Rozfrukto

Rozbero^[1][2] aŭ rozfrukto^[3][4] estas ŝajnfrukto aŭ pli precize plurfrukto de la tipo plurnuksa frukto de diversaj rozoj kaj aliaj Rozacoj. Tio signifas, ke la unuopaj fruktoj estas etaj nuksoj.

Jen kelkaj anatomiaj detaloj de la ordinara rozo, la frukto de la flanko (g), semoj (i) kaj rozbero en sekco (h).

Skema sekco tra la floro de la ordinara rozo. La poste ujforma florbazo (malhelverda), kiu poste formas la fruktkarnon, jam estas videbla.

Oni proponas alinomi la artikolon «Rozfrukto» al «Rozbero». Kialo: La vorto "rozbero" estas pli ofta kaj pli tradicia en esperanta literaturo. Atentu: la celpaĝo «Rozbero» jam ekzistas. Se ĝi enhavas ion alian ol nur unu version kun alidirektilo al la malnova nomo, tiam nur administrantoj povas forigi ĝin, por ke alinomado eblu. Se vi konsentas aŭ kontraŭas la proponon, bonvolu skribi viajn argumentojn ĉe Vikipedio:Alinomendaj artikoloj#Rozfrukto -> Rozbero.

Rozbero ĉe Rosa canina.

Kultivaroj kaj specioj

Floroj kaj plej ofte pendantaj fruktoj diversmaturaj de la ĉifita rozoRosa rugosa

Fruktoj de la blanka sorbuso (Sorbus aria)

Ĉiuj specioj de la rozoj (Rosa) formas rozberojn. Jen kelkaj ekzemploj:

• pendanta rozo (Rosa pendulina)
• ordinara rozo (Rosa canina); subspecio R. canina ssp. Lito, kiu kreskas laŭlonge de la marbordo de Danio kaj Svedio, estas speciale riĉa je galaktolipido^[5]
• ĉifita rozo (Rosa rugosa)
• rustruĝa rozo (R. rubiginosa)
• kulturformoj, ekzemple la vitaminrozoj.

Rozberoj estas kultivataj en Eŭropo kaj Azio, sed ankaŭ en Sudamerika ukaj Nordameriko.

Uzo

Oni uzas rozberojn por pretigo de kuracteo, fruktovino, siropo aŭ marmelado. Se oni produktas el rozbero per malvarmaj metodoj (t.e. sen kuirado) trinkaĵojn, ili entenas multe da C-vitamino, tiel la ĉiutaga konsumado de ili fortigas la rezistokapablon de la organo kontraŭ malsanoj. Ĝi uzeblas ankaŭ por pretigo de salatoj, fruktosalatoj aŭ punĉo.

Dum la dua mondmilito, lernantoj en Britio kolektis rozberojn. Oni produktis el ili rozberan siropon por kovri C-vitamin-fonton. Tio necesis, ĉar la germana submarŝipa blokado malhelpis la importon de oranĝoj.