Ιάκωβος Καμπανέλλης

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης (2 Δεκεμβρίου 1921 - 29 Μαρτίου 2011) ήταν Έλληνας θεατρικός συγγραφέας, στιχουργός, σεναριογράφος, δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός. Από τα θεατρικά του έργα τα πλέον γνωστά είναι "Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια", "Έβδομη μέρα της δημιουργίας", "Η Αυλή των θαυμάτων", "Ηλικία της νύχτας", "Παραμύθι χωρίς όνομα", "Γειτονιά των Αγγέλων", "Βίβα Ασπασία", "Οδυσσέα γύρισε σπίτι", "Αποικία των τιμωρημένων", "Το μεγάλο μας τσίρκο", "Ο εχθρός λαός" και "Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα".

Ιάκωβος Καμπανέλλης
Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ιάκωβος Καμπανέλλης (Ελληνικά)
Γέννηση	2 Δεκεμβρίου 1921 Νάξος
Θάνατος	29 Μαρτίου 2011 (89 ετών) Αθήνα
Αιτία θανάτου	νεφρική ανεπάρκεια
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Εθνικότητα	Ελληνική
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Ιδιότητα	δημοσιογράφος, σεναριογράφος, ποιητής, σκηνοθέτης κινηματογράφου, θεατρικός συγγραφέας, συγγραφέας, στιχουργός και τραγουδοποιός
Αδέλφια	Γιώργος Καμπανέλλης
Είδος τέχνης	Θεατρικός συγγραφέας
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης γεννήθηκε στη Νάξο στις 2 Δεκεμβρίου 1921.^[1] Ήταν το έκτο από τα εννέα παιδιά του Στέφανου Καμπανέλλη, εμπειρικού φαρμακοποιού, και της Αικατερίνης Λάσκαρη. Ο πατέρας του καταγόταν από τη Χίο, ενώ η μητέρα του προερχόταν από παλιά αρχοντική οικογένεια της Κωνσταντινούπολης. Στη Νάξο, στις δύο πρώτες τάξεις του Γυμνασίου, είχε συμμαθητή τον Μανώλη Γλέζο.

Το 1935 η οικογένειά του μετέβη για μόνιμη εγκατάσταση στην Αθήνα. Εργαζόταν το πρωί και το βράδυ σπούδαζε τεχνικό σχέδιο στη Σιβιτανίδειο. Το φθινόπωρο του 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και οδηγήθηκε και κρατήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν μέχρι τον Μάιο του 1945, οπότε και απελευθερώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις.

Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, μαγεύτηκε από τις παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν, τον χειμώνα του 1945-46. Προσπάθησε να γίνει ηθοποιός, ελλείψει όμως γυμνασιακού απολυτηρίου δεν έγινε αποδεκτός από το Εθνικό Θέατρο. Έτσι αφοσιώθηκε στο γράψιμο. Τον Καμπανέλλη ανακάλυψε ο Αδαμάντιος Λεμός. Το πρώτο θεατρικό έργο του ήταν «Ο χορός πάνω στα στάχυα», που παρουσιάστηκε τη θερινή θεατρική περίοδο του 1950 από τον θίασο Λεμού στο Θέατρο «Διονύσια» της Καλλιθέας.^[2]

Τον Οκτώβριο του 1981 τοποθετήθηκε στη θέση του διευθυντή ραδιοφωνίας της ΕΡΤ. Έγινε ακαδημαϊκός το 1999, στη νέα έδρα του Θεάτρου της Ακαδημίας Αθηνών. Το 2000 του απονεμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το παράσημο του Ανώτερου Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα.

Ήταν αδελφός του ηθοποιού Γιώργου Καμπανέλλη (ζεν πρεμιέ του ελληνικού κινηματογράφου της δεκαετίας του '60). Μαζί με τον αδελφό του σκηνοθέτησε την ταινία "Το κανόνι και τ' αηδόνι" το 1968.

Πέθανε στις 29 Μαρτίου 2011, λόγω νεφροπάθειας, λίγες μέρες μετά τον θάνατο της γυναίκας του Νίκης.^[3][4]

Όλα τα έργα που παίχτηκαν

• Χορός πάνω στα στάχυα - Θίασος Αδαμάντιου Λεμού, 1950^[5]
• Έβδομη μέρα της δημιουργίας - Εθνικό Θέατρο, Β' Σκηνή, 1955-56
• Αυτός και το παντελόνι του και η Κρυφή ζωή του Γουώρεν Μήττυ(μονόπρακτα) - Βασίλης Διαμαντόπουλος, 1957
• Η αυλή των θαυμάτων - Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», 1957-58^[5]
• Η ηλικία της νύχτας - Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», 1958-59
• Ο Γορίλας και η Ορτανσία - Θίασος Έλσας Βεργή, 1959
• Παραμύθι χωρίς Όνομα - Νέο Θέατρο Βασίλη Διαμαντόπουλου - Μαρίας Αλκαίου 1959-60^[5]
• Γειτονιά των αγγέλων - Θίασος Καρέζη, 1963-64
• Βίβα Ασπασία - Θίασος Καρέζη, 1966-67
• Οδυσσέα γύρισε σπίτι - Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», 1966-67
• Αποικία των τιμωρημένων - Πειραματικό Θέατρο Μαριέττας Ριάλδη, 1970-71
• Ασπασία - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1971-72
• Το μεγάλο μας τσίρκο - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1972-73
• Το κουκί και το ρεβύθι - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1974
• Ο εχθρός λαός - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1975
• Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα - Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», 1976-77
• Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού - Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», 1978-79
• Ο μπαμπάς ο πόλεμος - Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», 1981
• Ο αόρατος Θίασος - Εθνικό Θέατρο, 1988
• Ο δρόμος περνά από μέσα - 1992
• Τρεις σε μοναξιά (Ο πανηγυρικός, Αυτός και το παντελόνι του, Ο επικήδειος) - Θέατρο Στοά, 1992, Θανάσης Παπαγεωργίου.
• Σιλωάμ και Ο κρυφός ήλιος" - Θέατρο Τζένη Καρέζη, 2016

Έγραψε επίσης σενάρια κινηματογραφικών ταινιών κυριότερα των οποίων είναι:

• Στέλλα σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη
• Ο δράκος σε σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου.
• Το ποτάμι σε σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου
• Αρπαγή της Περσεφόνης σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου
• Η Χιονάτη και τα 7 γεροντοπαλίκαρα σε σκηνοθεσία του ιδίου
• Το κανόνι και τ' αηδόνι σε σκηνοθεσία του ιδίου και του αδερφού του, του Γιώργου Καμπανέλλη
• Κορίτσια στον ήλιο σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη

Επίσης ο Ιάκωβος Καμπανέλλης συνέγραψε και το βιβλίο Μαουτχάουζεν, όπου εξιστορεί όσα έζησε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης από το 1943 ως το 1945. Η διήγηση γίνεται σε δύο χρόνους, καθώς ο αφηγητής αναφέρεται εναλλάξ στη ζωή στο απελευθερωμένο πλέον στρατόπεδο και στη ζωή κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας. Η αφήγηση, συνταρακτικά απλή και ανθρώπινη, παρέχει πληροφορίες για τις θηριωδίες που έλαβαν χώρα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά ρίχνει φως και σε μία πιο άγνωστη πτυχή του δράματος: της επανάκτησης της ζωής από τους επιζήσαντες μέσα από την περιγραφή των αντικειμενικών συνθηκών αλλά και της ψυχολογικής κατάστασης των θυμάτων τις πρώτες μέρες της απελευθέρωσής τους. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος.

Έργα του Ιάκωβου Καμπανέλλη έχουν μεταφρασθεί και παιχτεί στην Αγγλία, Αυστρία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ρωσία, Κίνα, Η.Π.Α και Σουηδία. Ασχολήθηκε επίσης με τη δημοσιογραφία στις εφημερίδες Ελευθερία (1963-65), Ανένδοτος (1965-66) και από το 1975 στα Νέα. Υπήρξε επίσης μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων.

Εκδόσεις των έργων του

• Καμπανέλλης Ιάκωβος, Μαουτχάουζεν, Εκδόσεις Θεμέλιο (1961), Εκδόσεις Κέδρος (1995)
• Καμπανέλλης Ιάκωβος, Η αρπαγή της Περσεφόνης: Σενάριο για την ομώνυμη ταινία του Γρηγόρη Γρηγορίου, εκδ. Αιγόκερως (1996)
• Καμπανέλλης Ιάκωβος, Θέατρο, τομ 1-8, εκδ. Κέδρος (1999-2010)

Θεατρικές Παραστάσεις

Κατάλογος ελληνικών παραστάσεων των θεατρικών έργων του Καμπανέλλη

Κληρονομιά

Το 2004, το 45ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πρόβαλε την ταινία του Το κανόνι και τ' αηδόνι (1968) στο πλαίσιο του αφιερώματος Ιάκωβος Καμπανέλλης: Από το θέατρο στο σινεμά. ^[6]

Πηγές

• www.kambanellis.gr
• Who's Who 1979 σ. 245-246.
• Καμπανέλλης Ιάκωβος, Μαουτχάουζεν, εκδ. Κέδρος, Αθήνα 1995