George Biddell Airy

Sir George Biddell Airy (Alnwick, Northumberland, Ingalaterra, 1801eko uztailaren 27a - Greenwich, Ingalaterra, 1892ko urtarrilaren 2a) britainiar matematikaria izan zen.

George Biddell Airy
Irudi gehiago
31. Royal Societyko presidentea 1871 - 1873 ← Edward Sabine (en) - Joseph Dalton Hooker → 7. errege-astronomo 1835 - 1881 ← John Pond - William Christie → Plumian Professor of Astronomy and Experimental Philosophy (en) 1828 - 1835 ← Robert Woodhouse (en) - James Challis → 10. Lukasiar katedra 1826 - 1828 ← Thomas Turton (en) - Charles Babbage →
Bizitza
Jaiotza	Alnwick, 1801eko uztailaren 27a
Herrialdea	Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Greenwich (en) , 1892ko urtarrilaren 2a (90 urte)
Hobiratze lekua	Church of St Mary (en)
Familia
Seme-alabak	ikusi Wilfrid Airy Hubert Airy Christabel Airy Hilda Routh
Familia	ikusi George Arthur Biddell (en) (lehengusu)
Hezkuntza
Heziketa	Colchester Royal Grammar School (en) (1814 - 1819) Trinity College (1819 - 1823)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, astronomoa, fisikaria, unibertsitateko irakaslea eta idazlea
Enplegatzailea(k)	Cambridgeko Unibertsitatea  (1823 -  1835) Greenwicheko Errege Behatokia  (1835 -  1881)
Lan nabarmenak	ikusi Airy beam (en) Airy disk (en) Airy-ren funtzio Airy points (en) Airy wave theory (en) Airy zeta function (en) Airy spheroid (en) Airy-Formel (en)
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea  (1836) Knight Commander of the Order of the Bath Copley Domina  (1831) Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena Errege Domina  (1845) Astronomiako Errege elkartearen urrezko domina  (1846) Lalande domina  (1834) Albert Medal  (1876) Bakeriar Lezioa  (1840) Edinburgoko Errege-elkarteko kidea  (1835) Fellow of the American Academy of Arts and Sciences  (1832) Smith's Prize  (1823)
Kidetza	Royal Society Prusiako Zientzien Akademia Suediako Zientzien Errege Akademia Zientzien Bavariar Akademia San Petersburgoko Zientzien Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Royal Irish Academy (en) Zientzien Errusiar Akademia Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia XL izeneko Zientzien Akademia Nazionala Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala Royal Academy of Science, Letters and Fine Arts of Belgium Göttingengo Zientzien Akademia

Sir George Biddell Airy.

Biografia

Cambridgen egin zituen ikasketak eta graduatu ondoren bertako irakaslea izan zen. 1828an Astronomiako irakasle eta Cambridgeko Behatokiko zuzendari izendatu zuten. 1835etik 1881era Erregearen Astronomo izan zen.

Airyk ekarpenik garrantzitsuenak matematika eta astronomiaren alorretan egin ditu: Venus eta Ilargiari buruzko teoriak hobetzeaz gainera, optika-tresnen bazterreko interferentziak ere aztertu zituen. Gainera, ortzadarraren ikerketa matematikoa egin zuen eta Lurraren dentsitatea kalkulatu zuen pendulu baten bidez.

Airy hainbat elkarte ezagunetako kide izan zen, besteak beste, Errege Elkarteko kide (1836), Britainiar Elkarteko mahaiburu (1851), eta Londresko Errege Elkarteko zuzendari (1871).

1874an, Venusen mugimendua ikusteko bidaldi bat antolatu zuen.

On the Algebraic and Numerical Theory of Errors of Observations (Behaketen erroreen teoria aljebraiko eta zenbakizkoa) liburua idatzi zuen, Cambridgen eragin handia izan zuena.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: George Biddell Airy

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

• Datuak: Q20018
• Multimedia: George Biddell Airy / Q20018