Μάλι
χώρα της Δυτικής Αφρικής From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Μάλι είναι κράτος της Δυτικής Αφρικής. Επί αποικιοκρατίας ονομαζόταν Γαλλικό Σουδάν. Η έκταση της χώρας είναι 1.240.192 τ.χλμ., έχει πληθυσμό (κατατάσσεται 60η) 22.395.485 κατοίκους,[2] σύμφωνα με την απογραφή του 2022 και πρωτεύουσά του είναι το Μπαμακό. Συνορεύει στα βορειοανατολικά με την Αλγερία, στα ανατολικά με τον Νίγηρα, στα νότια με την Μπουρκίνα Φάσο, την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γουινέα, και στα δυτικά με τη Σενεγάλη και τη Μαυριτανία. Το κλίμα του Μάλι είναι ξηρό και θερμό, το βόρειο 1/3 της χώρας βρίσκεται στην έρημο της Σαχάρας. Η χώρα είναι κυρίως αγροτική.
| Δημοκρατία του Μάλι
République du Mali | |||
|---|---|---|---|
| |||
Εθνικό σύνθημα: «Ένας λαός, ένας στόχος, μια πίστη» | |||
.svg) Η θέση του Μάλι (πράσινο) | |||
| και μεγαλύτερη πόλη | Μπαμακό 12°39′N 8°0′W | ||
| Γαλλικά | |||
Θρησκεία | Σουνιτικό Ισλάμ | ||
| Ενιαία Στρατιωτική Χούντα | |||
| Ασιμί Γκοϊτά Μουσά Κουλιμπαλί Σ. Κ. Μαϊγκά Τζιμπρίλ Ντάου | |||
| Ανεξαρτησία από τη Γαλλία Σύνταγμα | 22 Σεπτεμβρίου 1960 12 Ιανουαρίου 1992 | ||
| • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα | 1.240.192 km2 (24η) 1,6 7.243 km | ||
| Πληθυσμός • Απογραφή 2022 • Πυκνότητα | 22.395.485[2] (60η) 18,1 κατ./km2 (208η) | ||
| ΑΕΠ (ΙΑΔ) • Ολικό (2018) • Κατά κεφαλή | 44,329 δισ. $[3] 2.271 $[3] | ||
| ΑΕΠ (ονομαστικό) • Ολικό (2018) • Κατά κεφαλή | 17,407 δισ. $[3] 891 $[3] | ||
| ΔΑΑ (2021) |  0,428[4] (186η) – χαμηλός | ||
| Νόμισμα | Φράγκο CFA (XOF) | ||
| GMT (UTC +0) | |||
| Internet TLD | .ml | ||
| Οδηγούν στα | δεξιά | ||
| Κωδικός κλήσης | +223 | ||
Η σημαία της Χώρας είναι τρίχρωμη σε ισοπαχείς κάθετες λωρίδες, αρχής γενομένης από την πράσινη (προσίστια), κίτρινη (κεντρική) και κόκκινη και σε αναλογία πλάτους μήκους 2 προς 3.
Το Μάλι δεν έχει έξοδο στη θάλασσα. Εκτείνεται από τη νότια έρημο Σαχάρα στο Σαχέλ και στη σουδανική σαβάνα. Είναι η όγδοη σε έκταση χώρα της Αφρικής, περίπου εννιάμισι φορές μεγαλύτερη της Ελλάδας. Η έρημος και οι ημιερημικές περιοχές καλύπτουν τα δύο τρίτα της επιφάνειας του Μάλι. Ο Νίγηρας ποταμός δημιουργεί το λεγόμενο Εσωτερικό δέλτα του Νίγηρα ή Μασίνα, μία μεγάλη και εύφορη περιοχή, καθώς σχηματίζει ένα τόξο προτού στραφεί προς τα νότια και εκβάλει στον Κόλπο της Γουινέας.
Το Μάλι ήταν κάποτε τμήμα μιας από τις τρεις δυτικοαφρικανικές αυτοκρατορίες που ήλεγχαν το εμπόριο της Σαχάρα σε χρυσό, αλάτι και σκλάβους. Η αρχαιότερη από αυτές ήταν η αυτοκρατορία της Γκάνα, η οποία και επεκτάθηκε από τον 8ο αιώνα μέχρι το 1078, οπότε κατακτήθηκε από τους Αλμοραβίδες. Ακολούθησε η αυτοκρατορία του Μάλι με την έδρα της στον άνω Νίγηρα και άκμασε μέχρι το 14ο αιώνα. Εκείνη την εποχή άκμασε και το Τιμπουκτού, που ήταν παράλληλα και ισλαμικό κέντρο. Εσωτερικές τριβές οδήγησαν στη διάλυση της αυτοκρατορίας και στην ανάδειξη μιας νέας δύναμης, των Σογκάι, φυλής που ζούσε στα βορειοδυτικά της σημερινής Νιγηρίας. Οι Σονγκάι ανεξαρτητοποιήθηκαν από τους απογόνους της αυτοκρατορίας Μάλι και επεκτάθηκαν σε όλη την ανατολική περιοχή. Το 1591 εισέβαλε στην περιοχή το Μαρόκο και η διάλυση της αυτοκρατορίας Σονγκάι σήμανε το τέλος της περιοχής ως διαμετακομιστικού κέντρου. Βασικός λόγος ήταν και το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι είχαν εδραιώσει πλέον θαλάσσιες οδούς μεταφοράς εμπορευμάτων οι οποίες καθιστούσαν ασήμαντη την δια ξηράς μεταφορά, μέσω της Σαχάρα. Κατά τον 18ο αιώνα οι κάτοικοι της περιοχής βίωσαν μεγάλη έλλειψη τροφίμων και πολλοί έφτασαν στο σημείο να πουλούν τον εαυτό τους σε σκλαβοπάζαρα ίσα για να έχουν κάτι να φάνε. Ειδικά στο διάστημα 1738-1756 η ξηρασία και οι ακρίδες έγιναν αιτία να πεθάνει από πείνα περίπου ο μισός πληθυσμός του Τιμπουκτού. Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα η περιοχή κατακτήθηκε από γαλλικά στρατεύματα που ονόμασαν και όλη την περιοχή, του Μάλι συμπεριλαμβανομένου, Γαλλικό Σουδάν. Το 1959 το Γαλλικό Σουδάν μετονομάστηκε σε Δημοκρατία του Σουδάν και η Σενεγάλη ενώθηκε με αυτό για να σχηματίσουν μαζί την Ομοσπονδία του Μάλι. Η Ομοσπονδία απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1960. Η Δημοκρατία του Σουδάν έγινε η ανεξάρτητη Δημοκρατία του Μάλι στις 22 Σεπτεμβρίου του 1960 και ως πρώτος πρόεδρος εξελέγη ο Μοντίμπο Κεϊτά. Αυτός εφάρμοσε μονοκομματική πολιτική με σοσιαλιστικό προσανατολισμό και προχώρησε σε εθνικοποιήσεις.
Στις προεδρικές εκλογές του 2007 Πρόεδρος εξελέγη ο ανεξάρτητος Αμαντού Τουμανί Τουρέ με ποσοστό 71,2% των ψήφων. Τον Ιούλιο του 2008, οι αντάρτες Τουαρέγκ συμφώνησαν σε εκεχειρία με την κυβέρνηση,[5] έπειτα από διαμεσολάβηση της Αλγερίας.
Πραξικόπημα 2012
Στις 22 Μαρτίου 2012 εκδηλώθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα στο Μάλι. Οι στασιαστές διαμαρτύρονταν για τον τρόπο που χειρίζεται η κυβέρνηση του Μάλι μια εξέγερση των Τουαρέγκ στο βορρά, και επιτέθηκαν στη διάρκεια της νύκτας 20 προς 21 Μαρτίου εναντίον του προεδρικού μεγάρου και του κτιρίου της κρατικής τηλεόρασης. Έπειτα από πολύωρες μάχες με την προεδρική φρουρά συνέλαβαν υπουργούς, μεταξύ των οποίων τον υπουργό Εξωτερικών Σουμεϊλού Μπουμπέγε Μάιγκα.[6] Την εξουσία ανέλαβε ο αρχηγός τους, λοχαγός Αμαντού Σανόγκο, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας και του Κράτους (CNRDRE). Λίγες ώρες μετά την ανάληψη της εξουσίας, οι στασιαστές έκλεισαν τα σύνορα της χώρας.[7]
Το πραξικόπημα βύθισε τη χώρα στο χάος. Οι αντάρτες Τουαρέγκ και ισλαμιστές κατέλαβαν τρεις πόλεις στο Βόρειο Μάλι, τις Κιντάλ, Γκάο και Τομπουκτού και τις 6 Απριλίου 2012, το Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα του Αζαγουάντ, που αποτελείται από Ισλαμιστές της Άνσαρ Ντιν, μέλη της Αλ Κάιντα και Τουαρέγκ, κήρυξε την ανεξαρτησία του Αζαγουάντ, μίας περιοχής που περιλαμβάνει τις τρεις περιφέρειες του βορείου Μάλι. Η κίνηση αυτή δε βρήκε την αντίσταση του στρατού, καθώς αυτός είναι αποδιοργανωμένος και χωρίς εξοπλισμό. Έτσι, η χώρα κινδυνεύει να κοπεί στα δύο. Σύμφωνα με την διεθνή Αμνηστία, η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα ανθρωπιστικής κρίσης.[8] Η Γαλλία, μέσω του υπουργού Άμυνας Ζεράρ Λονγκέ απέρριψε την κήρυξη ανεξαρτησίας του Βόρειου Μάλι.[9]
Σε αυτή την ατμόσφαιρα, ο επικεφαλής του πραξικοπήματος υπέγραψε συμφωνία με την ECOWAS στο Μπαμακό τις 6 Απριλίου 2012. Η συμφωνία προέβλεπε άρση του εμπάργκο της ECOWAS στο Μάλι και αμνηστία στους στασιαστές του, σε αντάλλαγμα να παραδώσουν την εξουσία. Το εμπάργκο προέβλεπε το κλείσιμο των συνόρων των χωρών τις ECOWAS στο Μάλι, με μόνη εξαίρεση την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στο Μάλι.[10]
Ο Τουρέ παραιτήθηκε από Πρόεδρος στις 8 Απριλίου και στις 19 Απριλίου 2012 έφυγε από τη χώρα και αυτοεξορίστηκε στη γειτονική Σενεγάλη.
Στις 20 Αυγούστου 2012 σχηματίστηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας, η οποία εγκρίθηκε από τον προσωρινό πρόεδρο Ντιονκουντά Τραορέ.[11] Πρωθυπουργός παρέμεινε ο Σεΐκ Μοντιμπό Ντιαρά. Ο τελευταίος απώλεσε γρήγορα την υποστήριξη του Ισλαμικού Συμβουλίου και συνελήφθη από το στρατό στις 10 Δεκεμβρίου. Ο Ντιαρά οδηγήθηκε σε στρατιωτική βάση του Κατί.[12] Λίγο μετά τη σύλληψή του, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε την παραίτησή του, μιλώντας στην κρατική τηλεόραση.[13]
Τον Σεπτέμβριο του 2013, έπειτα από μεταβατική κυβέρνηση με επικεφαλής τον Ντιονκουντά Τραορέ, ορκίστηκε πρόεδρος ο νικητής των προεδρικών εκλογών εκείνης της χρονιάς και πρώην πρωθυπουργός, Ιμπραΐμ Μπουμπακάρ Κεϊτά.
Πραξικοπήματα 2020 και 2021
Ο πρόεδρος Ιμπραΐμ Μπουμπακάρ Κεϊτά, δύο χρόνια μετά την επανεκλογή του, συνελήφθη από στασιαστές του στρατού μαζί με τον πρωθυπουργό του σε πραξικόπημα στις 18 Αυγούστου 2020. Την επομένη ανακοίνωσε την παραίτησή του και τη διάλυση της βουλής. Νέος αρχηγός κράτους ανέλαβε ο συνταγματάρχης Ασιμί Γκοϊτά, ο οποίος ορκίστηκε μεταβατικός αντιπρόεδρος, με μεταβατικό πρόεδρο τον Μπα Εντάου. Ο Εντάου ανατράπηκε με νέο πραξικόπημα τον Μάιο του 2021 και μεταβατικός πρόεδρος ανακηρύχθηκε ο Ασιμί Γκοϊτά.
Το Μάλι διαιρείται σε 1ο βαθμό σε οκτώ περιφέρειες (régions) και έναν δήμο (district), σε 2ο βαθμό υποδιαιρείται σε 49 cercles (επαρχίες) και τελικά σε 3ο βαθμό σε 288 arrondissements (διαμερίσματα).
Οι περιφέρειες και ο δήμος της χώρας, που λαμβάνουν το όνομα της κύριας πόλης που περιλαμβάνει έκαστη είναι κατά ελληνική αλφαβητική σειρά:
Το Μάλι συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πτωχότερες χώρες του κόσμου, καθώς το 65% περίπου της συνολικής του έκτασης καταλαμβάνεται από την έρημο Σαχάρα. Οι οικονομικές δραστηριότητες εντοπίζονται στις παραποτάμιες περιοχές, οι οποίες αρδεύονται από τον ποταμό Νίγηρα. Το 80% του εργατικού δυναμικού απασχολείται στις αγροτικές και αλιευτικές εργασίες, ενώ η στοιχειώδης εγχώρια βιομηχανία περιορίζεται στην επεξεργασία αγροτικών προϊόντων. Η οικονομία της χώρας είναι εύθραυστη, καθώς στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην παραγωγή βαμβακιού και εξαρτάται από την τιμή του προϊόντος στις διεθνείς αγορές. Η οικονομία υποβοηθείται, επίσης, και από την εξόρυξη χρυσού στις περιοχές Κάγιο (Kayo) και Σικάσσο (Sicasso). Η Κυβέρνηση ακολουθεί πρόγραμμα αναμόρφωσης και εκσυγχρονισμού των καλλιεργειών. χάρη στο οποίο επιτεύχθηκε οικονομική ανάπτυξη της τάξης του 5% στην οκταετία 1996 - 2008. Το ΑΕΠ ανήλθε στα 14,5 δισ. δολάρια (υπολογισμός) για το 2008, ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι της τάξης των 1.200 δολαρίων.[14]
Η χώρα είναι Προεδρική Δημοκρατία, με Αρχηγό Κράτους τον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από την Εθνοσυνέλευση, η οποία εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία για πέντε έτη. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.
Στο πραξικόπημα που έλαβε χώρα στις 22 Μαρτίου 2012, οι πραξικοπηματίες ανέστειλαν την ισχύ του συντάγματος, καθώς ισχυρίστηκαν ότι έθεσαν τη χώρα υπό έλεγχο.[15] Τελικά, την 1 Απριλίου 2012, η στρατιωτική χούντα αποκατέστησε την ισχύ του συντάγματος του 1982 και δεσμεύτηκε να μεταβιβάσει την εξουσία σε πολιτική κυβέρνηση, χωρίς να αναφέρουν κάποια ημερομηνία διεξαγωγής εκλογών.[16]
Το Δεκέμβριο του 2012, έπειτα από τη σύλληψη και παραίτηση του πρωθυπουργού Ντιαρά, ο Τζανγκό Σισοκό ανέλαβε προσωρινός πρωθυπουργός.
Προεδρικές εκλογές 2013
Προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 28 Ιουλίου 2013, με το δεύτερο γύρο να διεξάγεται στις 11 Αυγούστου.[17][18] Νικητής στο δεύτερο γύρο αναδείχθηκε ο Ιμπραΐμ Μπουμπακάρ Κεϊτά, με ποσοστό 77,61% έναντι 22,39% για το Σουμάιλα Σισέ. Ο Κεϊτά ορκίστηκε πρόεδρος στις 4 Σεπτεμβρίου 2013.
Επίσημη γλώσσα είναι η γαλλική, με το 80% να μιλούν τη διάλεκτο Μπαμπαρά. Ποσοστό άνω του 30% του συνολικού πληθυσμού ζει στις πόλεις. Οι κάτοικοι είναι Σουνίτες Μουσουλμάνοι σε ποσοστό 90%. Κύρια εθνοτική ομάδα είναι οι Μαντέ (50%).[14]
Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 62,8 χρόνια (62,2 χρόνια οι άνδρες και 63,4 οι γυναίκες).[19]
Το 2008 στη χώρα λειτουργούσαν 26 αεροδρόμια. Κύριο λιμάνι είναι το Κουλικορό. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
