Ρώμη

Η Ρώμη (ιταλικά: ‎‎ και λατινικά: Roma‎‎) είναι η πρωτεύουσα της Ιταλίας και ειδική κοινότητα (ονόματι Comune di Roma Capitale). Είναι επίσης πρωτεύουσα της περιφέρειας του Λατίου. Με 2.874.605 κατοίκους σε 1.287,36 τ. χλμ. είναι η μεγαλύτερη πόλη της χώρας. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πληθυσμό εντός των ορίων της πόλης. Είναι το κέντρο της μητροπολιτικής περιοχής της Ρώμης, η οποία έχει πληθυσμό 4,3 εκατομμυρίων κατοίκων. Η Ρώμη βρίσκεται στο κεντροδυτικό τμήμα της Ιταλικής χερσονήσου, στο Λάτιο, κατά μήκος του Τίβερη. Το Βατικανό είναι ανεξάρτητη χώρα εντός των ορίων της πόλης της Ρώμης, το μόνο υπάρχον παράδειγμα χώρας μέσα σε πόλη: γι' αυτό το λόγο η Ρώμη ορίζεται συχνά ως πρωτεύουσα δύο κρατών^[2][3].

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ρώμη (αποσαφήνιση).

Ρώμη δήμος
Roma
Εικόνα Δεξιόστροφα από την κορυφή: Κολοσσαίο, Βασιλική του Αγίου Πέτρου, Καστέλ Σαντ'Άντζελο, Γέφυρα Σαντ'Άντζελο, Φοντάνα ντι Τρέβι και Πάνθεον
(Έμβλημα) (Σημαία)
Διοικητικές πληροφορίες
Χώρα	Ιταλία
Περιφέρεια	Λάτιο
Επαρχία	Ρώμη
Δήμαρχος	Ρομπέρτο Γουαλτιέρι
Περιοχή
Υψόμετρο	21 μ.
Έκταση	1.287,36 χλμ²
Πληθυσμός	2.874.605[1] (31/10/2017)
Πυκνότητα	2.232,95 κατ./χλμ²
Άλλες πληροφορίες
Ζώνη ώρας	UTC+1
Πολιούχος	Πέτρος και Παύλος
Ίδρυση	21 Απριλίου 753 π.Χ.
Προσωνυμία	Η Αιώνια Πόλη
Τοποθεσία
Ρώμη
Χάρτης Η περιοχή της Ρώμης (Roma Capitale, με κόκκινο χρώμα) εντός της μητροπολιτικής πόλης (Città Metropolitana di Roma, με κίτρινο). Η λευκή περιοχή στο κέντρο είναι η πόλη του Βατικανού.
http://www.comune.roma.it/

Η πόλη ιδρύθηκε σύμφωνα με την παράδοση στις 21 Απριλίου 753 π.Χ. (παρόλο που οι πρόσφατες ανασκαφές στον Μέλα Λίθο θα έκαναν την ίδρυση να χρονολογείται από 2 αιώνες νωρίτερα), κατά τη διάρκεια των τριών χιλιετιών της ιστορίας του ήταν η πρώτη μητρόπολη της ανθρωπότητας, η καρδιά του ενός από τους σημαντικότερους αρχαίους πολιτισμούς, που επηρέασε την κοινωνία, πολιτισμό, γλώσσα, λογοτεχνία, τέχνη, αρχιτεκτονική, φιλοσοφία, θρησκεία, νόμους και έθιμα της Ευρώπης των επόμενων αιώνων. Τόπος καταγωγής της λατινικής γλώσσας, ήταν η πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που επέκτεινε την κυριαρχία της σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου και σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, του Παπικού Κράτους (και σήμερα Βατικανού), που υπόκειται στη διαχρονική δύναμη των παπών και του Βασιλείου της Ιταλίας (από το 1871 έως το 1946). Εξ ορισμού, ορίζεται ως «η πόλη», η «Caput Mundi» (λατινικά: η Πρωτεύουσα του Κόσμου) και «Η Αιώνια Πόλη».

Το ιστορικό του κέντρο, οριοθετημένο από την περίμετρο των αυριανών τειχών, επικαλύπτοντας μαρτυρίες σχεδόν τριών χιλιετιών, είναι μια έκφραση της ιστορικής, καλλιτεχνικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του δυτικού ευρωπαϊκού κόσμου και, από το 1980, μαζί με τις εξωεδαφικές ιδιότητες της Αγίας Έδρας στην πόλη, περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ένα μέτρο που επεκτάθηκε το 1990 στις περιοχές που περιλαμβάνονται στα τείχη του Τζανικολένσε.

Τόπος ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Ευρατόμ, η Ρώμη φιλοξενεί επίσης την έδρα τριών οργανισμών των Ηνωμένων Εθνών: τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), το Διεθνές Ταμείο Γεωργικής Ανάπτυξης (IFAD) και το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης (WFP).

Η Ρώμη, η καρδιά του Ρωμαιοκαθολικού Χριστιανισμού, είναι η μόνη πόλη στον κόσμο που φιλοξενεί ένα ολόκληρο κράτος, τον θύλακα της Πόλης του Βατικανού: για το λόγο αυτό συχνά ορίζεται ως η πρωτεύουσα δύο κρατών.

Προέλευση του ονόματος

Σύμφωνα με τον ιδρυτικό μύθο των αρχαίων Ρωμαίων,^[4] το όνομα «Ρώμη» προήλθε από τον ιδρυτή και πρώτο βασιλιά της πόλης, Ρωμύλο.^[5]

Ωστόσο, πιθανώς, το όνομα Ρωμύλος προήλθε στην πραγματικότητα από την ίδια τη Ρώμη.^[6] Ήδη, από τον 4ο αιώνα, έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες σχετικά με την προέλευση του ονόματος «Ρώμη». Αρκετές υποθέσεις έχουν διατυπωθεί εστιάζοντας στις γλωσσικές ρίζες του, οι οποίες, ωστόσο, παραμένουν αβέβαιες:^[7]

• Προέρχεται από τον Ρώμονα, το αρχαϊκό όνομα του ποταμού Τίβερη, το οποίο με τη σειρά του σχετίζεται με το ελληνικό ρήμα ῥέω.^{[lower-greek 1]}
• Προέρχεται από την ελληνική λέξη ῥώμη, που σημαίνει δύναμη.^{[lower-greek 2]}

  

  Πανοραμική θέα της Ρώμης από τον τρούλο του Άγιου Πέτρου

Φυσική γεωγραφία

Η Ρώμη εκτείνεται στις όχθες του ποταμού Τίβερη. Ο αρχικός οικισμός αναπτύχθηκε στους λόφους που βλέπουν προς τον κόλπο όπου βρίσκεται η νήσος Τιβερίνα, ο οποίος αποτελεί και το μοναδικό φυσικό πέρασμα του ποταμού.

Πανοραμική θέα της Ρώμης από τον τρούλο του Αγίου Πέτρου

Έδαφος Η δημοτική έκταση είναι μεγάλη, έχοντας ενσωματωμένες περιοχές εγκαταλελειμμένες για αιώνες, ως επί το πλείστον βάλτο και ακατάλληλη για γεωργία γη και δεν ανήκει σε κανένα δήμο: με έκταση 1287,36 χλμ² είναι η μεγαλύτερη στην Ιταλία και είναι μία από τις περισσότερο εκτεταμένες εκτάσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών πρωτευουσών.[8] Η πυκνότητα του πληθυσμού δεν είναι πολύ υψηλή, λόγω της παρουσίας καταπράσινων περιοχών διάσπαρτων σε ολόκληρη τη δημοτική έκταση: Η Ρώμη είναι μοναδική στον δυτικό κόσμο για την έκταση της υπαίθρου που περιβάλλει την πόλη και την αλληλοδιείσδυση μεταξύ πόλης και υπαίθρου. Επιπλέον, η Ρώμη είναι ο ιταλικός δήμος με τον υψηλότερο αριθμό παρακείμενων δήμων, 29 (εξαιρουμένου του διαμερίσματος της Πόλης του Βατικανού). Οι επτά λόφοι και το Σεπτιμόνιο. Η περιοχή στην οποία γεννήθηκε και αναπτύχθηκε η πόλη έχει μια γεωλογικά πολύπλοκη ιστορία: το πρόσφατο υπόστρωμα αποτελείται από το πυροκλαστικό υλικό που παράγεται από τα εξαφανισμένα ηφαίστεια που περιβάλλουν την περιοχή της πόλης στα νοτιοανατολικά, το ηφαίστειο Λάτιο στο σημερινό Κόλλι Αλμπάνι, και στα βορειοδυτικά, τα βουνά Σαμπατίνι, που δημιουργήθηκαν μεταξύ 600.000 και 300.000 ετών πριν. Οι περισσότεροι από τους λόφους της περιοχής σχηματίζονται από αυτές τις αποθέσεις. Στη συνέχεια, η ποτάμια δραστηριότητα του Τίβερη και του Ανιενίνου συνέβαλαν στη διάβρωση των ανάγλυφων και στην καθίζηση, χαρακτηρίζοντας το σημερινό έδαφος. Η έκταση της Ρώμης, επομένως, έχει διαφορετικά φυσικά τοπία και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά: ορισμένα ορεινά ανάγλυφα και λόφους (συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών επτά λόφων), τις πεδινές περιοχές, τον ποταμό Τίβερη και τους παραποτάμους του, τα πηγάδια, τους χειμάρρους και τις τεχνητές λίμνες Μπρατσάνο και Μαρτινιάνο, ένα νησί του ποταμού (Νήσος Τιβερίνα), την αμμώδη ακτή του Λίντο ντι Όστια, το Τυρρηνικό Πέλαγος.

Γεωγραφική θέση

Το ιστορικό κέντρο της Ρώμης είναι κτισμένο στην ανατολική όχθη του ποταμού πάνω σε επτά λόφους. Οι λόφοι αυτοί είναι: ο Παλατίνος, ο Κυρηνάλιος, ο Καπιτωλίνος, ο Βιμινάλιος, ο Εσκυλίνος, ο Κέλιος και ο Αβεντίνος. Το κέντρο απέχει περίπου 24 χιλιόμετρα από τη θάλασσα, αλλά η αστική περιοχή φτάνει μέχρι τις ακτές του Τυρρηνικού πελάγους.

Ιστορία

Κύριο λήμμα: Αρχαία Ρώμη

Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Ρωμύλος θεμελίωσε τη Ρώμη στον Παλατίνο Λόφο στις 21 Απριλίου 753 π.Χ.. Στη συνέχεια σκότωσε τον δίδυμο αδελφό του Ρέμο και έγινε ο πρώτος βασιλιάς της. Σύμφωνα με άλλο μύθο, ο ευγενής Αινείας από την Τροία, ο οποίος έφυγε όταν καταστράφηκε η Τροία στον Τρωικό πόλεμο, ήταν ιδρυτής της Ρώμης: αυτή είναι η εκδοχή των Ρωμαίων συγκλητικών όταν η Ρώμη έγινε αυτοκρατορία επιδιώκοντας την πολιτική συνέχεια μιας άλλης μεγάλης πόλης. Αρχαιολογικά ευρήματα επιβεβαιώνουν την ύπαρξη οικισμών στην περιοχή ήδη από τον 8ο αιώνα π.Χ. Η Ρώμη ήταν η πρωτεύουσα διαδοχικά στο Ρωμαϊκό Βασίλειο, τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία και τελικά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Στην ακμή της, η επιρροή της επεκτεινόταν σχεδόν σε όλη την Ευρώπη και τις ακτές της Μεσογείου, ενώ ο πληθυσμός της υπολογίζεται ότι ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο. Με τη μετάβαση στον Χριστιανισμό απέκτησε και θρησκευτική σημασία και καθιερώθηκε ως η έδρα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας η πόλη παράκμασε και ο πληθυσμός μειώθηκε αισθητά. Στην περίοδο της Αναγέννησης δεν είχε πια την πολιτική ισχύ του παρελθόντος, γνώρισε όμως πολιτιστική και καλλιτεχνική ανάπτυξη λόγω της παρουσίας του Πάπα. Το 1871 έγινε η πρωτεύουσα της ενοποιημένης Ιταλίας. Τον 20ό αιώνα και ιδιαίτερα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο πληθυσμός αυξήθηκε σημαντικά και σήμερα η ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή έχει πάνω από 5 εκατομμύρια κατοίκους.

Δημογραφική εξέλιξη

Κατά την πρώτη περίοδο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (1ος - 2ος αιώνας μ.Χ.), η Ρώμη ήταν η πολυπληθέστερη πόλη του τότε γνωστού κόσμου, με πληθυσμό που ξεπερνούσε σύμφωνα με εκτιμήσεις το 1,5 εκατομμύριο κατοίκους. Με την πτώση της αυτοκρατορίας, ο πληθυσμός της άρχισε να μειώνεται δραματικά, φτάνοντας το ελάχιστο ως και 50.000 κατοίκους, ενώ παρέμεινε στάσιμος καθ' όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα και μόνο κατά την περίοδο της Αναγέννησης αυξήθηκε σε μικρό ποσοστό.

Όταν η πόλη ενώθηκε με το Βασίλειο της Ιταλίας το 1870, αριθμούσε 200.000 κατοίκους που αυξήθηκαν σε 600.000 στα τέλη του 19ου αιώνα κατά την περίοδο του φασισμού ο πληθυσμός της άγγιξε το 1.000.000. Κατά την περίοδο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ρώμη συνέχισε να αναπτύσσεται πληθυσμιακά, απόρροια και του οικονομικού μπουμ των δεκαετιών του 1950 και 1960 που συντελέστηκε στην Ιταλία.

Σύμφωνα με την ιταλική στατιστική υπηρεσία, 199.417^[9] κάτοικοι είναι ξένοι υπήκοοι, που αντιπροσωπεύουν το 7,4% του συνολικού πληθυσμού της πόλης. Εξ αυτών, οι πολυπληθέστερες κοινότητες είναι των μεταναστών από τη Ρουμανία (31.362), τις Φιλιππίνες (24.009) και την Πολωνία (10.614).

Χάρτης της Ρώμης στην αρχαιότητα.

Έτος Πληθυσμός 350 π.Χ. 30.000 250 π.Χ. 150.000 44 π.Χ. 1.000.000 120 1.650.000 330 600.000 410 200.000 530 50.000 650 20.000 1000 20.000 1400 20.000 1526 50.000-60.000 1528 20.000 1600 100.000 1750 156.000 1800 163.000 1820 139.900 1850 175.000

Έτος Πληθυσμός 1853 175.800 1858 182.600 1861 194.500 1871 212.432 1881 273.952 1901 422.411 1911 518.917 1921 660.235 1931 930.926 1936 1.150.589 1951 1.651.754 1961 2.188.160 1971 2.781.993 1981 2.840.259 1991 2.775.250 2001 2.546.804 2007 2.711.476

Κλίμα

Η Ρώμη έχει θερμό μεσογειακό κλίμα,^[10] με δροσερούς, υγρούς χειμώνες και ζεστά, ξηρά καλοκαίρια. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι πάνω από 20 °C (68 °F) κατά τη διάρκεια της ημέρας και 10 °C (50 °F) κατά τη νύχτα. Ο μήνας με τις χαμηλότερες θερμοκρασίες είναι ο Ιανουάριος όπου η μέση θερμοκρασία κυμαίνεται στους 12 °C (54 °F) κατά τη διάρκεια της ημέρας και 3 °C (37 °F) τη νύχτα. Οι θερμότεροι μήνες είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος, όπου η μέση θερμοκρασία είναι 30 °C (86 °F) την ημέρα και 18 °C (64 °F) τη νύχτα. Ο Δεκέμβριος, Ιανουάριος, και Φεβρουάριος, έχουν μέση τιμή θερμοκρασίας τους 8 °C (46 °F). Κατά τη διάρκεια αυτών των μηνών, η θερμοκρασία κυμαίνεται ανάμεσα στους 15 την ημέρα και 3 and 5 °C (37 and 41 °F) τη νύχτα, με διάφορες διακυμάνσεις να εμφανίζονται συχνά.

Η χιονόπτωση είναι σπάνια αλλά πιθανή, με ελαφριά χιονόπτωση ή χιονόνερο να εμφανίζεται σχεδόν κάθε χειμώνα, και χωρίς να σημειώνεται στρώση χιονιού στο έδαφος. Οι μεγάλες χιονοπτώσεις με χιονόστρωση εμφανίζονται κάθε 20 με 25 χρόνια, με την τελευταία -έως το 2016- να έχει συμβεί το 2012.^[11]

Το μέσο επίπεδο υγρασίας είναι 75%, από 72% τον Ιούλιο έως 77% τον Νοέμβριο. Οι θερμοκρασίες θαλάσσης κυμαίνονται από το χαμηλό των 13 °C (55 °F) τον Φεβρουάριο και Μάρτιο, έως το υψηλό 24 °C (75 °F) τον Αύγουστο.^[12]

Κλιματικά δεδομένα Αεροδρόμιο της Ρώμης-Τσιαμπίνο (altitude: 105 m sl, 13 km (8 mi) south-east from Colosseum satellite view)
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Μέση Μέγιστη °C (°F)	11.9	13.0	15.2	17.7	22.8	26.9	30.3	30.6	26.5	21.4	15.9	12.6	20,4
Μέση Μηνιαία °C (°F)	7.5	8.2	10.2	12.6	17.2	21.1	24.1	24.5	20.8	16.4	11.4	8.4	15,2
Μέση Ελάχιστη °C (°F)	3.1	3.5	5.2	7.5	11.6	15.3	18.0	18.3	15.2	11.3	6.9	4.2	10,0
Υετός mm (ίντσες)	66,9	73,3	57,8	80,5	52,8	34	19,2	36,8	73,3	113,3	115,4	81	804,3
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 1 mm)	7.0	7.6	7.6	9.2	6.2	4.3	2.1	3.3	6.2	8.2	9.7	8.0	79,4
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας	120.9	132.8	167.4	201.0	263.5	285.0	331.7	297.6	237.0	195.3	129.0	111.6	2.472,8
Πηγή: Servizio Meteorologico,[13] data of sunshine hours[14] (1971–2000)

Πολιτισμός

Μνημεία και αξιοθέατα

Το ιστορικό κέντρο της Ρώμης είναι ένας απέραντος αρχαιολογικός χώρος με μνημεία από πολλές -και κυρίως συνεχόμενες- ιστορικές περιόδους (αρχαιότητα, Μεσαίωνας, Αναγέννηση, Μπαρόκ και μεταγενέστερα). Η UNESCO το έχει ανακηρύξει μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Ως τέτοιο μνημείο αναγνωρίζεται επίσης και το Βατικανό. Τα σημαντικότερα μνημεία και αξιοθέατα της Ρώμης αναφέρονται στο λήμμα Μνημεία και Μουσεία της Ρώμης

Μουσεία

Τα σημαντικότερα από τα πολυάριθμα και όλων των εποχών μουσεία της Ρώμης αναφέρονται στο λήμμα Μνημεία και Μουσεία της Ρώμης.

EUR

Το ΕUR (αρχική ονομασία Ε42) είναι περιοχή κατοικίας και επιχειρήσεων νότια του κέντρου της πόλης. Η περιοχή επελέγη αρχικά στη δεκαετία του 1930 ως χώρος της Παγκόσμιας Έκθεσης του 1942, όπου ο Μπενίτο Μουσολίνι σχεδίαζε να γιορτάσει τα 20 χρόνια του Φασισμού. Τα γράμματα EUR σημαίνουν Esposizione Universale Roma. Το ΕUR σχεδιάστηκε επίσης για να κατευθύνει την επέκταση της πόλης προς τα νοτιοδυτικά και τη θάλασσα και να αποτελέσει ένα νέο αστικό κέντρο της Ρώμης. Το τελικό σχέδιο παρουσιάστηκε το 1939 αλλά λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η έκθεση δεν έγινε ποτέ και τα έργα σταμάτησαν το 1942.^[15] Μετά τον πόλεμο οι ημιτελείς εγκαταστάσεις του ΕUR είχαν υποστεί μεγάλες ζημιές.

Εντούτοις, οι αρχές της Ρώμης διαπίστωσαν ότι το EUR θα μπορούσε να αποτελέσει την αρχή ενός υπεραστικού επιχειρηματικού κέντρου, που άλλες πρωτεύουσες άρχισαν να σχεδιάζουν δεκαετίες αργότερα (τα Ντόκλαντς στο Λονδίνο και η Ντεφάνς στο Παρίσι). Έτσι τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 τα ημιτελή κτίρια της Φασιστικής εποχής αποπερατώθηκαν και χτίστηκαν άλλα νέα κτίρια σε σύγχρονους ρυθμούς για χρήση γραφείων και κυβερνητικών υπηρεσιών, εν μέσω μεγάλων κήπων και πάρκων. Το EUR είχε σχεδόν ολοκληρωθεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960.^[16]

Συγκοινωνίες

Το διεθνές αεροδρόμιο Λεονάρντο ντα Βίντσι ή Φιουμιτσίνο είναι το μεγαλύτερο σε επιβατική κίνηση αεροδρόμιο της Ιταλίας. Χρησιμοποιήθηκε από 40 εκατομμύρια επιβάτες το 2023. Υπάρχει ένα ακόμα μικρότερο αεροδρόμιο, το μικτό, στρατιωτικό και πολιτικό, Τσιαμπίνο. Εξυπηρετεί πτήσεις τσάρτερ και αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους.

Η Ρώμη είναι σημαντικός κόμβος των ιταλικών σιδηρόδρομων. Μέσα στην πόλη υπάρχουν σταθμοί του υπεραστικού και προαστιακού δικτύου. Μέσα μαζικής μεταφοράς που λειτουργούν στην πόλη είναι Μετρό, Τραμ και λεωφορεία. Το Μετρό αποτελείται από τρεις γραμμές, που αναγνωρίζονται με διαφορετικά γράμματα και χρώματα, συνολικού μήκους 60 χιλιομέτρων και με 73 σταθμούς, και συνδέεται με το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο. Έχει επίσης γραμμή εξπρές για το αεροδρόμιο Λεονάρντο ντα Βίντσι. Επίσης, το Τραμ έχει 6 γραμμές, συνολικό μήκος 36 χιλιόμετρα και 192 σταθμούς, αν και στο αποκορύφωμά του το 1929 είχε φτάσει το μέγιστο στις 59 γραμμές και στα 140 χιλιόμετρα, αλλά στις επόμενες δεκαετίες ξηλώθηκε σχεδόν ολόκληρο και αντικαταστάθηκε από λεωφορεία, στα πλαίσια της παγκόσμιας αντί-τραμ τάσης της τότε εποχής.

Αθλητισμός

Η Ρώμη διοργάνωσε τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960. Το κεντρικό στάδιο των αγώνων ήταν το Ολίμπικο. Σ' αυτό το στάδιο έγινε και ο τελικός του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου 1990. Σήμερα είναι η έδρα των δύο δημοφιλέστερων ποδοσφαιρικών ομάδων της Ρώμης, Ρόμα και Λάτσιο.

Φωτογραφίες

• 
  Πάνθεον
• 
  Αρχαία Αγορά
• 
  Πλατεία Αγίου Πέτρου
• 
  Μνημείο του Βιττόριο Εμανουέλε Β'
• 
  Η Σκαλινάτα
• 
  Φοντάνα ντι Τρέβι
• 
  Αψίδα Μεγάλου Κωνσταντίνου
• 
  Αρχαίο μουσείο
• 
  βουλή της η Ιταλίας
• 

Δείτε επίσης

• Συνθήκη της Ρώμης
• Ρώμη (επαρχία)
• Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα Ρώμης
• Πανεπιστήμιο Ρώμη 3
• Διοικητική Διαίρεση της Αυτοκρατορικής Ρώμης
• Ο αστεροειδής 472 Ρώμη (472 Roma), που ανακαλύφθηκε το 1901, πήρε το όνομά του από τη Ρώμη.

Γεννημένοι στη Ρώμη

• Φελίτσε Αλεσσάντρι, μουσικοσυνθέτης 1747-1798
• Πάπας Πίος ΙΒ΄, 1876-1958
• Άνχελα Μελίλλο, ηθοποιός 1967
• Γκάια Τζούκι, ηθοποιός 1970
• Μιλένα Μικόνι, ηθοποιός 1971
• Μπριγκίτα Μπόκκολι, ηθοποιός 1972

Χάρτες

• Χάρτης της Ρώμης του έτους 100 (Αγγλικά)/(Γαλλικά)

Παραπομπές

1. Bilancio demografico anno 2017 Αρχειοθετήθηκε 2018-04-23 στο Wayback Machine. Demo.istat.it
2. Discorsi del Presidente Ciampi Presidenza della Repubblica
3. Le istituzioni salutano Benedetto XVI La Repubblica
4. Livy (1797). The history of Rome. George Baker (trans.). Printed for A.Strahan.
5. «Romulus and Remus». Britannica. 25 November 2014. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/509038/Romulus-and-Remus. Ανακτήθηκε στις 9 March 2015.
6. Cf. Jaan Puhvel: Comparative mythology. The Johns Hopkins University Press, Baltimore and London 1989, p. 287.
7. Claudio Rendina: Roma Ieri, Oggi, Domani. Newton Compton, Roma, 2007, p. 17.
8. Leite, Mariana (2017). «Demontis, Luca, Enrico di Castiglia, Senatore di Roma (1267-1268). Diplomazia, guerra e propaganda tra il comune di “popolo” e la corte papale, Roma 2017». Mediaevalia Textos e estudos 36: 131–133. doi:10.21747/21836884/med36r4. ISSN 2183-6884. http://dx.doi.org/10.21747/21836884/med36r4.
9. Δεδομένα ιταλικής στατιστικής υπηρεσίας ISTAT Αρχειοθετήθηκε 2018-02-12 στο Wayback Machine., 31/12/2006
10. «World Map of Köppen−Geiger Climate Classification».
11. «Storia della neve a Roma». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2014.
12. Rome Climate Αρχειοθετήθηκε 2010-04-27 στο Wayback Machine.. 9.8.2012
13. Tabelle climatiche 1971–2000 della stazione meteorologica di Roma-Ciampino Ponente dall'Atlante Climatico 1971–2000 – Servizio Meteorologico dell'Aeronautica Militare
14. «Visualizzazione tabella CLINO della stazione / CLINO Averages Listed for the station Roma Ciampino». Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2011.
15. Robert A. Stern, Classicismo moderno, Di Baio Editore, 1990
16. «EUR Spa - La missione». EUR Spa. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2008.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

wiktionary logo

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   Ρώμη

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ρώμη

WikiVoyage logo

Στο Wikivoyage υπάρχει ταξιδιωτικός οδηγός σχετικός με το λήμμα:    Ρώμη

• Επίσημος ιστότοπος της Πόλης της Ρώμης Αρχειοθετήθηκε 2008-07-13 στο Wayback Machine. (Ιταλικά)
• APT (επίσημο Τουριστικό Γραφείο) της Πόλης της Ρώμης (Αγγλικά)
• Μουσεία της Ρώμης - Επίσημος ιστότοπος (Ιταλικά)
• Μουσεία Βατικανού (Αγγλικά)
• Μουσεία Καπιτωλίου (Αγγλικά)
• Ρώμη στο Curlie

1. Αυτή την υπόθεση έχει διατυπώσει ο Ρωμαίος φιλόλογος Μαύρος Σέρβιος Ονοράτος.
2. Την υπόθεση αυτή έχει διατυπώσει ο Πλούταρχος.