Όλυμπος Καρπάθου

Η Όλυμπος είναι ένας οικισμός ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού κάλλους και βρίσκεται στο νησί της Καρπάθου. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 310 μέτρων, κατά μήκος αυχένα των υπωρειών του όρους Προφήτης Ηλίας της βόρειας Καρπάθου και είναι χαρακτηρισμένος από τις αρμόδιες κρατικές αρχές ως παραδοσιακός οικισμός. Η δυτική πλευρά της Ολύμπου είναι απόκρημνη και στέκεται πάνω από κατωφέρεια που καταλήγει στην θάλασσα ενώ η ανατολική της πλευρά είναι πιο ομαλή και της προσφέρει πρόσβαση στο επίνειό της, το Διαφάνι. Η Κοινότητα Ολύμπου που υπάγεται στον Δήμο Καρπάθου έχει 556 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011.

Όλυμπος
Η Όλυμπος όπως φαίνεται από Βορειοανατολικά.
Όλυμπος Όλυμπος
Χάρτης
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Νοτίου Αιγαίου
Περιφερειακή Ενότητα	Καρπάθου-Ηρωικής Νήσου Κάσου
Δήμος	Καρπάθου
Δημοτική Ενότητα	Ολύμπου
Δημοτική Κοινότητα	Ολύμπου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Νησιά Αιγαίου Πελάγους
Νομός	Δωδεκανήσου
Υψόμετρο	310 μ.
Έκταση	101
Πληθυσμός
Μόνιμος	200
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Πολιούχος	Κοίμησις Θεοτόκου
Παλαιά ονομασία	Έλυμπος
Ονομασία κατοίκων	Ολυμπίτης / Ολυμπίτισσα ή Ελυμπίτης / Ελυμπίτιτσα (αρχαιοπρεπώς Ολύμπιος / Ολυμπία)
Ταχ. κώδικας	857 00
Τηλ. κωδικός	+030 22450
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ιστορικά στοιχεία

Όλυμπος Καρπάθου: η συνοικία "Σκαλϊάκια". Στο κέντρο της φωτογραφίας το σπίτι του Δημάρχου Ιωάννου Παύλ. Παυλίδη.

Στην αρχαιότητα οι κυριότερες πόλεις της βόρειας Καρπάθου ήταν η Βρυκούς που ήταν χτισμένη στο ΒΔ άκρο του νησιού της Καρπάθου και η Σάρος που ήταν χτισμένη στο μέσον της Ανατολικής ακτής του νησιού της Σαρίας. Τον 7ο αιώνα μ.Χ. λόγω των επιδρομών, κυρίως των Σαρακηνών πειρατών, οι κάτοικοι των αρχαίων πόλεων εγκατέλειψαν τις αρχικές τους εστίες στα παράλια και αναζήτησαν καταφύγιο σε ορεινότερα και πιο δυσπρόσιτα σημεία του νησιού με αποτέλεσμα να ιδρύσουν τον σημερινό οικισμό Όλυμπος^[1] ή Έλυμπος στο τοπικό ιδίωμα. Ο οικισμός χτίστηκε ακολουθώντας την αρχιτεκτονική των οχυρωμένων μεσαιωνικών νησιωτικών οικισμών^[2] και την εικόνα αυτή διατηρεί σχεδόν αναλλοίωτη μέχρι σήμερα. Την ονομασία Όλυμπος την οφείλει στο παλαιότερο όνομα του βουνού στους πρόποδες του οποίου χτίστηκε, και το οποίο σήμερα ονομάζεται Προφήτης Ηλίας.

Η Όλυμπος παρέμεινε μέχρι πρόσφατα αποκομμένη από τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας, ακόμα και από την υπόλοιπη Κάρπαθο με αποτέλεσμα να αναπτύξει μιαν εντελώς ξεχωριστή και ιδιόμορφη πολιτισμική παράδοση^{[εκκρεμεί παραπομπή]}, πολλά στοιχεία της οποίας διατηρεί ζωντανά ως τώρα. Χαρακτηριστική είναι η παραδοσιακή φορεσιά της περιοχής που φοριέται ακόμα και σήμερα από τις γυναίκες της Ολύμπου. Μέχρι την δεκαετία του 1980 ο δρόμος που συνέδεε τον οικισμό με το υπόλοιπο νησί ήταν ιδιαίτερα δύσβατος με αποτέλεσμα η επικοινωνία του οικισμού με την υπόλοιπη Κάρπαθο να γίνεται κυρίως μέσω θαλάσσης από το λιμάνι του Διαφανίου. Η βελτίωση του οδικού δικτύου βοήθησε πολύ στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής η οποία ήταν ραγδαία μετά το 1990.

Κοινότητα Ολύμπου Καρπάθου

Η Κοινότητα Ολύμπου

Όλυμπος αποτέλεσε σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αυτοδιοικούμενη Δημογεροντία υπαγόμενη στον Καζά της Καρπάθου που ήταν τμήμα του Σαντζακίου της Ρόδου. Κατά τη διάρκεια της Ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα και μέχρι την ενσωμάτωση των νησιών αυτών στην Ελλάδα (1912-1948) αποτέλεσε Αυτοδιοίκητο Δήμο (Municipio di Olimpo) της Υπερπόντιας Κτήσης των Ιταλικών Νήσων του Αιγαίου Πελάγους (Possedimento d'oltremare di Isole Italiane dell'Egeo). Από το 1948 και μέχρι το 2010, τέλος, αποτέλεσε ξεχωριστή Αυτοδιοίκητη Κοινότητα του Νομού Δωδεκανήσου του Ελληνικού κράτους^[3]. Η συνολική έκταση της Κοινότητας είναι 104,876 τ.χλμ. και στα όριά της περιλαμβάνεται το βόρειο τμήμα της Καρπάθου και το νησί Σαρία. Η Κοινότητα Ολύμπου έχει πληθυσμό 556 κατοίκους και περιλαμβάνει επίσης τους οικισμούς Όλυμπο [ 270 ], Διαφάνι [ 228 ], Αυλώνα [ 7 ], Τρίστομο [ 6 ] και τη νησίδα Σαρία [45 ]. Το 2010 ενσωματώθηκε στον ενιαίο Καλλικράτειο Δήμο Καρπάθου και έκτοτε αποτέλεσε Τοπική Κοινότητά του, ενώ με το Σχέδιο "Κλεισθένης" αποτελεί μια από τις δέκα Κοινότητες του Κλεισθένειου Δήμου Καρπάθου, διοικούμενη από πενταμελές Κοινοτικό Συμβούλιο.

Η Όλυμπος λόγω της ιδιαίτερης πολιτισμικής της ταυτότητας ορίστηκε ιστορική έδρα του νέου Δήμου Καρπάθου μετά τη σύστασή του στη βάση του Σχεδίου Καλλικράτης^[4], ενώ με ομόφωνη απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Δωδεκανήσου έχει ονομαστεί "Πόλις του ζώντος λαϊκού πολιτισμού της Δωδεκανήσου" (2008).

Διοικητικά η περιοχή της Κοινότητας Ολύμπου αποτελεί ιδιαίτερη Δημοτική Ενότητα του Δήμου Καρπάθου.

Δημοτική Ενότητα Ολύμπου Δήμου Καρπάθου

• Κοινότητα Ολύμπου [ 556 ]
  • η Αυλώνα [ 7 ]
  • το Διαφάνι [ 228 ]
  • η Όλυμπος [ 270 ]
  • η Σαρία (νησί) (οικισμός, το Άργος) [ 45 ]
  • ο Τρίστομος [ 6 ]

Νησίδες

Στην Δημοτική Ενότητα Ολύμπου του Δήμου Καρπάθου υπάγονται οι παρακάτω νησίδες:

Αγριλλάρικο (ή Νήτσος τ' Αγριλλάρικου), Αμμούδι (ή Αμμούϊ), Αρμενόπετρα, Γραιονήσι (της Γραίας το Νητσί ή Γραιονήτσι), Μαύρη Πέτρα, Μεγάλο Τρίστομο (ή Μεάλος Νήτσος του Τριστόμου), Μικρό Τρίστομο (ή Μικρός Νήτσος του Τριστόμου), Νησί του Πειρασμού (ή του Πειρασμού το Νητσί), Νήσος τ΄Ακρωτηρίου, Νήσος Βρουκούντας (ή Νήτσος της Βρουκούντας), Νήσος του Πέρου, Πρασονήσι Ολύμπου (ή Πρασονήτσι της Σαρίας), Σαρία, Χοίρος.

Πιο συγκεκριμένα:

• Αμμούδι (ή Αμμούϊ) 35°49′28″N 27°14′07″E
• Αρμενόπετρα Σαρίας 35°53′44.27″N 27°14′25″E
• Μαύρη Πέτρα 35°48′13.02″N 27°13′58.49″E
• Μεγάλο Τρίστομο (Μεάλος Νήτσος Τριστόμου) 35°49′21″N 27°12′24″E
• Μικρό Τρίστομο (Μικρός Νήτσος Τριστόμου) 35°49′17.50″N 27°12′17″E
• Νησί της Γραίας 35°47′36.53″N 27°13′39.25″E
• Νήσος τ' Ακρωτηρίου 35°51′19″N 27°11′16″E
• Νήσος του Πέρου 35°53′49.70″N 27°14′26.34″E
• Νήσος της Βρουκούντας35°48′17″N 27°10′05″E
• Νησί του Πειρασμού35°45′06.07″N 27°13′2.31″E
• Πρασονήσι Σαρίας 35°50′07″N 27°12′24″E
• Χοίρος 35°44′24.05″N 27°9′52.59″E

Δημογραφία

Ολυμπίτες με παραδοσιακές ενδυμασίες στην υποδοχή του ιταλού Κυβερνήτη Mario Lago κατά την επίσκεψή του στην Όλυμπο το έτος 1930. (Εξ αριστερών προς τα δεξιά α. Άνω σειρά: Κωστής Βασ. Κακκαρόλλης, Καλίτσα Αντ. Οικονόμου, Καλίτσα Μακρή - Τσαμπανάκη, Ερνία Νικ. Μακρή, Γεώργιος Ιωάν. Νικήτας β. Μεσαία σειρά: Μαρούκλα Γεωρ. Νικήτα, Μαρινία Ιωάν. Κρητικού γ. Κάτω σειρά: Ευαγγελίστρια Ιωάν. Σακέλλη, Καλιώ Μιχ. Χιώτη.

Όνομα οικισμού	1947	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Όλυμπος	1.202	1.079	0866	0537	0331	0304	0409	0270
Αυλώνα		-	0048	0020	0046	0024	0016	0007
Διαφάνι	0196	0246	0313	0254	0198	0247	0312	0228
Τρίστομος	0009	-	0010	0007	0002	-	0002	0006
Σαρία	0020	0016	0018	0013	0004	-	0022	0045
Σύνολο	1.427	1.341	1.255	831	581	575	761	556

Επικεφαλής τοπικής αυτοδιοίκησης

Διάρκεια θητείας	Εκλεγμένος ή Διορισμένος Δήμαρχος, Κοινοτάρχης ή Πρόεδρος Κοινοτικού Συμβουλίου	Σημειώσεις
Χρονική Περίοδος 1946 - 1948	Δήμαρχος Ολύμπου Καρπάθου	Αυτοδιοίκητος Δήμος των Δωδεκανήσων (Αγγλοκρατία)
Αύγ. 1946 - Μάρτ. 1948	Κωνσταντίνος Νικ. Ψύλλος	Κτηματίας
Χρονική Περίοδος 1948-2010	Κοινοτάρχης Ολύμπου Καρπάθου	Αυτοδιοίκητη Κοινότητα Ολύμπου Καρπάθου (νόμος ΔΝΖ΄, 1912 Περί Δήμων και Κοινοτήτων- Ελευθερίου Βενιζέλου)
Μάρτ. 1948 - Μάϊος 1951	Κωνσταντίνος Νικ. Ιωαννίδης (πρ. Ψύλλος)	Κτηματίας
Μάϊ. 1951-Δεκ. 1952	Γεώργιος Μηνά Χαλκιάς	Υποδηματοποιός (Κοινοτικός Συνδυασμός "Πρόοδος")
Δεκ. 1952- Αύγ. 1954	Νικόλαος Κων. Καστελλοριζιός	Έμπορος Μέλος του Κοινοτικού Συνδυασμού "Πρόοδος", εξελέγη Κοινοτάρχης μέσω εσωτερικών διεργασιών του Κοινοτικού Συμβουλίου.
Αύγ. 1954-Αύγ. 1964	Νικόλαος Κων. Καστελλοριζιός	Έμπορος Κέρδισε τις εκλογές του 1954 και του 1959. (Κοινοτικός Συνδυασμός "Πρόοδος")
Αυγ. 1964- Αυγ. 1967	Νικόλαος π.Γ. Σακελλάρης	Συνταξιούχος Η.Π.Α. (Κοινοτικός Συνδυασμός "Αναγέννησις"). Αντικαταστάθηκε από τη στρατιωτική δικτατορική κυβέρνηση.
Σεπτ. 1967- Οκτ. 1974	Κωνσταντίνος Νικ. Ιωαννίδης (πρ. Ψύλλος)	Κτηματίας (Δοτός Κοινοτάρχης, διορισμένος από τη στρατιωτική δικτατορική κυβέρνηση).[5]
Οκτ. 1974- Μάϊ. 1975	Κομνηνός Νικ. Παυλίδης	Δάσκαλος (Υπηρεσιακός Κοινοτάρχης, διορισμένος από την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας).
Ιούν. 1975-1990	Γεώργιος Ιωάν. Σακέλλης	Υποδηματοποιός (Κοινοτικοί Συνδυασμοί "Πρόοδος", "Ένωσις")
1991-1994	Εμμανουήλ Γεωρ. Πύργος	Συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος (Κοινοτικός Συνδυασμός "Ομόνοια")
1995-1998	Μιχαήλ Κων. Πρωτόπαπας	Ξυλουργός (Κοινοτικός Συνδυασμός "Ομόνοια") (α΄ θητεία)
Χρονική Περίοδος 1999-2010	Κοινοτάρχης Ολύμπου Καρπάθου	Αυτοδιοίκητη "Καποδιστριακή" Κοινότητα Ολύμπου Καρπάθου
1999-2002	Μιχαήλ Κων. Πρωτόπαπας	Ξυλουργός (Κοινοτικός Συνδυασμός "Όλυμπος 2000" ) (β' θητεία)
2003-2006	Νικόλαος Παύλ. Κανάκης	Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α.) (Κοινοτικός Συνδυασμός "Πρώτα η Όλυμπος")
2007-2010	Κωνσταντίνος Μηνά Τσαμπανάκης	Ξυλουργός - ξυλογλύπτης (Κοινοτικός Συνδυασμός "Ολυμπίτικο Μέλλον")
Χρονική Περίοδος 2011-2019	Πρόεδρος Τοπικού Κοινοτικού Συμβουλίου Ολύμπου Δήμου Καρπάθου	Τοπική Κοινότητα Ολύμπου "Καλλικράτειου" Δήμου Καρπάθου
1 Ιανουαρίου 2011 - 31 Αυγούστου 2014	Ηλίας Βασ. Παπαηλίας	Τουριστικός Επιχειρηματίας (Δημοτικός Συνδυασμός "Παγκαρπαθίων Πολιτεία")
1 Σεπτεμβρίου 2014 - 31 Αυγούστου 2019	Ιωάννης Εμμ. Μακρυμανώλης	Υπάλληλος Ν.Π.Ι.Δ. (Δημοτικός Συνδυασμός "Όλοι για την Κάρπαθο")
Χρονική Περίοδος 2019 - 2023	Πρόεδρος Κοινοτικού Συμβουλίου Ολύμπου Δήμου Καρπάθου	Κοινότητα Ολύμπου "Κλεισθένειου" Δήμου Καρπάθου
1 Σεπτεμβρίου 2019-31 Δεκεμβρίου 2023	Ηλίας Βασ. Παπαηλίας	Τουριστικός Επιχειρηματίας (Κοινοτικός Συνδυασμός "Ανανεωτική Κίνηση Ολυμπιτών")
Χρονική Περίοδος 2024 - Σήμερα	Πρόεδρος Κοινοτικού Συμβουλίου Ολύμπου Δήμου Καρπάθου	Δημοτική Κοινότητα Ολύμπου "Κλεισθένειου" Δήμου Καρπάθου
1 Ιανουαρίου 2024 - ...	Γιώργος Κων. Χατζηπαπάς	Σημαιοφόρος Λ.Σ. ε.α. (Δημοτικός Συνδυασμός "Πρόοδος Καρπάθου")

Αδελφοποιήσεις - Συνεργασίες

Όλυμπος, η δημόσια κρήνη "Κοριακόνι" στην είσοδο του οικισμού. Δεξιά ακιδογραφία σε πλάκα Καρύστου του καλλιτέχνη Γιάννη Βασ. Χαλκιά.

Η Αυτοδιοίκητη Κοινότητα Ολύμπου Καρπάθου είχε αδελφοποιηθεί με τον:

• Δήμο Βαθέος Σάμου (2009) στο όνομα του Σάμιου γιατρού της αρχαιότητας Μηνόκριτου Μητροδώρου, που υπήρξε δημόσιος ιατρός του Δήμου της αρχαίας ελληνικής πόλεως της Βρυκούντος του νησιού της Καρπάθου κατά τον 3ο π.Χ. αι. (πραγματοποιήθηκε επί Κοινοτάρχη Κωνσταντίνου Μηνά Τσαμπανάκη, μετά από πρόταση του τότε Αντιπροέδρου του Δ.Σ. του Πολιτιστικού Οργανισμού Κοινότητας Ολύμπου Καρπάθου (Π.Ο.Κ.Ο.Κ.) Γιώργου Νικ. Τσαμπανάκη).

Η Αυτοδιοίκητη Κοινότητα Ολύμπου Καρπάθου είχε επίσης υπογράψει σύμφωνα φιλίας και συνεργασίας με τους παρακάτω δήμους:

• Δήμος Ρόδου (1998) (πραγματοποιήθηκε επί Κοινοτάρχη Μιχαήλ Κων. Πρωτόπαπα μετά από πρόταση του τότε Προέδρου του Δ.Σ. της Αδελφότητας Ολυμπιτών Ρόδου "Η Βρυκούς" Μανώλη Μιχ. Μακρή).
• Δήμος Κερατσινίου (2004) (πραγματοποιήθηκε επί Κοινοτάρχη Νικολάου Παύλ. Κανάκη μετά από πρόταση του τότε Προέδρου του Δ.Σ. της Αδελφότητας των Απανταχού Ολυμπιτών Καρπάθου "Η Δήμητρα" (Πειραιά) Ντίνου Νικ. Μαστρομανώλη).

Τόσο η αδελφοποίηση, όσο και οι συνεργασίες έχουν επεκταθεί σήμερα, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Σχεδίου Καλλικράτης, στον Καλλικράτειο Δήμο Καρπάθου και στα Δημοτικά σχήματα που διαδέχτηκαν τα προαναφερθέντα συμβληθέντα μέρη.

Εκκλησιαστική Διοίκηση

Όλυμπος, ο καθεδρικός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγία η Σελλαγιώτισσα) στο Πλατύ.

Η περιοχή της Κοινότητας Ολύμπου Καρπάθου συγκροτεί την Αρχιερατική Περιφέρεια Ορεινής Καρπάθου της Ιεράς Μητροπόλεως Καρπάθου και Κάσου. Αυτή περιλαμβάνει: α. την Ενορία του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Ολύμπου Καρπάθου (Παναγία η Σελλαγιώτισσα) και β. την Ενορία του Ιερού Ναού Ζωοδόχου Πηγής Διαφανίου Καρπάθου (Παναγία η Διαφανιώτισσα).

Εκπαίδευση

Η Όλυμπος είναι έδρα του Γυμνασίου Ολύμπου Καρπάθου και τριών Λυκειακών Τάξεων του Γενικού Λυκείου Καρπάθου που εδρεύει στο χωριό Απέρι της Καρπάθου. Το Δημοτικό Σχολείο Ολύμπου έχει συγχωνευτεί με το Δημοτικό Σχολείο Διαφανίου και έχει έδρα το Διαφάνι.

Υγειονομική Περίθαλψη

Η υγειονομική περίθαλψη στον πληθυσμό της ευρύτερης περιοχής της Ολύμπου παρέχεται από το Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Ολύμπου Καρπάθου το οποίο εδρεύει στον ομώνυμο οικισμό και υπάγεται στο Γενικό Νοσοκομείο Καρπάθου "Άγιος Ιωάννης ο Καρπάθιος".

Στην Όλυμπο και συγκεκριμένα στη θέση "Λακάνη" λειτουργεί το Δημοτικό Ελικοδρόμιο Ολύμπου Καρπάθου το οποίο εξυπηρετεί συν τοις άλλοις και τις επείγουσες αεροδιακομιδές ασθενών της Βορείου Καρπάθου.

Δημόσια Τάξη - Σώματα Ασφαλείας

Στο Διαφάνι εδρεύουν τόσο ο Αστυνομικός Σταθμός όσο και ο Λιμενικός Σταθμός Διαφανίου Καρπάθου που συμβάλλουν στην τήρηση της δημόσιας τάξης στην περιοχή. Στην θέση Αποσκίνου λειτουργεί κατά τους θερινούς μήνες πυροφυλάκιο για την προστασία των δασών πεύκης της Βόρειας Καρπάθου. Στην Όλυμπο τέλος έχει την έδρα του ο Αρχαιοφύλακας Βορείου Καρπάθου.

Όλυμπος, λεπτομέρεια σπιτιού της Δυτικής πλευράς του χωριού.