Φόβος (δορυφόρος)

Ο Φόβος (αγγλικά: Phobos‎‎) ή Άρης I είναι ο μεγαλύτερος από τους δύο δορυφόρους του πλανήτη Άρη (ο άλλος είναι ο Δείμος). Ο Φόβος, που έλαβε το όνομά του από την ελληνική μυθολογία και συγκεκριμένα από τη δέκατη πέμπτη ραψωδία της Ιλιάδας, περιφέρεται εγγύτερα στον πλανήτη του από κάθε άλλο φυσικό δορυφόρο στο Ηλιακό σύστημα.

Φόβος
Ανακάλυψη
Ανακαλύφθηκε από	Έιζαφ Χωλ
Ημερομηνία Ανακάλυψης	18 Αυγούστου 1877
Χαρακτηριστικά τροχιάς
Ημιάξονας τροχιάς	9.377,2 Km
Εκκεντρότητα	0,0151
Περίοδος περιφοράς	0,31891023 ημέρες
Κλίση	1,093° (προς τον Ισημερινό του Άρη)
Είναι δορυφόρος του	Άρη
Φυσικά χαρακτηριστικά
Διαστάσεις	26,8 × 22,4 × 18,4 Km
Μέση Ακτίνα	11,1 Km
Έκταση επιφάνειας	~6.100 Km²
Όγκος	5.680 Km³
Μάζα	1,072 × 1016 kg
Μέση πυκνότητα	1,887 g/cm3
Ισημερινή βαρύτητα επιφάνειας	0,0084-0,0019 m/s²
Ταχύτητα διαφυγής	0,011 km/s
Περίοδος περιστροφής	Σύγχρονη
Κλίση άξονα	μηδέν
Λευκαύγεια	0,071
Επιφανειακή θερμοκρασία	~233 K
Φαινόμενο μέγεθος	11,3

Ανακάλυψη

Ο Φόβος ανακαλύφθηκε από τον Αμερικανό αστρονόμο Έιζαφ Χωλ στις 17 Αυγούστου 1877, από παρατήρηση που έγινε από το Αστεροσκοπείο του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ (US Naval Observatory) στην πρωτεύουσα Ουάσινγκτον πριν την αυγή (4:14 τοπική ώρα).

Χαρακτηριστικά

Το 2008 μετρήσεις από τη διαστημοσυσκευή Mars Express της ESA εκτίμησαν τη μάζα του Φόβου σε 1,072x10¹⁶ κιλά, περίπου ένα δισεκατομμυριοστό της μάζας της Γης καθώς και τον όγκο του, υπολογίζοντας έτσι την πυκνότητά του σε περίπου 1,85 gr/cm³. Αυτό σημαίνει ότι ο Φόβος είναι μάλλον ένας χαλαρός σωρός υλικών, όπως μερικοί αστεροειδείς, παρά ένα συμπαγές σώμα.^[1]

Κυρίαρχο χαρακτηριστικό του είναι ο μεγάλος κρατήρας Στίκνεϋ (Stickney crater), που προήλθε από σύγκρουση του δορυφόρου με θραύσμα από άλλη σύγκρουση στην επιφάνεια του Άρη. Ο κρατήρας αυτός φέρει το όνομα της γυναίκας του Χωλ. Άλλο γνωστό χαρακτηριστικό του είναι οι γραμμώσεις κατά μήκος της επιφάνειάς του, που προκλήθηκαν καθώς θραύσματα από μετεωρικές συγκρούσεις στην επιφάνεια του Άρη πέρασαν "ξυστά" από την επιφάνεια του Φόβου. Ο Φόβος περιφέρεται σε μικρή απόσταση γύρω από τον Άρη (σε σχέση με δορυφόρους άλλων πλανητών) και γι' αυτό σε μερικά εκατομμύρια χρόνια είτε θα πέσει στην επιφάνειά του, είτε, το πιθανότερο, μόλις ξεπεράσει το όριο Ρος (Roche) θα διασπαστεί από τη βαρύτητα του πλανήτη κι έτσι ο Άρης θα αποκτήσει έναν προσωρινό δακτύλιο.

Αποστολή Fobos-Grunt

Ο Φόβος ήταν στόχος της ρωσικής αποστολής Fobos-Grunt, η οποία εκτοξεύθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2011.^[2] Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε η αποστολή να ξεκινήσει το 2009.^[3] Η αποστολή θα προσεδαφιζόταν στον δορυφόρο, θα συνέλεγε δείγμα εδάφους και θα το επέστρεφε στη Γη. Αμέσως μετά την εκτόξευση, το σκάφος παρουσίασε προβλήματα στην εκκίνηση των κινητήρων που θα το προωθούσαν στο διαπλανητικό του ταξίδι και έμεινε κολλημένο σε γήινη τροχιά.^[4] Στις 12 Νοεμβρίου ανακοινώθηκε ότι δεν υπάρχει πλέον ελπίδα για τη διάσωση της αποστολής.^[5] Η αποστολή εισήλθε στη γήινη ατμόσφαιρα και καταστράφηκε στις 15 Ιανουαρίου του 2012.^[6]

• 
  Φόβος, ο δορυφόρος του Άρη
• 
  Ο Φόβος όπως φαίνεται από τον Άρη.
• 
  Ο κρατήρας Στίκνεϋ, διαμέτρου 10 χιλιομέτρων.
• 
  Ο Φόβος πάνω από τον Άρη.

Παραπομπές

1. ESA closes in on the origin of Mars’ larger moon, Ιστότοπος ESA, 16 Οκτωβρίου 2008
2. «Fobos-Grunt sent to Baikonur». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2011.
3. Zak, Anatoly (Απρίλιος 2009). «Russia to Delay Martian Moon Mission». IEEE Spectrum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2011.
4. «Η Ρωσία προσπαθεί να σώσει το σκάφος που θα ταξίδευε στο Φόβο». In.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2011.
5. «Καμία ελπίδα για τη ρωσική αποστολή Fobos-Grunt». In.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2011.
6. «Στον Ειρηνικό φέρεται να καταστράφηκε το καταδικασμένο Fobos-Grunt». In.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2012.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Φόβος (δορυφόρος)

• Παρουσίαση του Φόβου Αρχειοθετήθηκε 2008-10-19 στο Wayback Machine. από τη NASA
• Εικόνες από την κάμερα HiRISE του Mars Reconnaissance Orbiter και παρουσίαση