Μακρινίτσα Μαγνησίας

Η Μακρινίτσα ή Μακρυνίτσα (παλιότερα γνωστή ως Μακρινίτζα) είναι παραδοσιακός οικισμός του Δήμου Βόλου της Περιφέρειας Θεσσαλίας (πρόγραμμα Καλλικράτης). Ο πληθυσμός της είναι 694 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2011, αρκετά μειωμένος σε σχέση με παλαιότερες δεκαετίες, αν και τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει πάλι αύξηση. Οι περισσότεροι κάτοικοί της ασχολούνται με τις τουριστικές επιχειρήσεις.

Μακρινίτσα
Μακρινίτσα Μακρινίτσα
Χάρτης
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Θεσσαλίας
Περιφερειακή Ενότητα	Μαγνησίας
Δημοτική Ενότητα	Μακρινίτσας
Γεωγραφία
Νομός	Μαγνησίας
Υψόμετρο	600 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	353
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Μακρινίτζα
Ταχ. κώδικας	370 11
Τηλ. κωδικός	2428
δεδομένα

Τοπογραφία

Θέα του Πηλίου, του Βόλου και του Παγασητικού κόλπου από τη Μακρινίτσα

Χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Πηλίου βόρεια του Βόλου, είναι από τα τουριστικότερα ορεινά χωριά της Ελλάδας και φημίζεται για το παραδοσιακό της χρώμα, την ιδιαίτερη πηλιορείτικη αρχιτεκτονική της και για την εξαιρετική θέα που διαθέτει προς τον Βόλο και τον Παγασητικό κόλπο. Για τον λόγο αυτό χαρακτηρίζεται "μπαλκόνι του Πηλίου".

Ιστορία

Η Πλατεία της Μακρινίτσας

Λίγο μετά την πρώτη άλωση της Πόλης στο διάστημα μεταξύ των ετών 1204 και 1215, ο τοπάρχης και πλούσιος γαιοκτήμονας Κωνσταντίνος Μαλιασηνός ίδρυσε στο Πήλιο τη μονή της Θεοτόκου Οξείας Επισκέψεως ή Μακρινιτίσσης. Γύρω από αυτήν οργανώθηκε παράλληλα ένας μικρός αρχικά οικισμός ο οποίος από την γειτονική μονή πήρε το όνομα Μακρινίτσα.

Η μονή που ίδρυσε ο Μαλιασηνός περιέπεσε στην αφάνεια το 17ο αιώνα και τελικά κατέρρευσε. Πάντως, το οικοδομικό υλικό αλλά και γλυπτά του εν λόγω κτιρίου επαναχρησιμοποιήθηκαν στην οικοδόμηση της εκκλησίας της Παναγίας (1767), που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου.^[1] Ο οικισμός αναπτύχθηκε ραγδιαία κατά τον 18ο αιώνα χάρη στο εμπόριο και στην βυρσοδεψία και στις αρχές του 19ου αιώνα είχε γίνει η ισχυρότερη και πολυπληθέστερη κωμόπολη της περιοχής. Μάλιστα, όπως και οι υπόλοιποι οικισμοί του Πηλίου είχε λάβει ιδιαίτερα προνόμια από τους Οθωμανούς. Αδιάψευστοι μάρτυρες της άνθησης της Μακρινίτσας αποτελούν μεταξύ άλλων τα υπέροχα αρχοντικά της, που οικοδομήθηκαν ως επί το πλείστον μεταξύ των ετών 1750 και 1830.

Η Μακρινίτσα ήταν από τα χωριά που ξεσηκώθηκαν κατά την επανάσταση του 1821. Με την κήρυξη της επανάστασης στο Πήλιο από τον Άνθιμο Γαζή, οι Πηλιορείτες πολιόρκησαν το Βελεστίνο και τον Βόλο. Με επέμβαση όμως του Δράμαλη η πολιορκία απέτυχε. Οι Οθωμανοί στην συνέχεια πολιόρκησαν την Μακρινίτσα που τελικά μετά από ισχυρή αντίσταση έπεσε και η επανάσταση στη περιοχή καταπνίγηκε.

Η Μακρινίτσα πρωτοστάτησε επίσης στην επανάσταση της Θεσσαλίας το 1878. Η σημαντικότερη μάχη κατά την διάρκεια αυτής της επανάστασης πραγματοποιήθηκε στην Μακρινίτσα. Τα επαναστατικά σώματα της περιοχής και οι κάτοικοι της Μακρινίτσας με αρχηγό την Μαργαρίτα Μπασδέκη αντιστάθηκαν σθεναρά αλλά τελικά υπέκυψαν, όταν κατέφτασαν στην περιοχή Τουρκικές ενισχύσεις. Με την μεσολάβηση των Άγγλων η επανάσταση έληξε. Τρία χρόνια μετά, το 1881 η Μακρινίτσα ενσωματώθηκε μαζί με την υπόλοιπη Θεσσαλία στο ελληνικό κράτος.

Μετά την απελευθέρωση η Μακρινίτσα έγινε δήμος, ενώ στο διάστημα 1912 - 2010 υπήρξε ξεχωριστή κοινότητα.^[2] Μεταπολεμικά άρχισε η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Στις μέρες μας το χωριό είναι από τους πιο ονομαστούς προορισμούς του Πηλίου, με πολλά από τα παλιά αρχοντικά του να έχουν ανακαινιστεί και μετατραπεί σε ξενοδοχεία, ενώ παράλληλα έχει αναπτυχθεί πολύ η βιοτεχνία παραδοσιακών προϊόντων, από τα οποία τα πιο γνωστά είναι το τσίπουρο, ζυμαρικά, μέλι και μαρμελάδες.

Αξιοθέατα

Στην κεντρική πλατεία της Μακρινίτσας στεγάζεται το Βυζαντινό Μουσείο Μακρινίτσας "Οξεία Επίσκεψις" το οποίο φιλοξενεί κειμήλια από τον 13ο εώς και τον 20ο αιώνα. Είναι μοναδικό του είδους του για την ευρύτερη περιοχή, ενώ φιλοξενεί και εκπαιδευτικά προγράμματα σχολείων κι εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Στο αρχοντικό Τοπάλη, που οικοδομήθηκε το 1844 κάτω από την κεντρική πλατεία της Μακρινίτσας και αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής, στεγάζεται το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου.

Στην πανέμορφη πλατεία της Μακρινίτσας υπάρχει το Καφενείο Θεόφιλος που είναι γνωστό σε όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό για μια ζωγραφιά του φημισμένου λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ. Σήμερα το κτήριο έχει χαρακτηριστεί "ιστορικό διατηρητέο μνημείο" και είναι ιδιοκτησία της Κοινότητας Μακρινίτσας. Η σύνθεση της τοιχογραφίας^[3] περιγράφει ένα γλέντι στο στρατόπεδο του Κατσαντώνη μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον, με ένα ποταμάκι στο κάτω τμήμα της. Κυρίαρχη φιγούρα, ο Κατσαντώνης ξεχωρίζει από τους συντρόφους του, λόγω του μεγαλύτερου μεγέθους του, ενώ έχει στα πόδια του το όπλο και παίζει ταμπουρά. Οι υπόλοιποι αγωνιστές σουβλίζουν αρνιά, παίζουν μουσική, γλεντούν και χορεύουν. Ο μεγάλος αρχιτέκτονας Λε Κορμπυζιέ (Le Corbuisier) γράφει για το Θεόφιλο σε ένα άρθρο του μεταξύ άλλων : "...Είναι ζωγράφος γεννημένος από το ελληνικό τοπίο. Μέσω του Θεόφιλου, ιδού το τοπίο και οι άνθρωποι της Ελλάδας: κοκκινόχωμα, πευκότοπος και ελαιώνας, θάλασσα και βουνά των θεών, άνθρωποι που λούονται σε μια τολμηρά επικίνδυνη ηρεμία...".

Ναός Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (1806)

Στην κεντρική πλατεία βρίσκεται επίσης ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που κατασκευάστηκε, σύμφωνα με επιγραφή το 1806. Ο ναός παρουσιάζει πλούσιο λιθανάγλυφο διάκοσμο, έργο του λιθοξόου Θεοδοσίου από τη Βράχα Αγράφων.

Αρχιτεκτονική

Κύριο λήμμα: Πηλιορείτικη αρχιτεκτονική

Τα κτίσματα της Μακρινίτσας είναι δομημένα σύμφωνα με την παράδοση της πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής. Οι κατοικίες είναι διώροφες ή τριώροφες με χοντρούς πέτρινους τοίχους, ενώ κύρια χαρακτηριστικά είναι οι πέτρινες στέγες και η πλούσια ζωγραφική και ξυλογλυπτική διακόσμηση στον πάνω όροφο των κτιρίων. Ο κάτω όροφος έχει λίγα ανοίγματα ενώ ο πάνω έχει πολλά παράθυρα και συχνά προεξέχει λίγο σε σχέση με τον κάτω όροφο, χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής Οθωμανικής περιόδου. Τα σπίτια χαρακτηρίζονται επίσης από τις διακοσμημένες οροφές και τις ξυλόγλυπτες πόρτες και παραθυρόφυλλα.^[4]

Σημαντικό αρχοντικό της Μακρινίτσας είναι το αρχοντικό Τοπάλη που χτίστηκε το 1844 και χρησιμοποιείται σήμερα ως λαογραφικό μουσείο. Το κτίριο είναι τριώροφη οχυρωμένη κατοικία, με πολεμότρυπες και αμυντικό πυργίσκο στην στέγη του. Το αρχοντικό αυτό δόθηκε στην κοινότητα της Μακρινίτσας, από την οικογένεια Τοπάλη το 1932 για να στεγάσει το λαογραφικό μουσείο, το οποίο σήμερα έχει περισσότερα από 1500 εκθεματα^[5]

Πορεία του πληθυσμού

Έτος	1896	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθ.[6]	5.083	2.313	1.877	1.013	655	492	546	651	898	694

Άλλες πληροφορίες

Στη Μακρινίτσα γυρίστηκε η δραματική πολεμική ταινία της Φίνος Φιλμ Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά (1968 - 1969) με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ.

Εικόνες

• 
  Δρόμος στη Μακρινίτσα
• 
  Πλατεία της Μακρινίτσας
• 
  Γενική άποψη της Μακρινίτσας
• 
  Ο ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1767)
• 
  Διακοσμητικά στοιχεία στο ιερό του ναού του Ιωάννη του Προδρόμου, έργο του λιθοξόου Θεοδοσίου από τη Βράχα Αγράφων
• 
  Το εσωτερικό του αρχοντικού Τοπάλη στο οποίο στεγάζεται το "Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου".
• 
  Σκάλες προς το Βυζαντινό Μουσείο Μακρινίτσας στην κεντρική πλατεία
• 
  Μέρος του πρώτου ορόφου του Βυζαντινού Μουσείου Μακρινίτσας
• 
  Θέα από το μπαλκόνι του Βυζαντινού Μουσείου Μακρινίτσας
• 
  Σούρουπο στην πλατεία Μακρινίτσας
• 
  Άποψη της Μακρινίτσας από απόσταση

Παραπομπές

1. «Κοινότητα Μακρινίτσας, γενικές πληροφορίες». Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2010.^{[νεκρός σύνδεσμος]}
2. Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, Μακρινίτσα
3. «Ο ορισμός της Ρωμιοσύνης». Σημεία Καιρών. 2015-07-22. https://simeiakairwn.wordpress.com/2015/07/23/%CE%BF-%CE%BF%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B7%CF%82/. Ανακτήθηκε στις 2018-01-02.
4. «Η αρχιτεκτονική του Πηλίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2010.
5. «Κοινότητα Μακρινίτσας, το Λαογραφικό μουσείο». Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2010.^{[νεκρός σύνδεσμος]}
6. Επίτομο γεωγραφικό Λεξικό, Σταματελάτου, Εκδ. Ερμής ISBN 960-320-133-2

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Μακρινίτσα Μαγνησίας

• Κοινότητα Μακρινίτσας Αρχειοθετήθηκε 2010-01-25 στο Wayback Machine.
• Δημοτικό Αρτέμιδας,η επανάσταση του Πηλίου Αρχειοθετήθηκε 2010-01-26 στο Wayback Machine.
• Μακρυνίτσα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Βυζαντινό Μουσείο Μακρινίτσας