Giza (Egipto)

Giza^[1] (arabieraz الجيزة al-Gizah) Nilo ibaiaren mendebaldeko ibarrean dagoen Egiptoko hiria da, Kairoren erdialdetik hogei kilometro inguru hego-mendebaldera eta metropoli guneko zati. Giza eskualdeko hiriburua da. 2006ko azken erroldaren arabera, 2.221.868 biztanlekoa da.

Giza مدينة الجيزة 'al-Gizah'
hiria
Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Egipto
Probintzia	Gizako eskualdea
Izen ofiziala	الجيزة
Jatorrizko izena	مدينة الجيزة
Posta kodea	3759914
Geografia
Koordenatuak	29°59′13″N 31°12′42″E
Azalera	187 km²
Altitudea	30 m
Demografia
Biztanleria	5.598.402 (2020ko abenduaren 12a)
Dentsitatea	29.938 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	642
Telefono aurrizkia	2
Ordu eremua	UTC+02:00
Hiri senidetuak	Los Angeles eta Istanbul
Hizkuntza ofiziala	arabiera
giza.gov.eg…

Ondarea

Kefrenen piramidea kale baten muturrean.

Ezaguna da munduan, bertatik gertu, Gizako nekropolia dagoelako. Bertan, duela 4.600 urte inguru, IV. dinastiako hiru piramide handiak eraiki ziren, Keops, Kefren eta Mikerinosenak, alegia. Giza, Menfiseko nekropoliaren zati da, berrogei kilometro baino gehiagoan hedatzen zena, eta, Antzinako Egipton Her-necher (Nekropolia) edo Imentet (Mendebaldea) izen orokorrarekin ezagutzen zena.

Hiru piramideetako bakoitzak, bere izen propioa zuen, inguratzen zuen nekropolia ere izendatzen zuena. Keopsen ostertza, Kefren handia da eta Mizerino jainkotiarra da. Keopsen erregealdian hartu zuen Gizak berebiziko garrantzia.

Gizan, hilobi mota ezberdinak daude, mastaba eta hipogeoak bezala, errege familiako jendearentzat, goi kargudunentzat edo apaizentzat zirenak.

Faraoien hondarrak gorde zituzten piramideak, hil multzo handien zati ziren, tenplu, beste hilobi eta piramide txikiagoekin batera. Keopsen piramidearen ekialdean, erreginen piramideak deritzenak eraiki ziren, 50 metroko luzera eta 30 metroko garaiera zutenak, bere ama Hetepheres eta bere emazte Merytites eta Henutsenentzako hilobi bezala. 1992an, Piramide Handiaren hego-ekialdean zegoen beste piramide baten arrastoak aurkitu ziren, oinarri karratua, 23 metro luze eta 12 metro garai. Harrizko lehen hiru hilaren arrastoak baino ez ziren aurkitu.

Barrutiak eta auzoak

• Dokki barrutia
• Agouza barrutia
• Giza barrutia
• Bulaq ad Dakrur
• Imbabah
• Haram barrutia
• Omrania
• Monib
• Kafr Tuhurmus

Gizako ordokia

Gizako ordokia.

Sakontzeko, irakurri: «Gizako nekropolia»

Gizako ordoki edo nekropoliko eraikin eta elementurik esanguratsuenak, honako hauek dira:

• Gizako Piramide Handia
• Kefrenen piramidea
• Mizerinoren piramidea
• Gizako Esfinge Handia
• Erreginen piramideak
• Alboko piramideak
• Noble eta gortesauen mastabak
• Hil tenpluak
• Haraneko tenpluak
• Prozesio galtzadak
• Eguzki txalupak dituzten lubakiak
• Artisauen hiria, biltegi eta lantegiekin

Klima

Datu klimatikoak (Giza)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	18	19	23	28	32	35	36	36	32	29	26	21	27.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	9	9	11	13	18	21	22	22	21	18	15	11	15.8
Pilatutako prezipitazioa (mm)	3	3	3	0	13	0	0	0	0	0	3	13	35.6
Iturria: Weatherbase [2]

Herri eta hiri senidetuak

•  Los Angeles (AEB)
•  Rinkeby (Stockholm) (Suedia)
•  Bandar Seri Begawan (Brunei) (2011ko abuztuaren 2tik aurrera)