Μεσοχώρα Τρικάλων

Η Μεσοχώρα (πρώην Βιτσίστα, μετονομάστηκε το 1928^[1]) είναι ορεινός οικισμός στο ΝΔ τμήμα του νομού Τρικάλων, με 141 μόνιμους κατοίκους (απογραφή του 2011),^[2] σε υψόμετρο 800 μέτρων με την ανύψωση του να φτάνει τα 916 μέτρα υψόμετρο,^[3] ανάμεσα στις κορυφές Μύτικας και Αυγό της Νότιας Πίνδου, στα ανατολικά του ποταμού Αχελώου. Η Μεσοχώρα μαζί με τους οικισμούς Εξοχή (0 κ.) και Σπίτια (2 κ.) αποτελεί την τοπική κοινότητα Μεσοχώρας, η οποία υπάγεται διοικητικά στη δημοτική ενότητα Πινδέων του δήμου Πύλης της περιφερειακής ενότητας Τρικάλων. Η τοπική κοινότητα της Μεσοχώρας εκτείνεται σε 28 τ.χλμ. περίπου (απογραφή 2011).^[4] Απέχει 48 χλμ από την Πύλη και 65 χλμ από τα Τρίκαλα. Συνορεύει με τα χωριά Αρματολικό Τρικάλων και Βαθύρρευμα Τρικάλων.

Μεσοχώρα
Μεσοχώρα Μεσοχώρα
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Αποκεντρωμένη Διοίκηση	Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας
Περιφέρεια	Θεσσαλίας
Περιφερειακή Ενότητα	Τρικάλων
Δήμος	Πύλης
Δημοτική Ενότητα	Πινδαίων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Θεσσαλία
Νομός	Τρικάλων
Υψόμετρο	804 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	157
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Βιτσίτσα
Ταχ. κώδικας	420 37
Τηλ. κωδικός	2434
δεδομένα

Γεωγραφικά στοιχεία

Η Μεσοχώρα βρίσκεται στην περιοχή της Πίνδου, στις όχθες του Αχελώου (Ασπροπόταμου) ποταμού, στο δρόμο Άρτας - Τρικάλων. Περιβάλλεται από τις κορφές της Πίνδου - Αυγό, Αλαμάνος, Τσιγκόρι - με υψόμετρο 820μ. Κατοικείται χειμώνα-καλοκαίρι. Μέχρι τη δεκαετία του ΄80 διέθετε Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο, Αγροτικό Ιατρείο, Ταχ. Γραφείο, Αστ. Σταθμό.

Βρίσκεται στο χώρο υδροηλεκτρικού έργου που έχει κατασκευασθεί νοτιοτερα στη θέση Γλύστρα. Το έργο βρίσκεται εκτός χρήσης μέχρι σήμερα (2025), λόγω δικαστικών διαμαχών. Εκτιμάται οτι η λειτουργία του θα αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της περιοχής. Το έργο αυτό δεν σχετίζεται με τα έργα στην περιοχή Συκιάς (βορειότερα) και που επρόκειτο να δημιουργήσουν ένα φράγμα μέσω του οποίου ένα μέρος των νερών του Αχελώου θα εκτρέπετο προς τη Θεσσαλία. Το έργο αυτό είναι επίσης "παγωμένο".

Διοικητικές μεταβολές

• Το 1883, ο οικισμός, με την τότε ονομασία Βιτσίστα και πληθυσμό 503 κατοίκους, ορίζεται έδρα του νεοϊδρυθέντα δήμου Κοθωνίων.^[5]
• Το 1912, αποφασίζεται οι οικισμοί που έχουν πάνω από 300 κατοίκους και σχολείο στοιχειώδους εκπαίδευσης, να αποτελέσουν αυτοτελείς κοινότητες. Ο οικισμός Βιτσίστα αποσπάται από το δήμο Κοθωνίων, ο οποίος καταργείται και ορίζεται έδρα της κοινότητας Βιτσίστας. Στη νεοϊδρυθείσα κοινότητα Βιτσίστας προσαρτώνται οι οικισμοί Βαθύρρευμα, Γκιόνθι (σημερινό Λιβαδοχώρι), Βαρδάρι (σημερινό Παράμερο) και Πλόπι (σημερινή Νέα Πεύκη).^[6]
• Το 1919, οι οικισμοί Βαθύρρευμα, Γκιόνθι και Βαρδάρι αποσπώνται από την κοινότητα της Βιτσίστας και προσαρτώνται στην νεοσύστατη κοινότητα του Βαλκάνου.^[7]
• Το 1924, οι οικισμοί Καψάλι και Διαλεγμένο προσαρτώνται στην κοινότητα Βιτσίστας.^[8]
• Το 1928, στην απογραφή, ο οικισμός και η κοινότητα Βιτσίστα μετονομάζονται σε Μεσοχώρα^[9] και οι οικισμοί Καψάλι και Διαλεγμένο καταργούνται.^[10]
• Το 1940, στην απογραφή, αναγνωρίζονται οι οικισμοί Σπηλιά, Τούρνος, Σπίτια, Πλάτανος (σημερινή Εξοχή) και προσαρτώνται στην κοινότητα της Μεσοχώρας.^[10]
• Το 1961, στην απογραφή, αναγνωρίζεται ο οικισμός Καψάλιον (19 κ.) και προσαρτάται στην κοινότητα Μεσοχώρας.^[11]
• Το 1966, αποσπώνται από την κοινότητα Μεσοχώρας οι οικισμοί Νέα Πεύκη, Καψάλιον και προσαρτώνται στη νεοϊδρυθείσα κοινότητα της Νέας Πεύκης.^[12]
• Το 1997, με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας (νόμος 2539/97), η κοινότητα καταργείται και ο οικισμός προσαρτάται νεοϊδρυθέντα δήμο Πινδαίων με έδρα τον οικισμό Στουρναραίικα.^[13][14]
• Το 2010, με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης (νόμος 3852/2010), ο δήμος Πινδαίων καταργείται και ο οικισμός προσαρτάται στο δήμο Πύλης.^[15]

Σήμερα, μετά τη τελευταία μεταβολή του 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης), η Μεσοχώρα μαζί με τους οικισμούς Εξοχή (0 κ.) και Σπίτια (2 κ.) αποτελεί την τοπική κοινότητα Μεσοχώρας, η οποία υπάγεται στη δημοτική ενότητα Πινδέων του δήμου Πύλης της περιφερειακής ενότητας Τρικάλων.

Απογραφές

Πληθυσμιακή εξέλιξη

Η μεταβολή του μόνιμου πληθυσμού έχει ως εξής:

Έτος	1883	1889	1896	1907	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	503	483	688	883	480	631	541	189	284	245	249	459	198	141
Πηγές	[5]	[16]	[17]	[18]	[19]	[20]	[21]	[22]	[23]	[24]	[25]	[26]	[3]	[2]

Η πορεία του πληθυσμού της Κοινότητας Μεσοχώρας ανά έτος απογραφής είναι: 1881: 503, 1889: 483, 1896: 688, 1907: 883, 1920: 683 (Βιτσίστα:480, Πλόπι: 203), 1928: 888 (Μεσοχώρα:631, Πλόπι:257), 1940: 1304, [Μεσοχώρα: 541, Πλάτανος:194, Πλόπιον: 255, Σπίτια:193, Τούρνος: 121] 1951: 491 (Μεσοχώρα:189, Πλάτανος: 77, Πλόπι: 176, Σπίτια: 6, Τούρνος: 43 ) 1961: 520 (Μεσοχώρα: 284, Εξοχή: 39, Καψάλι: 19, Ν. Πεύκη: 13, Σπίτια: 4, Τούρνος: 41) 1971: 275, (Μεσοχώρα: 245, Εξοχή:20, Σπίτια:4, Τούρνος:6) 1981: 264, (Μεσοχώρα: 249, Εξοχή: 5, Σπίτια: 8, Τούρνος: 2), 1991: 529 (Μεσοχώρα:459, Εξοχή: 24, Σπίτια: 8, Τούρνος: 28) 2001: 212 (Μεσοχώρα: 198, Εξοχή: 15, Σπίτια: 1)^[3] 2011:143 (Μεσοχώρα: 141, Εξοχή:0, Σπίτια:2)

Άλλα στοιχεία

• Απογραφή 2011. Απογράφησαν 141 μόνιμοι κάτοικοι και 190 παρόντες^[27] (πραγματικός ή de facto πληθυσμός). Η τοπική κοινότητα εκτείνεται σε 27,869 τ.χλμ.^[4]
• Απογραφή 2001. Απογράφησαν 198 μόνιμοι κάτοικοι, από τους οποίους οι 186 ήταν ομοδημότες και οι 12 ετεροδημότες. Το δημοτικό διαμέρισμα εκτεινόταν σε 27,619 τ.χλμ.^[3]

Ιστορικά στοιχεία

Μυθολογία

Στην αρχαιότητα η περιοχή αποτελούσε τμήμα της χώρας των Αθαμάνων. Πολλοί μύθοι συνδέονται με το μυθικό βασιλιά Αθάμαντα, ενώ συναρπαστικοί είναι και οι μύθοι για τον Αχελώο. Από τον Μεσαίωνα, ο άνω Αχελώος ονομάζεται Άσπρος ή Ασπροπόταμος, λόγω της άσπρης (από κροκάλες και χαλίκια) κοίτης του. Και εδώ η λαϊκή φαντασία έπλασε το μύθο της διαφορετικής πορείας των τριών ποταμών που πηγάζουν από το όρος Περιστέρι - του Αράχθου, του Πηνειού (Σαλαμπριάς) και του Άσπρου.

Αρχαιότητα και Μεσαίωνας

Στα ιστορικά χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής ακολουθούν την ιστορική πορεία των Αθαμάνων. Σύμφωνα με τις τελευταίες αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή εντοπίστηκαν αραιοκατοικημένοι παραποτάμιοι οικισμοί των πρώτων ρωμαϊκών χρόνων στην περιοχή Λούτσες και πιθανόν στο Παλιχώρι. Αργότερα το χωριό μεταφέρεται στη σημερινή του θέση και από τότε (6ος-7ος αι.) κατοικείται ανελλιπώς. Όλα αυτά τα χρόνια η Βιτσίστα γνώρισε επιδρομές από Ρωμαίους, Νορμανδούς, Φράγκους και Τούρκους.

Νεότερα χρόνια

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, η Βιτσίστα ακολουθεί την τύχη της άλλης Ελλάδας. Το ορεινό της περιοχής φιλοξενεί κλέφτες και αρματολούς, με ονομαστότερο το Ν. Στορνάρη, και ευνοεί επαναστατικές δραστηριότητες.

Μετά την Επανάσταση του 1821, το χωριό αναπτύσσεται οικονομικά και πληθυσμιακά και η μέρα της ελευθερίας (25 Αυγ.1881) βρίσκει τη Βιτσίστα ως το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής. Η διοικητική διαίρεση της περιοχής ορίζει τη Βιτσίστα (503 κατ.) πρωτεύουσα του δήμου Κοθωνίων (3.700 κατ.), με έμβλημα «κριόν πίνοντα ύδωρ εκ λεκάνης», και για τα επόμενα εξήντα χρόνια θα γνωρίσει τη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική ακμή (1940, κάτ. 1049). Από το 1912 καταργούνται οι ορεινοί δήμοι και η Βιτσίστα γίνεται κοινότητα, ενώ το 1928 μετονομάζεται σε Μεσοχώρα. Η περίοδος της δεκαετίας του '40 είναι μια δραματική περίοδος που στοίχισε στη Μεσοχώρα δραστήριο έμψυχο δυναμικό και υλικές καταστροφές αλλά σήμανε κυρίως μια κλιμακούμενη παρακμή, αφού ποτέ πια δεν απέκτησε το μόνιμο πληθυσμό του 1940.

Γερμανική κατοχή και Εθνική Αντίσταση

Κατά την περίοδο της κατοχής στην Μεσοχώρα πραγματοποιήθηκε η μάχη της Μεσοχώρας. Η εκκαθαριστική επιχείρηση των Γερμανών εναντίον των αντάρτικων ομάδων της Πίνδου άρχισε στις 17 Οκτωβρίου του 1943. Η εξόρμησή τους έγινε από τη Κόνιτσα, Γιάννενα, Άρτα και Τρίκαλα. Η διάταξή τους είχε ως τελικό στόχο την κατάληψη του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ στο Περτούλι Τρικάλων. Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν στην περιοχή Νεράιδας-Θεοδώριανων προκάλεσαν μεγάλο αναβρασμό στους ορεινούς πληθυσμούς. Ο Ναπολέων Ζέρβας με τη βοήθεια του Ν. Χονδρού, ο οποίος τον κάλυψε στη Νεράιδα, κατάφερε να διαφύγει με πολλά γυναικόπαιδα προς τους Μελισσουργούς της Άρτας.

Η Μεσοχώρα γίνεται για λίγο η έδρα της Εθνικής Αντίστασης. Εδώ συναντιούνται οι κορυφαίοι ηγέτες του ΕΛΑΣ Στέφανος Σαράφης, Άρης Βελουχιώτης, Σαμαρινιώτης και άλλοι και επίσης καταφτάνουν οι Άγγλοι σύνδεσμοι της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής που ήταν στο αρχηγείο του Ζέρβα. Το στρατηγείο του Άρη Βελουχιώτη στεγαζόταν στα Σακαίικα, στο συνοικισμό Σπίτια. Αυτός ανέθεσε την υπεράσπιση των γεφυρών Μεσοχώρας και Μυρόφυλλου στον ίλαρχο Γ. Ζαρογιάννη (Καβαλάρη). Οι κάτοικοι της Μεσοχώρας ζουν στιγμές αγωνίας. Άλλοι πιστεύουν ότι δεν θα σπάσει η άμυνα στο στενό της γέφυρας, άλλοι πιστεύουν στο αήττητο των Γερμανών, όλοι όμως σκέπτονται τις οικογένειές και τις περιουσίες τους.

Ο ίδιος ο Γ. Ζαρογιάννης γράφει: «(…)το τάγμα κατέλαβε θέσεις χιαστί της γέφυρας, επί των υψωμάτων, τα οποία προσφέρονταν για την άμυνά της (…)Χαράματα, την 1η Νοεμβρίου, άρχισε να εμφανίζεται η εμπροσθοφυλακή και η φάλαγγα υπολογίστηκε σε δύναμη συντάγματος, συνοδευόμενη από ορειβατική πυροβολαρχία. Μόλις έφτασαν σε απόσταση 200μ. άρχισε η μάχη, χωρίς να μπορούν να πλησιάσουν τη γέφυρα απ’ τα διασταυρούμενα πυρά. Το ποτάμι ήταν αδιάβατο, το μόνο τρωτό μας σημείο ήταν το αριστερό μας προς τα Σακαίικα. Μέχρι τις 2 μ.μ. οι Γερμανοί βρίσκονται καθηλωμένοι με αρκετές απώλειες. Το πυροβολικό τους έβαλε συνεχώς εναντίον μας. Μια ομάδα Γερμανών προσπαθεί να περάσει το κατεβασμένο ποτάμι. Εμείς είχαμε τοποθετήσει στο αριστερό της διάταξής μας ένα στοιχείο οπλοπολυβόλου που μετά από μια ώρα σίγησε. Πήγα με το Βασίλη Κανάκη να δω τι συμβαίνει και βρεθήκαμε μπροστά σε Γερμανούς. Το στοιχείο είχε αιχμαλωτιστεί. Γυρίσαμε και δώσαμε εντολή σύμπτυξης των τμημάτων και στο βαρύ πολυβόλο στο κέντρο της διάταξής μας να μας καλύψει. Πράγματι ο σκοπευτής Στέλιος Μπέικος καθήλωσε τους Γερμανούς και συμπτύχθηκαν οι δυνάμεις μας.(…)Δικές μας απώλειες νεκροί και αγνοούμενοι 12, των Γερμανών 19 νεκροί από πληροφορίες των κατοίκων(…)»

Πρέπει να προσθέσουμε πως οι Γερμανοί, αφού νίκησαν τις δυνάμεις του Ν Ζέρβα στη Νεράιδα, κατηφόρισαν στον Αχελώο, έκαψαν το εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής, όπου ο ΕΔΕΣ είχε εγκαταστήσει πρόχειρο νοσοκομείο, μαζί με τους 12 τραυματίες-αντάρτες. Τότε σκοτώθηκαν και ο Βασ. Μαγγίνας από τη Μεσοχώρα και ο Κ. Χονδρός από την Κορυφή που προσπαθούσαν να διαφύγουν μετά τη μάχη. Το βράδυ της 31ης Οκτωβρίου οι Γερμανοί διανυκτέρευσαν στη θέση Λογγιές του χωριού Αετός. Το πρωί ξεκίνησαν από τη «Βρύση του Παππά», έφτασαν στο «Πετράλωνο», δηλαδή ψηλότερα από τις θέσεις των ανταρτών, κατάφεραν με εύστοχα πυρά να εξουδετερώσουν το πολυβόλο στη θέση «Κατσαούνο» και τελικά να υπερφαλαγγίσουν τους αντάρτες κατεβαίνοντας από τον Πλάτανο και τα Βαρκά. Οι αντάρτες, όπως είδαμε, αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν προς το Στουρνάρι.

Η μάχη της Μεσοχώρας, παρά την ήττα και τις απώλειες, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στον αντιστασιακό αγώνα, αφού η καθήλωση για 24 ώρες των Γερμανών επέτρεψε στην 1η Μεραρχία του ΕΛΑΣ να ανασυγκροτηθεί και να συγκεντρώσει τους σκόρπιους άντρες της. Όμως η Μεσοχώρα ήταν πλέον στο έλεος των Γερμανών. Εκεί έφτασαν, μετά από γενναία απόφασή τους και παρουσιάστηκαν ως εκπρόσωποι των κατοίκων, οι Αθαν. Δ. Σακκάς, Νίκ. Δ. Σακκάς, Μάνθος Καραγεώργος, Θόδωρος Γιαννούλας και Ηλίας Γλαβάς, προερχόμενοι προφανώς από τα Σπίτια και υψώνοντας λευκή σημαία, παρακάλεσαν τους Γερμανούς να μην κάψουν το χωριό. Αυτοί τους πήραν μαζί τους, ως ομήρους προς το Περτούλι, αλλά κατάφεραν μες στο δάσος να δραπετεύσουν και να γυρίσουν στο χωριό.

Οι Γερμανοί μπήκαν στο χωριό την 1/11/1943, ημέρα Δευτέρα, γύρω στις 4 μ.μ. Διανυκτέρευσαν στο χωριό αφού πρώτα έκαψαν μερικά σπίτια. Εγκατέστησαν το αρχηγείο τους στο σπίτι του Γιαννακούλα Τσιμπίδα, ενώ είχαν τοποθετήσει σκοπιές γύρω από το χωριό. Μετά από έρευνα βρήκαν και σκότωσαν τον υπερήλικα Νίκο Παπαχαράλαμπο και έκαψαν ζωντανή στο σπίτι της την Ελένη Παπαευθυμίου. Το ίδιο απόγευμα είδαν σε μονοπάτι του υψώματος «Πύργος», απέναντι από το Παλιχώρι, το Λάμπρο Καλατζή τον οποίο σκόπευσαν και τραυμάτισαν θανάσιμα.

Το επόμενο πρωί άρχισε η πυρπόληση του χωριού. Κάηκαν το σχολείο, το αρχείο της κοινότητας και 125 σπίτια, δηλαδή το 80% του συνόλου, αφού πρώτα λεηλατήθηκαν από τους ίδιους και Έλληνες συνεργάτες τους. Σεβάστηκαν την εκκλησία που σώθηκε μαζί με το πολύτιμο τέμπλο της. Μετά την πυρπόληση του χωριού οι Γερμανοί έχοντας μαζί τους ομήρους προχώρησαν προς Τυφλοσέλι και Περτούλι.

Οι κάτοικοι είχαν διαφύγει τις προηγούμενες μέρες στις ρεματιές του Βακαριώτη, στα δάση κοντά στις Αρμύρες και το Στουρνάρι, στον Ίταμο και το Ξηροβούνι. Μόλις απομακρύνθηκαν οι Γερμανοί, επέστρεψαν στο χωριό ενώ τα ερείπια ακόμη κάπνιζαν. Θρήνοι και σπαραγμοί ακούγονταν παντού. Μάταια έψαχναν να βρουν κάτι χρήσιμο μες στα χαλάσματα. Ζώα, υφαντά, κεντήματα, περιουσίες που είχαν φέρει από τα ξένα χάθηκαν για πάντα. Η καταστροφή ήταν σχεδόν ολοκληρωτική. Ο χειμώνας πλησίαζε και οι περισσότεροι δεν είχαν σπίτι να ξεχειμωνιάσουν. Μοιραία όσοι δεν είχαν συγγενείς που τα σπίτια τους δεν κάηκαν να φιλοξενηθούν, έφτιαξαν πρόχειρες καλύβες και καταλύματα. Πολλοί όμως πήραν το δρόμο της προσφυγιάς για τα χωριά του θεσσαλικού κάμπου.

Μεταπολεμική περίοδος

Η Μεσοχώρα ανασυγκροτήθηκε τη μεταπολεμική περίοδο, οργανώθηκε και μετά τη μεταπολίτευση η βελτίωση του δρόμου έδωσε ελπίδες για ανάπτυξη της περιοχής. Η έναρξη όμως του υδροηλεκτρικού έργου Μεσοχώρας δημιούργησε στασιμότητα, αναταραχή στους κατοίκους και αβέβαιο μέλλον.^[28]

Οικονομική ζωή - δραστηριότητες

Απόδημοι

Στις αρχές του 20ου αι., μια ομάδα Μεσοχωριτών (Βιτσίστα τότε) αναζήτησε καλύτερη τύχη στην μακρινή Αμερική. Όσοι έφταναν τότε στην Αμερική καταγράφονταν από τις αρχές καθώς και από τις εταιρείες των πλοίων που τους μετέφεραν σε καταστάσεις επιβίβασης. Εντοπίστηκαν καταγεγραμμένοι οι: Νικόλαος και Λεωνίδας Κατσούδας, Μπρέλλας Γεώργιος, Τσιμπίδας Γεώργιος και Λεωνίδας, Σακκάς Στυλιανός, Διαμαντής Παναγιώτης, Αθανασούλας Δημήτριος, Χαλιμούρδας Δημήτριος ενώ αναφέρονται και τα ονόματα των Δ. Παπαδημητρίου, Αθ. Γλαβά.^[29]

Λαογραφικά στοιχεία

Εκκλησίες και Ξωκλήσια

• Η Κοίμηση της θεοτόκου.
• Η Αγία Τριάδα.
• Αη-Λιάς: Ξωκλήσι κοντά στο συνοικισμό Σπίτια. Η μνήμη του εορτάζεται στις 20 Ιουλίου και οργανώνεται και μικρό πανηγύρι.
• Αη-Γιάννης: Ξωκλήσι προς τιμήν του Ιωάννη του Βαπτιστή. Η μνήμη του εορτάζεται με λειτουργία στις 24 Ιουνίου.
• Άγιοι Απόστολοι: Ξωκλήσι στο νεκροταφείο του χωριού. Η μνήμη τους εορτάζεται στις 30 Ιουνίου.

Φυσικό περιβάλλον

Η χλωρίδα είναι ιδιαίτερα πλούσια με δάση ελάτης και κέδρου, βελανιδιές, κουμαριές, δασική φτέρη αλλά και χιλιάδες καρποφόρα δέντρα, ήμερα και άγρια, όπως καρυδιές, κερασιές φουντουκιές (λεπτοκαρυές), κορομηλιές, μηλιές, κρανιές, αγριαχλαδιές (γκορτσιές) κ.ά. Η ποικιλία άγριων βοτάνων είναι ιδιαίτερα πλούσια, με τη ρίγανη να επικρατεί, γεγονός που ευνοεί την παραγωγή ανθόμελου.

Στην περιοχή υπάρχουν λαγοί και πέρδικες γι΄ αυτό δεκάδες κυνηγοί την επισκέπτονται συχνά. Αρπακτικά πουλιά όπως ο σταυραετός, ο γύπας (όρνιο) και το γεράκι φωλιάζουν στις γύρω απόκρημνες κορυφές. Λύκοι εμφανίζονται συχνά, όπως αλεπούδες και κουνάβια καθώς και πολλά τρωκτικά όπως οι βερβέρες. Αραιά εμφανίζονται αρκούδες και μάλλον είναι το νοτιότερο σημείο εμφάνισής τους στον ελλαδικό χώρο. Πολλά πουλιά φτερουγίζουν στα γύρω δάση.

Σύγχρονη εποχή-προβλήματα-προοπτικές

Η εκτροπή του Αχελώου και το φράγμα

Μια από τις πιο πρόσφατες προτάσεις Ελλήνων επιστημόνων και πολιτικών για την αξιοποίηση του Αχελώου είναι η εκτροπή του μέσω μιας σήραγγας που οδηγεί προς το θεσσαλικό κάμπο, που αντιπροσωπεύει το 14% του συνόλου του καλλιεργούμενου έδαφος της Ελλάδας. Σύμφωνα με αυτά τα σχέδια, με την εκτροπή αυτή λύνεται σε μεγάλο βαθμό το αρδευτικό πρόβλημα της Θεσσαλίας, γιατί θα αρδευτούν ακόμη 2.000.000 στρέμματα. Παράλληλα θα γίνει δυνατή η παραγωγή 500.000 κιλοβατωρών ηλεκτρικής ενέργειας και θα αναζωογονηθεί, με ένα μέρος των υδάτων του Αχελώου, ο Πηνειός, που κινδυνεύει να γίνει ξεροπόταμος, με όλες τις αναπόφευκτες επιπτώσεις στο κλίμα, στην οικολογία και στις καλλιέργειες της περιοχής.

Παράλληλα, όμως, έχουν εκφραστεί έντονες και σοβαρές αντιρρήσεις για το έργο. Υποστηρίζεται πως η εκτροπή του Αχελώου είναι αντίθετη με την αναθεωρημένη Κοινή Αγροτική Πολιτική, αφού θα στηρίξει εντατικές καλλιέργειες^[30] επιδοτούμενων προϊόντων με ευρεία χρήση χημικών εισροών. Κατά ορισμένες απόψεις, αντί να ενισχύονται οι παραδοσιακές μορφές ορεινής γεωργίας και η ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού, η κατασκευή του έργου αυτού θυσιάζει φυσικούς πόρους, άγρια ονειρικά τοπία και έναν ολόκληρο πολιτισμό που έζησε επί αιώνες σε αρμονία με τη φύση.^[31] Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις της Ευρώπης ζητούν από τη Σύνοδο Κορυφής της Κέρκυρας να ληφθεί σοβαρά υπόψη αυτός ο προβληματισμός: κατά τις οργανώσεις αυτές, η Ευρωπαϊκή ΄Ένωση πρέπει να σταματήσει να υποστηρίζει κοντόφθαλμες προσπάθειες, όπως η εκτροπή του Αχελώου και να στραφεί σε νέο μοντέλο ανάπτυξης που έχει ως πρωταρχικό στόχο την προστασία των φυσικών πόρων και την ουσιαστική κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών. Στις 5 Δεκεμβρίου^[πότε;] πέντε οικολογικές οργανώσεις χαρακτήρισαν από κοινού ασύμφορο, οικονομικά και οικολογικά, το έργο και υποστήριξαν πως η έλλειψη υδάτων στο θεσσαλικό κάμπο οφείλεται στη μη ορθή διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}