Európa

Miranduléś

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

L’Európa l'è na regiòṅ geugràfica dal mónd, ad sòlit batśàda cuma 'n cuntinènt da par lò separâ da 'l supercuntinènt euroaśiàtic esénd la sò part più a òvest. La gh'à na superfìsi 'd 10.180.000 km² e la mùcia sù 734.183.926 abitànt (dat dal 2014).

La ciàpa 'l sò nóm da 'n persunàǵ dla mitulugìa gréca, Europa, fiōla 'd Agènure, rè ad Tîr.

In dal cōrs dal XVI sécul, gl'abitànt dal „Vèć Cuntinènt“, òṅ di sò scutmàj, i aṅ culuniśâ di àtar pòst in gir p'r al mónd cuma l'Amèrica e l'Uceàgna.

I pòpui ad cal cuntinènt chè i dascóran in léngui difarènti, al più druàdi i èṅ al tedésc (dagnóra sènt migliòṅ ad parsòni), al turc, 'l itagliàṅ, al francéś, 'l ingléś, al rus, al spagnōl, al pulàc e 'l rumên.

La religiòṅ cun più cardènt l'è 'l cristianéśum (555 migliòṅ ad parsòni), pò a gh'è da śuntàr-ag 32 migliòṅ 'd musulmàṅ, tri migliòṅ e quàtar 'd ebrèj e via dascurénd.

I sò cunfîṅ stòrig i èṅ Cap Nòrd (Nurvégia) a nòrd, Punta 'd Tarìfa (Spaggna) a sud, i Mònt Urài a èst e Cap Slea (Irlànda) a òvèst. L’Európa la mét insém sinquànta stat in tut, tirànd dènt'r anc di cunsèṅ dla Rùsia, dla Turchìa e dal Kazàkistan.

Vint-i-òt ad qvist chè i s èṅ unî via via dòp la secónda guèra mundiàla dand vita a l'Ugnòṅ Európea ma in dal 2016 al Régn Unî 'l à decìś ad dastacàr-as dòp al referendum dla Brexit.

Ulteriori informazioni Stat, Superfìsi km² ...

• A s cònta sōl al teritòri ch'al s cata in Európa e minga in Àśia.

Culegamènt estéran

Wikimedia Commons contiene file multimediali su Európa

Pajîs d'Europa

Albanî • Andorra • Armènia • Austria • Azerbaigiàn • Bélgi • Bôsgna-Erzegovina • Bulgarî • Cruazia • Danimèrca • Estògna • Finlandia
Fränza • Geòrgia • Germâgna • Grecia • Irlanda • Islanda • Itâglia • Lettògna • Liechtenstein • Lituàgna • Lussembûrg • Malta • Måunt naigher
Mazedògna dal Nòrd • Muldàvi • Nurvegia • Portugâl • Prinżipê ed Mònac • Pulògna • Ràggn Uné • Ripóbblica Ceca • Róssia • Róssia bianca • Rumanî
San Marén • Serbia • Slovachî • Sluvênia • Spâgna • Svèzia • Svézzra • Turchî • Ucraìna • Ulanda • Ungherî • Zìper • Zitê d'al Vaticân

Stat	Superfìsi km²	Abitànt (2014)	Capitàł
Albanìa	28.748	3.020.209	Tiràna
Andóra	468	85.458	Andóra la Vècia
Armègna	29.800	2.974.693	Erevan
Àustria	83.874	8.223.062	Viéna
Azerbaigiàn	86.600	9.624.900	Baku
Bélgi	30.528	10.449.361	Bruxèlles
Bòśnia Erzégovina	51.205	3.871.643	Sarajēv
Bulgarìa	110.927	6.924.716	Sòfia
Repùblica Céca	78.866	10.627.448	Pràga
Cruàsia	56.594	4.470.534	Śagàbria
Danimàrca	43.028	5.569.077	Cupenàghen
Estògna	45.227	1.257.921	Tàllinn
Finlàndia	336.756	5.240.297	Hélsinki
Frància	551.500	62.814.233	Parì
Geòrgia	69.700	4.352.244	Tbilìśi
Germàgna	357.093	80.996.685	Berlîṅ
Grécia	131.957	10.775.557	Atên
Irlànda	70.124	4.832.765	Dublîṅ
Iślànda	103.000	317.351	Reykjavík
Itàglia	301.340	61.680.122	Róma
Kazàkistan	145.908•	715.600•	Oral/Atyrau
Letògna	64.571	2.165.165	Riga
Liechtenstein	160	37.313	Vàduz
Lituàgna	65.300	3.505.738	Vìlnius
Lusembûrg	2.586	520.672	Lusembûrg
Malta	316	412.655	La Valéta
Masedògna dal Nòrd	25.713	2.091.719	Skópje
Prinsipâ 'd Mònag	2	30.508	Mònag
Mòntnégar	13.812	650.036	Podgóriza
Muldàvia	33.850	3.583.288	Chișinău
Nurvégia	323.792	5.147.792	Óślo
Pulógna	312.696	38.346.279	Varsàvia
Régn Unî	242.873	63.742.977	Lóndra
Rumanìa	238.391	21.729.871	Bùcarest
Rùsia	3.965.463•	105.913.327•	Mósca
Rùsia Biànca	207.600	9.608.058	Minsk
San Marèṅ	61	32.742	San Marèṅ
Sèrbia	77.472	7.209.764	Belgrâd
Sìpar	9.250	840.407	Nicuśìa
Śluvàchia	49.036	5.443.583	Bratiślàva
Śluvègna	20.273	1.988.292	Lubiàna
Spaggna	498.284	45.474.261	Madrìd
Śvèsia	450.295	9.723.809	Stucólma
Śvisra	41.282	8.061.516	Bèrna
Turchìa	23.703•	10.840.476•	Ìstanbul
Ucraìna	603.517	44.291.413	Kìeṿ
Ulànda	41.540	16.877.351	Àmsterdam
Ungherìa	93.027	9.919.128	Bùdapest
Sità dal Vaticàṅ	0,44	842	Sità dal Vaticàṅ