ligusticum mutellina (L.) Crantz)
- Lithosciadium Turcz.
- Opopanax W.D.J.Koch: Na pś.:
  - Opopanax hispidus
- Prangos Lindl.
- Wiesensilgen (Silaum Mill.): Na pś.:
  - Gewöhnliche Wiesensilge (Silaum silaus)
- Smyrniopsis Boiss.
- Sphaenolobium Pimenov
- Thecocarpus Boiss.: Z jadnučkeju družynu:
  - Thecocarpus carvifolius (Boiss. & Balansa) Hedge & Lamond: Domownja jo Turkojska.
- Thysselinum Adans.
- Trachyspermum Link: Z něźi pěś družynami, na p̣ś.:
  - Ajowan (Trachyspermum ammi (L.) Sprague)
  - Radhuni (Trachyspermum roxburghianum (DC.) H.Wolff)
- Faserschirme (Trinia Hoffm.): Z něźi šesć družynami; na pś.:
  - Blaugrüner Faserschirm (Trinia glauca)

Wopis

Systematika

Nožki

Žrědła

Eksterne wótkaze

Wikiwand - on