Barraca

Barraca Valentziako Hortako (Valentziako Erkidegoa) eta Murtziako Eskualdeko eraikin tipikoa da. Nekazarientzako etxebizitza zen, eta, beraz, baratze ureztatuen eremuetan kokatzen da. Barracen adibideak daude Valentziako Erkidegoko erdialdeko kostaldean (gutxi gorabehera bat dator Valentziako probintziako egungo kostaldearekin), baina askoz ohikoagoa da Valentziako albuferaren inguruko eskualdeetan (Valentziako Horta, Ribera Alta eta Ribera Baixa), nahiz eta nekazaritza-sektoreak Valentziako ekonomian duen garrantziaren pixkanakako galerarekin haren erabilera dezente murriztu den. Barracaren habitat tradizionala den beste eremu bat Alacanteko Segura Beherean da.^[1][2]

Barraca bat Valentziako albuferan.

Ez nahasi barrakarekin.

Murtziako Eskualdetik gertu dagoenez, bertan barracak ere badaude. Segura Ertainean, Murtziatik igarotzean, nekazaritza-eskualde emankorra zen, eta baratzeko etxebizitza ezaguna barraca zen. Gaur egun desagertuta dago, baina Murtziako Baratzeko Bandoaren egunean (gaztelaniaz: Bando de la Huerta) aipatzen dute.

Bi mota nagusi daude: baratzeko barraca eta arrantzaleen barraca. Hala ere, azken mota hori ia desagertuta dago, eta ale batzuk baino ez daude albuferaren eremuan, baratzeko barracarekin nahasten baita, eremu horrek bi ezaugarriak baititu.

Eraikinak oinplano angeluzuzena du, bederatzi bider bost metrokoa gutxi gorabehera, eta triangelu-formako estalkia, angelu nabarmenekoa, eremu horretan ohikoak diren uholde-prezipitazioak husteko. Gailur bat du, sarrerarekiko perpendikularra (hegoaldera begira egon ohi da), eta alde txikietako batean dago. Banaketa antzekoa da beti: hegoaldeko fatxadan ate bat dago, eraikin osoa iparraldeko fatxadaraino zeharkatzen duen korridore zabal batera sartzeko. Bertan, beste ate bat dago, aireak zirkulatzea ahalbidetzen duena. Korridore hori sukalde, jangela eta biltegi gisa erabiltzen da. Beste hormartean logelak daude, normalean hiru. Goiko solairura esku-eskailera batetik iristen da, eta garai batean zeta-harra hazteko erabiltzen zen.^[2]

Eraikitzeko, erraz iristeko moduko materialak erabiltzen dira, hala nola lokatza, kanaberak, ihiak edo lezkak. Horregatik, hormak adobezko adreiluz egiten dira, eta estalkia koltzaz eta lastoz.^[1]

Eraikin mota horren jatorria zaila da jakiten, hala ere, zenbait adituk, hala nola W. Giese eta Max Thede, uste dute eraikin zirkular arkaikoekin zerikusia izan lezaketela, apurka-apurka egitura angeluzuzen geruza bilakatzen ari baitira, eta horrek azal lezake zenbait eremutako barraken atzealdeek horma zirkular bat izatea, kulata (Ebroko lurretan edo Camargan gertatzen den bezala, han ere estalkia eusteko balio zuen erdiko zutabea mantentzen baitute oraindik, baita Valentziako El Palmarreko barraca batzuetan ere).^[1]

Barraca valentziarra barraca orihuelarra baino aberatsagoa izan da tradizioz, lurraren jabetzari dagokionez dauden ezberdintasunengatik: Valentziako Hortan nekazaria zen landatzen zuen baratzearen jabea, eta Ribera Baixan, berriz, errentaria izan ohi zen, lurrak Orihuelako klero edo aristokraziarenak baitziren.^[1]

Galeria

• 
  Valentziar barraca.
• 
  Barracak Albuferan.
• 
  Barracak Pechinarren.
• 
  Beniparrellgo barracak 1957ko Valentziako Uraldi Handia baino lehen