postawa

See also: postawą

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *postava. By surface analysis, deverbal from postawić. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pɔstava/
• IPA^(key): (15^th CE) /pɔstava/

Noun

postawa f

1. (attested in Masovia) nature; shape (external appearance)
   • 1877-1881 [c. 1418], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 2151:

     Rzekl Dauid o nyem: Nadobnyeyschi w postavye nad sini ludzskye

     [Rzekł Dawid o niem: Nadobniejszy w postawie nad syny ludzkie]

   • 1930 [c. 1455], “IV Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^{transliteration, transcription}, 1, 7:

     On rzekl Kakey postawi awkakem odzenyv bil ten møsz gen was potkal ata slowa wam mowyl

     [On rzekł [k nim]: „Kakiej postawy a w kakiem odzieniu był ten mąż, jen was potkał a ta słowa wam mowił?”]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎, Mierzeniec, Płock, line 40:

     gola glowa, przykra mowa, Szephszech stron skarada postawa

     [Goła głowa, przykra mowa, Ze w szech stron skarada postawa]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎, Mierzeniec, Płock, line 56:

     Otożci przed tobą stoję, Oględaj postawę moję

     [othosz czy przeth thobv stoya, ogladay postawa moya]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 13:

     Postawa abitudo

     [Postawa abitudo]

   • c. 1483, Satyra na leniwych chłopów‎^{transliteration, transcription}, line 24:

     Mnymacz kasdy czlowyek prawye By byl prosthak napostawye Bocz sye sda yako pravy volek Alyecz yesth chitrzi pacholek

     [Mnima-ć każ dy człowiek prawie, By był prostak na postawie, Boć sie z da jako prawy wołek, Aleć jest chytrzy pachołek]

   • 1874-1891 [End of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXV, page 266:

     Postawa apparencia

     [Postawa apparencia]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 198:

     Vyerzycz tesch temv mamy, yze byl przyąl czlovyeka formą na szye, v ktorey by mogl boga vznacz albo szye s nym vmovycz, bo yako mynya, ysch byl v duchovney albo ve *mnnyskey postavye przyschedl

     [Wierzyć też temu mamy, iże był przyjął człowieka formę na sie, w ktorej by mogł Boga uznać (pro zwie[ś]ć?) albo sie s nim umowić, bo jako minią, iż był w duchownej albo we mn[n]iskiej postawie przyszedł]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 758:

     Vezrzy, kako nądznye stoy v vądreczenyv moy szyn myly […] , yego vschytką postavą yest snathna!

     [Weźrzy, kako nędznie stoji w u[ą]dręczeniu moj syn miły […] , jego wszytką postawę jest smatna!]

   1. (attested in Greater Poland) posture (positioning of one's body)
      • 1461-1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 66r:

        Statura humilis per humilitatem postava pobozna przesz prostoscz

        [Statura humilis per humilitatem postawa pobożna przez prostość]

      • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 57v:

        Gestus […] actus corporis cogitatio vel mos postavą

        [estus […] actus corporis cogitatio vel mos postawa]

2. height, stature
   • 1930 [c. 1455], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^{transliteration, transcription}, 16, 7:

     Wtø dobø pan ku Samuelowy rzecze Nye patrzi na gego oblycze any napostawø gego wisokoscy bocz ia podle vzrzenya czlowyecze go nye sødzø Czlowyek geno czso wnyey gest wydzi ale bog ten wsyerce patrzi

     [W tę dobę Pan ku Samuelowi rzecze: „Nie patrzy na jego oblicze ani na postawę jego wysokości, [boć jeśm go zarzucił], boć ja podle uźrzenia człowieczego nie sądzę. Człowiek jeno, cso *w *niej jest widzi, ale Bog, ten w sierce patrzy”.]

   • 1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^{transliteration, transcription}, 11, 23:

     aon pobyl møsza Egypskego gegosz postawa bila pyøcz loket amyal kopye iako tkaczsky nawoy Przetosz sstøpil knyemv skigem awirwal kopye ktoresz dzerszal wrøce azabil gy kopygim gego

     [A on pobił męża ejipskiego, jegoż postawa była pięć łokiet, a miał kopije jako tkacski nawoj. Przetoż z stąpił k niemu z kijem a wyrwał kopije, ktoreż dzierżał w ręce, a zabił ji kopijim jego.]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 74:

     Statura wrost w postawye

     [Statura wrost w postawie]

3. (attested in Lesser Poland) essence, substance (set of essential features, what is essential and unchangeable in an object)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^{scan transliteration, transcription}, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page Ath 29:

     Bog gest z osoby albo sz postawy (ex substantia) oczczowy przed weky vrodzon

     [Bog jest z osoby albo z postawy (ex substancia,) oćcowy przed wieki urodzon]

   • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎, volume V, page 30:

     Sub­stancia *ysnosth al. posstawa

     [Sub­stancia isność al. posstawa]

Declension

Declension of postawa

	singular	dual	plural
nominative	postawa	—	—
genitive	postawy	—	—
dative	—	—	—
accusative	postawę	—	—
instrumental	—	—	—
locative	postawie	—	—
vocative	—	—	—

Derived terms

adjectives

• postawny

Related terms

adjectives

• postawcowy

nouns

• postaw
• postawek
• postawiec
• postawienie
• postawnik

verbs

• postawić pf, postawiać impf

Descendants

• Polish: postawa
• Silesian: postawa

References

• Boryś, Wiesław (2005), “postawa”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “postawa”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000), “postawa”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• S. Urbańczyk, editor (1972), “postawa”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 6, Wrocław, Warsaw, Kraków, Gdańsk: Polish Academy of Sciences, page 452
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “postawa”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska-Różycka, Magdalena Klapper, Tomasz Kolowca, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Joanna Duska, Maria Bugajska, Jan German, Beata Hejmo, Iwona Nobis, Dariusz Piwowarczyk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, editors (2024), “postawa”, in Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny [Lexical Base of Medieval Polish] (in Polish), Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “postawa”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Wanda Decyk-Zięba; Krystyna Długosz-Kurczabowa; Stanisław Dubisz; Zygmunt Gałecki; Justyna Garczyńska; Halina Karaś; Alina Kępińska; Anna Pasoń; Izabela Stąpor; Barbara Taras; Izabela Winiarska-Górska (2008), “postawa”, in Wanda Decyk-Zięba, Stanisław Dubisz, editors, Glosariusz staropolski - dydaktyczny słownik etymologiczny [Old Polish Glossary - Didactic Etymological Dictionary] (in Polish), Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, →ISBN, page 145

Polish

Polish Wikipedia has an article on:

postawa

Wikipedia ^pl

Etymology

Inherited from Old Polish postawa. By surface analysis, deverbal from postawić.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /pɔˈsta.va/

• (Middle Polish) IPA^(key): /pɔˈsta.va/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ava
• Syllabification: po‧sta‧wa

Noun

postawa f

1. (literary) posture (someone's body structure)
2. (literary) posture (consciously adopted body position)
3. (literary) posture; stance; attitude; bearing; demeanor (way of behaving and thinking towards some phenomena, events or people) [with wobec (+ genitive) ‘towards whom/what’]
4. (phonetics) peak retention-stage, stop-stage (phase when the organs of speech remain in the correct position for a given vowel)

   Synonym: szczyt

5. (obsolete) character; person

   Synonyms: postać, osoba

6. (obsolete) shape; appearance

   Synonyms: kształt, pozór

7. (obsolete) pomp (show of magnificence; parade; display; power)

   Synonyms: pompa, sadzenie się, wystawność

8. (obsolete) warp (threads stretched lengthwise in a loom)

   Synonym: postaw

9. (obsolete) piece of cloth; roll

   Synonym: postaw

10. (obsolete) elevation of a construction

    Synonym: elewacja

11. (Middle Polish) height

    Synonym: wzrost

12. (Middle Polish) pretending; make-believe
13. (Middle Polish) pride; conceit

    Synonym: pycha

14. (Middle Polish) enthusiasm; fantasy; self-confidence
15. (Middle Polish) A phase of the moon.
16. (Middle Polish) imagination; image
17. (Middle Polish) position, layout
18. (Middle Polish) nature; source, essence
19. (Middle Polish)The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
    1. stop; rest

       Synonym: postój

       • 1562, M. Rej, Zwierzyniec‎, page 116v:

         SArgus rybá ieſt w morzu/ co Kozę rad widzi/ Chłop gdy ią chce vłápić/ [...] Włoży ná głowę ſkorę Kozią y z rogámi/ Idzye ná brzeg/ áż Sárgus/ płynie s poſtáwámi. A ten ia wnet połápi

         [Sargus ryba jest w morzu/ co kozę rad widzi/ Chłop gdy ją chce ułapić/ [...] Włoży na głowę skórę kozią i z rogami/ Idzie na brzeg/ aż Sargus/ płynie s postawami. A ten ją wnet połapi]

Declension

Declension of postawa

	singular	plural
nominative	postawa	postawy
genitive	postawy	postaw
dative	postawie	postawom
accusative	postawę	postawy
instrumental	postawą	postawami
locative	postawie	postawach
vocative	postawo	postawy

Derived terms

nouns

• postawa zasadnicza

Noun

postawa m animacy unattested

1. (Middle Polish) pretender
2. (Middle Polish) the Devil

Further reading

• postawa in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• postawa in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “postawa”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “postawa”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “postawa”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “postawa”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 761
• Jan Karłowicz (1906), “postawa”, in Jan Łoś, editors, Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 4: P, Kraków: Akademia Umiejętności, page 286

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish postawa. By surface analysis, deverbal from postawić.

Pronunciation

• IPA^(key): /pɔˈsta.va/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ava
• Syllabification: po‧sta‧wa

Noun

postawa m pers

1. braggart, buffoon, hot shot

Further reading

• postawa in silling.org