Άνω Βάθεια Εύβοιας

Η Άνω Βάθεια είναι χωριό της κεντρικής Εύβοιας στην Περιφερειακή Ενότητα Εύβοιας.^[1]

Άνω Βάθεια
Άνω Βάθεια Άνω Βάθεια
Χάρτης
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Αποκεντρωμένη Διοίκηση	Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας
Περιφέρεια	Στερεάς Ελλάδας
Περιφερειακή Ενότητα	Ευβοίας
Δημοτική Ενότητα	Αμαρυνθίων
Δημοτική Κοινότητα	Άνω Βάθειας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Στερεά Ελλάδα
Νομός	Ευβοίας
Υψόμετρο	68 μέτρα
Έκταση	8,16 km²
Πληθυσμός
Μόνιμος	290
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	34006
Τηλ. κωδικός	2229
δεδομένα

Γεωγραφικά - Ιστορικά στοιχεία

Η Άνω Βάθεια βρίσκεται βορειοανατολικά από την Αμάρυνθο σε απόσταση 32 χλμ. Α.-ΝΑ. από τη Χαλκίδα και 12 χλμ. Α. από την Ερέτρια (έδρα του δήμου). Το χωριό είναι σε υψόμετρο 68 μέτρα^[2], στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του βουνού Σερβούνι ή Κοτύλαιο και η ονομασία του οφείλεται στη βαθιά χαράδρα που έχει κτιστεί ώστε να μην είναι ορατή από τους πειρατές. Αποτελεί τον μεσαιωνικό πρόγονο της σημερινής Αμαρύνθου (που η αρχική της ονομασία ήταν Κάτω Βάθεια^[3]) και πρώτη έδρα του Δήμου Αμαρυνθίων. Κατά καιρούς στην περιοχή έχουν βρεθεί ανάγλυφα και επιγραφές της κλασσικής κυρίως περιόδου, που σήμερα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ερέτριας.

Αξιοθέατα

Στα βορειανατολικά του χωριού και σε απόσταση 8 χιλιομέτρων επάνω σε ένα πλάτωμα (με υψόμετρο 490 μέτρα) με θέα το Νότιο Ευβοϊκό βρίσκεται η γυναικεία Μονή του Αγίου Νικολάου που το καθολικό της χρονολογείται τον 16ο αιώνα και η οποία έχει κηρυχθεί από το 1958 ως αρχαίο μνημείο^[4][5]. Στο χωριό υπάρχει Λαογραφικό Μουσείο.^[6] Οι εκκλησίες Ζωοδόχου Πηγής, Κοίμησης της Θεοτόκου, Μεταμόρφωσης του Σωτήρα έχουν κηρυχθεί από το 1958 ιστορικά διατηρητέα μνημεία.^[7]

Διοικητικά στοιχεία

Επίσημα αναφέρεται, μετά την Επανάσταση του 1821 και την ενσωμάτωση της Εύβοιας, ως Βάθεια να ορίζεται έδρα του νεοϊδρυθέντα δήμου Αμαρυνθίων η οποία το 1907 μεταφέρθηκε στη νεοϊδρυθείσα τότε Κάτω Βάθεια (μετέπειτα Αμάρυνθο) σύμφωνα με το ΦΕΚ 75Α - 18/04/1907.^[8][3] Έκτοτε αναφέρεται ως Άνω Βάθεια να προσαρτάται στον τότε δήμο Αμαρυνθίων. ενώ το 1912 με το ΦΕΚ 245Α - 16/08/1912 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.^[9] Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης μαζί με το Κουκάκι και την Μονή Αγίου Νικολάου αποτελούν την τοπική κοινότητα Άνω Βάθειας που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αμαρυνθίων του Δήμου Eρέτριας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως κοινότητα έχει συνολικό πληθυσμό 468 κατοίκους ενώ ως οικισμός 372^[10]. Η κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός, με έκταση 8,160 χμ² (2011). ^[11]

Πληθυσμός

Μόνιμος ^[12][13][14]

Έτος	Πληθυσμός
1991	424 (453)
2001	385 (465)
2011	372 (468)

Πραγματικός (de facto) ^[15][16][11]

Έτος	Πληθυσμός
1961	682 (683)
1971	470 (492)
1981	430 (448)
1991	445 (488)
2001	409 (501)
2011	365 (460)

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Άνω Βάθεια Εύβοιας - πτήση από ψηλά στο https://www.youtube.com/
• Ναός Ζωοδόχου Πηγής από τον ιστότοπο https://www.medievalroutes.gr/el/

Παραπομπές

1. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 231, τομ. 4.
2. «ΑΝΩ ΒΑΘΕΙΑ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΑ - GTP». www.gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.
3. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών / Αμάρυνθος». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.
4. «Ecclesia -Monasteries and Shrines». www.ecclesia.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.
5. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.
6. «Τα καλύτερα αξιοθέατα στο Δήμο Ερέτριας | Δήμος Ερέτριας | Τουριστικός Οδηγός ΕύβοιαςΕυβοϊκή Γνώμη online- Ειδήσεις και νέα από όλη την Εύβοια». www.egnomi.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.
7. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.
8. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών / Βάθεια». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.
9. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών / Άνω Βάθεια». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.
10. «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10649 (σελ. 175 του pdf)
11. https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
12. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
13. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
14. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
15. ΠΛ 4:14
16. ΠΛΜ 13:142

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1995, 2006 (ΠΛΜ)
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)