<span class="mw-page-title-main">Branko</span>

Branko

<p>La <b>branko</b> estas besta <a href="/eo/Spirorgano" title="Spirorgano" class="mw-redirect wl">spirorgano</a>, kiu ebligas la spiradon en la akvo kaj alkondukas la en akvo solvitan oksigenon al la <a href="/eo/Sango" title="Sango" class="wl">sango</a>.</p>

<p>Ĝi estas tre maldika <a href="/eo/Haŭto" title="Haŭto" class="wl">haŭtokovrita</a> organo, kiu ebligas la sangocirkuladon en ties specifaj <a href="/eo/Vejno" title="Vejno" class="wl">vejnoj</a> aŭ en interspacoj, alportante la sangon tre proksime al la akvo. La brankoj troviĝas ofte libere, sed ili estas retireblaj al subhaŭto en specifajn kavojn. La brankoj estas tre disbranĉiĝantaj, tiel ebligante la plej grandan surfacon por la akvo. Ĝi havas la formojn de kombilo, folio, arbusto, arbo. La brankojn en la brankokavo kovras, ŝirmas la t.n. <a href="/eo/Operkulo" title="Operkulo" class="wl">operkulo</a>.</p>

<p>La brankoj troviĝas ĉe multaj bestoj vivantaj en akvo aŭ en humida vivomedio ekz. <a href="/eo/Heliko" title="Heliko" class="wl">heliko</a> (escepte de: <span class="new">pulmohelikoj</span>), <a href="/eo/Molusko" title="Molusko" class="mw-redirect wl">moluskoj</a> kaj "<a href="/eo/Vermo" title="Vermo" class="wl">vermoj</a>", <a href="/eo/Krustuloj" title="Krustuloj" class="mw-redirect wl">krustuloj</a> katp.; ĝi estas la sola organo ĉe <a href="/eo/Fiŝo" title="Fiŝo" class="mw-redirect wl">fiŝoj</a> kaj <a href="/eo/Larvo" title="Larvo" class="wl">larvoj</a> (kej kelkaj plenkreskuloj) de <a href="/eo/Amfibio" title="Amfibio" class="mw-redirect wl">amfibioj</a>.</p>

<p>La per <a href="/eo/Traĥeo" title="Traĥeo" class="wl">traĥeoj</a> spirantaj <a href="/eo/Insektoj" title="Insektoj" class="wl">insektoj</a> havas nur escepte brankojn, ĉefe ties larvoj vivantaj en la akvo havas tiun. (<a href="/eo/Libelo" title="Libelo" class="wl">libeloj</a>, <a href="/eo/Efemeroj" title="Efemeroj" class="wl">efemeroj</a>, <a href="/eo/Plekoptero" title="Plekoptero" class="mw-redirect wl">plekopteroj</a>, <span class="new">ŝiminsektoj</span> kaj kelkaj <span class="new">duflugila</span>.</p>

<p>La brankaj bestoj sufokas en la aero pro la sekiĝo de la brankaj platetoj sed ankaŭ en la akvo pro manko de la oksigeno. Kelkaj fiŝoj kaj krustuloj kapablas vivi iomete ekster la akvo.</p>

<p><span class="new">Brankuloj</span> (<i>Branchiata</i>) estas subklado de artikuloj, ampleksante trilobulojn kaj krustulojn.</p>

<p>La <span class="new">lamenbrankuloj</span> (<i>Lamellibranchiata</i>) estas klaso de moluskoj kun duvalva konko kaj lamenformaj brankoj. Multaj specioj estas manĝeblaj kaj produktas perlojn. (<a href="/eo/Mitulo" title="Mitulo" class="wl">mitulo</a>, <a href="/eo/Ostro" title="Ostro" class="wl">ostro</a>)</p>
<ul class="gallery mw-gallery-traditional">
<li class="gallerybox" style="width: 155px;"><div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span><a href="/eo/Dosiero:Smooth_Newt_larva_(aka).jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Dosiero:Smooth_Newt_larva_(aka).jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Smooth_Newt_larva_%28aka%29.jpg/120px-Smooth_Newt_larva_%28aka%29.jpg" decoding="async" data-file-width="2000" data-file-height="757" data-file-type="bitmap" height="45" width="120" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Smooth_Newt_larva_%28aka%29.jpg/180px-Smooth_Newt_larva_%28aka%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Smooth_Newt_larva_%28aka%29.jpg/240px-Smooth_Newt_larva_%28aka%29.jpg 2x" alt="Smooth_Newt_larva_%28aka%29.jpg"></a></span></div><div class="gallerytext"></div></li>
<li class="gallerybox" style="width: 155px;"><div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span><a href="/eo/Dosiero:Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Dosiero:Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg/120px-Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg" decoding="async" data-file-width="1103" data-file-height="954" data-file-type="bitmap" height="104" width="120" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg/180px-Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg/240px-Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg 2x" alt="Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg"></a></span></div><div class="gallerytext"></div></li>
</ul>

<div class="noprint notheme" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;" about="#mwt3">
<ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a rel="mw:ExtLink" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Gills?uselang=eo" class="external text" target="_blank">Kategorio Branko en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span></li>
</ul>
</div>



La branko estas besta spirorgano, kiu ebligas la spiradon en la akvo kaj alkondukas la en akvo solvitan oksigenon al la sango. Ĝi estas tre maldika haŭtokovrita organo, kiu ebligas la sangocirkuladon en ties specifaj vejnoj aŭ en interspacoj, alportante la sangon tre proksime al la akvo. La brankoj troviĝas ofte libere, sed ili estas retireblaj al subhaŭto en specifajn kavojn. La brankoj estas tre disbranĉiĝantaj, tiel ebligante la plej grandan surfacon por la akvo. Ĝi havas la formojn de kombilo, folio, arbusto, arbo. La brankojn en la brankokavo kovras, ŝirmas la t.n. operkulo. La brankoj troviĝas ĉe multaj bestoj vivantaj en akvo aŭ en humida vivomedio ekz. heliko , moluskoj kaj "vermoj", krustuloj katp.; ĝi estas la sola organo ĉe fiŝoj kaj larvoj de amfibioj. 